Γάζα: Όσα (δεν) ξέρουμε για τη συμφωνία Ισραήλ – Χαμάς

Έπειτα από δύο και πλέον χρόνια πολέμου, το Ισραήλ και η Χαμάς έκαναν γνωστό τις πρώτες πρωινές ώρες σήμερα ότι έκλεισαν συμφωνία για κατάπαυση του πυρός στη Λωρίδα της Γάζας, στο πλαίσιο σχεδίου που πρότεινε ο Aμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ κι έχει σκοπό να υπάρξει «διαρκής» ειρήνη στην περιοχή.

Η εκεχειρία αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή επί του πεδίου στη Λωρίδα της Γάζας, μόλις υπογραφεί η συμφωνία.

Το γραφείο του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε την Πέμπτη ότι η συμφωνία για την απελευθέρωση των ομήρων στη Γάζα θα τεθεί σε ισχύ μόνο αφού εγκριθεί από το υπουργικό συμβούλιο.

Το γραφείο του Νετανιάχου ανέφερε σε ανακοίνωση:

«Σε αντίθεση με όσα μεταδίδουν τα αραβικά μέσα ενημέρωσης, η αντίστροφη μέτρηση των 72 ωρών θα ξεκινήσει μόνο μετά την έγκριση της συμφωνίας στη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, η οποία αναμένεται να πραγματοποιηθεί τις βραδινές ώρες».

Η συνεδρίαση αναμένεται να πραγματοποιηθεί στις 15:00 μμ. (18:00 μμ ώρα Ελλάδος).

Όπως ανακοίνωσε με «υπερηφάνεια» μέσω Truth Social ο Ντόναλντ Τραμπ την Τετάρτη, τα μέρη «αποδέχτηκαν την πρώτη φάση» του σχεδίου του για τη Γάζα στις έμμεσες διαπραγματεύσεις στην Αίγυπτο.

«Αυτό σημαίνει πως ΟΛΟΙ οι όμηροι θα απελευθερωθούν πολύ σύντομα», συνέχισε.

Το Ισραήλ «θα αποσύρει τα στρατεύματά του σε γραμμή προβλεπόμενη από τη συμφωνία», στο πλαίσιο των «πρώτων βημάτων προς Ισχυρή, Διαρκή και Αιώνια ειρήνη», συμπλήρωσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ.

Το Κατάρ, χώρα που διαδραμάτισε μεσολαβητικό ρόλο στις συνομιλίες, επιβεβαίωσε πως «κλείστηκε συμφωνία για όλους τους όρους και τους μηχανισμούς εφαρμογής της πρώτης φάσης της κατάπαυσης του πυρός στη Λωρίδα της Γάζας, που θα οδηγήσει στο τέλος του πολέμου, την απελευθέρωση των ισραηλινών ομήρων και παλαιστινίων φυλακισμένων και την είσοδο ανθρωπιστικής βοήθειας», με ανάρτηση του εκπρόσωπου του υπουργείου Εξωτερικών Ματζίντ αλ Ανσάρι στο X.

Η Χαμάς παράλληλα ανακοίνωσε πως έκλεισε συμφωνία που «προβλέπει το τέλος του πολέμου στη Γάζα».

Για «σπουδαία μέρα για το Ισραήλ», έκανε λόγο ο κ. Νετανιάχου, «ευχαριστώντας» τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τραμπ κι ανακοινώνοντας πως συγκαλεί συνεδρίαση του υπουργικού του συμβουλίου εντός της ημέρας για να επικυρωθεί η συμφωνία. «Με τη βοήθεια του Θεού, θα τους φέρουμε όλους πίσω στο σπίτι», σημείωνε λίγο νωρίτερα μέσω X, αναφερόμενος στους ομήρους.

Ωστόσο, μια σειρά λεπτομερειών πρέπει ακόμη να διευθετηθούν σε επόμενη φάση της συμφωνίας, όπως το πώς θα διοικείται ο παλαιστινιακός θύλακας της Γάζας, ποιος θα αναλάβει την ασφάλεια και οι ισραηλινές απαιτήσεις για τον αφοπλισμό της Χαμάς.

Συμφωνία για τη Γάζα: Τα βασικά σημεία του σχεδίου

Όλοι οι ζωντανοί όμηροι που κρατούνται από τη Χαμάς θα απελευθερωθούν

Υπάρχουν 48 όμηροι, από τους οποίους περίπου 20 πιστεύεται ότι είναι εν ζωή. Ο Τραμπ δήλωσε σε συνέντευξή του στο Fox News το βράδυ της Τετάρτης ότι οι όμηροι πιθανότατα θα απελευθερωθούν τη Δευτέρα, αν και δεν αποκλείεται αυτό να γίνει εντός του Σαββατοκύριακου.

Οι σοροί των ομήρων που έχουν πεθάνει θα παραδοθούν αργότερα

Η Χαμάς έχει δηλώσει ότι θα χρειαστεί τουλάχιστον 10 ημέρες για να εντοπίσει τα σώματα των νεκρών ομήρων, σύμφωνα με άτομα κοντά στις συνομιλίες.

