Σαν σήμερα εκτοξεύτηκε ο Σπούτνικ 2

Στις 3 Νοεμβρίου 1957 εκτοξεύεται από το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ στη Σοβιετική Ένωση ο δορυφόρος Σπούτνικ 2, με φορέα έναν πύραυλο R7, και μπαίνει με επιτυχία σε τροχιά γύρω από τη Γη. Ο Σπούτνικ 2, που στα ρώσικα σημαίνει «συνοδός» ή «συνταξιδιώτης», είναι το πρώτο διαστημικό σκάφος που μεταφέρει εντός του ένα ζωντανό οργανισμό: την διάσημη σκυλίτσα Λάϊκα.

Ο διαστημικός ανταγωνισμός των δύο υπερδυνάμεων έχει φουντώσει. Σίγουρα πάντως μέχρι τότε, το 1957, οι Σοβιετικοί βρίσκονταν μπροστά από τους Αμερικανούς, οι οποίοι κατάφεραν να εκτοξεύσουν το δικό τους δορυφόρο, τον Εξπλόρερ 1, στις 31 Ιανουαρίου του 1958. Ένα μήνα πριν την εκτόξευση του Σπούτνικ 2, στις 4 Οκτωβρίου του 1957, η ΕΣΣΔ είχε εκτοξεύσει τον Σπούτνικ 1, τον πρώτο τεχνητό δορυφόρο στη Ιστορία.

Όμως, ο επιβάτης του Σπούτνικ 2 μάλλον δεν συμμεριζόταν το άγχος των δύο ισχυροτέρων κρατών της υφηλίου για την κυριαρχία στους ουρανούς: η καημένη η σκυλίτσα, η Λάικα, ήταν το αθώο θύμα της υπόθεσης. Να πούμε πως πριν γίνει πειραματόζωο της Σοβιετικής Διαστημικής Υπηρεσίας, η ημίαιμη, πιθανώς τριών ετών, Λάικα απλώς περιφερόταν στη Μόσχα ως αδέσποτο….

Η επιλογή ενός αδέσποτου ήταν σκόπιμη, ώστε να έχει συνηθίσει στο κρύο και την πείνα, και να μπορεί να αντεπεξέλθει ευκολότερα στις ακραίες συνθήκες της πτήσης. «Λάικα» σημαίνει στα ρώσικα «αυτή που γαβγίζει», ένα όνομα που επικράτησε τελικά, καθώς στην αρχή τη φώναζαν «Kudryavka», δηλαδή «μικρή σγουρομάλλα», «Zhuchka», που σημαίνει «Ζουζούνι», αλλά και «Limonchik», δηλαδή «Λεμόνι»…

Η Λάικα ήταν καταδικασμένη ευθύς εξαρχής. Το αρχικό σχέδιο ήταν να μείνει ζωντανή επί 10 μέρες, καθώς ο Σπούτνικ θα ήταν σε τροχιά, τρεφόμενη με ένα τζελ που περιείχε θρεπτικά συστατικά, και ύστερα να της γίνει ευθανασία, με δηλητήριο που είχε τοποθετηθεί στο τζελ που θα κατανάλωνε την δέκατη ημέρα. Οι αισθητήρες που ήταν τοποθετημένοι πάνω της έδειξαν ότι επιβίωσε απ’ την εκτόξευση, οι παλμοί της όμως έφτασαν τους τριπλάσιους από το κανονικό λόγω του φόβου, και άργησαν να επανέλθουν στα φυσιολογικά επίπεδα..

Επειδή ακριβώς το Σπούτνικ 2 είχε κατασκευαστεί πολύ βιαστικά, λίγο μετά αφότου είχε μπει σε τροχιά γύρω από τη Γη, παρουσιάστηκε μία βλάβη στο σύστημα θερμομόνωσης και εξαερισμού, με αποτέλεσμα η θερμοκρασία στον χώρο που βρισκόταν η Λάικα να φτάσει, ή ίσως και ξεπεράσει τους 40 βαθμούς Κελσίου. Καθώς ο οργανισμός των σκύλων δεν μπορεί να αντέξει τέτοια υπερθέρμανση, λόγω έλλειψης ιδρωτοποιών αδένων, η Λάικα πέθανε από έναν συνδυασμό θερμοπληξίας, καταπόνησης και ακραίου στρες, σε 5 έως 7 ώρες μετά την εκτόξευση, αφού είχε συμπληρώσει 4 τροχιές γύρω από τη Γη. Τελικά, το Σπούτνικ 2, με το πτώμα του σκυλιού μέσα του, εξαερώθηκε κατά την επανείσοδό του στην ατμόσφαιρα στις 14 Απριλίου 1958, μετά από 2.570 τροχιές γύρω από τη Γη.

Η Λάικα όμως πέρασε στην αθανασία – έγινε το πιο διάσημο σκυλί του κόσμου. Η εικόνα της τυπώθηκε σε γραμματόσημα, σε σοκολάτες και τσιγάρα, το όνομά της δόθηκε σε φωτογραφικές μηχανές και μουσικά συγκροτήματα, τραγούδια και ποιήματα γράφτηκαν γι΄αυτό το αδέσποτο της Μόσχας, που κατέκτησε την αμφίβολη τιμή να είναι, άθελά της βέβαια, το πρώτο έμβιο ον που βγήκε στο διάστημα…

Από πού κρατάει η σκούφια μας

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.