Πηγές του ισλαμιστικού κινήματος αναφέρουν ότι η απελευθέρωση από τη Χαμάς των 20 ζωντανών ομήρων που απομένουν θα γίνει μονομιάς, με αντάλλαγμα την αποφυλάκιση σχεδόν 2.000 παλαιστινίων κρατουμένων.

Η ανταλλαγή θα λάβει χώρα εντός 72 ωρών από την έναρξη εφαρμογής της συμφωνίας.

Το Ισραήλ θα απελευθερώσει Παλαιστινίους κρατουμένους

Μόλις επιστραφούν όλοι οι όμηροι, το Ισραήλ αναμένεται να απελευθερώσει 250 Παλαιστίνιους που βρίσκονται σε ισραηλινές φυλακές και 1.700 Παλαιστίνιους που έχουν κρατηθεί στη Γάζα κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης. Η ακριβής λίστα των ατόμων αυτών οριστικοποιείται.

Η Χαμάς πιέζει για την απελευθέρωση όσο το δυνατόν περισσότερων κρατουμένων με μεγάλο όνομα, συμπεριλαμβανομένου του Μαρουάν Μπαργούτι, ο οποίος φυλακίστηκε από το Ισραήλ για τον ρόλο του στην παλαιστινιακή εξέγερση στις αρχές της δεκαετίας του 2000.

Οι Δυνάμεις Άμυνας του Ισραήλ θα αποσυρθούν από το 70% της Λωρίδας της Γάζας

Η συμφωνία περιλαμβάνει χάρτη με τις γραμμές αποχώρησης, χωρίς όμως ακριβείς τοποθεσίες ή συντεταγμένες. Οι τελικές γραμμές απόσυρσης του ισραηλινού στρατού φαίνεται πως παραμένουν υπό συζήτηση.

Θα ανοίξει το πέρασμα της Ράφα

Το πέρασμα θα ανοίξει μετά την έναρξη της εκεχειρίας, ώστε να διευκολυνθεί η παράδοση ανθρωπιστικής βοήθειας και να επιτραπεί η είσοδος και η έξοδος Παλαιστινίων.

Ο αφοπλισμός της Χαμάς και όσα δεν έχουν ακόμα ξεκαθαριστεί

Παρά την ιστορική φύση της συμφωνίας μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, αρκετοί παράγοντες απειλούν να υπονομεύσουν την εύθραυστη αυτή διαδικασία.

Ο σημαντικότερος κίνδυνος προέρχεται από το αίτημα του Ισραήλ να αφοπλιστεί η Χαμάς, το οποίο η παλαιστινιακή οργάνωση μέχρι στιγμής αρνείται να συζητήσει. Για το Ισραήλ, ο αφοπλισμός αποτελεί βασική προϋπόθεση για την ασφάλεια και τη σταθερότητα στη Γάζα. Σε συνέντευξη που παραχώρησε ο Ντόναλντ Τραμπ στο Fox News λίγη ώρα μετά την ανακοίνωση της συμφωνίας, δεν μίλησε για την σημαντική αυτή λεπτομέρεια που θα μπορούσε να “τινάξει στον αέρα” την συμφωνία.

Παράλληλα, η Χαμάς απαιτεί σαφές και δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα για την πλήρη αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων από τη Γάζα, καθώς και εγγυήσεις ότι η αποχώρηση αυτή θα πραγματοποιηθεί χωρίς εξαιρέσεις. Οι δύο πλευρές διαφωνούν ακόμη για τον μηχανισμό εφαρμογής της αποχώρησης, κάτι που αποτελεί κομβικό σημείο στις διαπραγματεύσεις.

Αν και το Ισραήλ έχει μειώσει προσωρινά τη στρατιωτική του δραστηριότητα στη Γάζα μετά από παρέμβαση του Ντόναλντ Τραμπ, δεν έχει σταματήσει εντελώς τις επιθέσεις, γεγονός που διατηρεί την ένταση.

Ένας ακόμη παράγοντας αστάθειας είναι η μελλοντική διοίκηση της Γάζας. Η Χαμάς δηλώνει ότι θα παραδώσει την εξουσία μόνο σε μια παλαιστινιακή τεχνοκρατική κυβέρνηση υπό την εποπτεία της Παλαιστινιακής Αρχής και με τη στήριξη αραβικών και μουσουλμανικών χωρών, απορρίπτοντας κάθε ενδεχόμενο ξένης ή διεθνούς διακυβέρνησης.

Επιπλέον, η απαίτηση της Χαμάς για την απελευθέρωση πολιτικά συμβολικών κρατουμένων, όπως ο Μαρουάν αλ-Μπαργκούτι και ο Αχμέντ Σααντάτ, αποτελεί ακόμη μία πηγή έντασης. Οι δύο άνδρες εκτίουν πολλαπλές ποινές ισόβιας κάθειρξης για τη συμμετοχή τους σε επιθέσεις που κόστισαν τη ζωή σε Ισραηλινούς, και η απελευθέρωσή τους έχει απορριφθεί σε όλες τις προηγούμενες συμφωνίες εκεχειρίας.