Ουκρανοί στρατιώτες στο Ντόνετσκ (AP Photo/Vadim Ghirda)

ΜΠΟΡΕΙ Η ΡΩΣΙΑ ΝΑ ΕΠΙΒΑΛΕΙ ΚΑΤΟΧΗ ΣΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ;

Αν η Ρωσία κερδίσει τον πόλεμο, αυτό δεν σημαίνει ότι θα μπορέσει και να διοικήσει μακροπρόθεσμα την Ουκρανία. Πρόκειται για δύο τελείως διαφορετικά πράγματα κι ένας Αμερικανός στρατηγός εξηγεί γιατί.

Στον Atlantic, λίγες ώρες πριν την εισβολή των Ρώσων στην Ουκρανία, τους απασχολούσε το ερώτημα, όχι τι θα γίνει σε περίπτωση εισβολής, αλλά τι θα συμβεί στην περίπτωση που η Ρωσία θέλει να εγκαταστήσει καθεστώς κατοχής στη χώρα. Και από τη στιγμή που η Ουκρανία δεν δείχνει προς το παρόν ικανή να ανακόψει την προέλαση της Ρωσίας αλλά ούτε και η Δύση φαίνεται διατεθειμένη να βοηθήσει στρατιωτικά την Ουκρανία, το ενδεχόμενο μίας κατοχής φαντάζει πιθανό.

Για τον λόγο αυτό επικοινώνησαν με τον Ντέιβιντ Πετρέους, στρατηγό εν αποστρατεία των ΗΠΑ, ο οποίος ήταν ο διοικητής των αμερικανικών στρατευμάτων στο Ιράκ κατά τη διάρκεια των πρώτων μηνών της -ας μην κρυβόμαστε- κατοχής του. Ο Πετρέους εξέφρασε τις επιφυλάξεις του για το κατά πόσο ο Πούτιν έχει την αριθμητική δύναμη και τα μέσα για να το κάνει, εξηγώντας και τι είδους αποσταθεροποίηση θα μπορούσε να φέρει το αντάρτικο σε ένα νέο καταπιεστικό καθεστώς.

Ακολουθεί η πολύ ενδιαφέρουσα συνομιλία του με τον δημοσιογράφο Πράσαντ Ράο, η οποία ίσως ξενίζει σε κάποια σημεία καθώς γίνεται μεταξύ δύο Αμερικανών που προφανώς ήταν υπέρ του πολέμου στο Ιράκ και το Αφγανιστάν.

Οι ρωσικές στρατιωτικές δυνάμεις που βρίσκονται κοντά στην Ουκρανία μετρούν περίπου 190.000 άνδρες. Κάπου τόσους είχε και ο συνασπισμός των αμερικανικών και των άλλων δυνάμεων λίγο πριν την έναρξη του πολέμου στο Ιράκ. Η Ουκρανία όμως είναι μια μεγαλύτερη και πολυπληθέστερη χώρα. Μπορεί η Ρωσία να ελέγξει πραγματικά ολόκληρο το έδαφος της Ουκρανίας;
Ναι, αυτό είναι σωστό. Η Ουκρανία δεν είναι μόνο μεγαλύτερη, αλλά είναι και περίπου 50% πιο πυκνοκατοικημένη από το Ιράκ, ενώ ο ιρακινός πληθυσμός περιλάμβανε πολλά εκατομμύρια -Κούρδους, Χριστιανούς, Γεζίντι, Σαμπάκ και πολλούς Σιίτες- που υποστήριξαν σημαντικά τις δυνάμεις της συμμαχίας για όσο καιρό βρισκόταν εκεί. Μόνο μια μειοψηφία του ιρακινού πληθυσμού αποτελούσε ή υποστήριξε τους σουνίτες εξτρεμιστές και αντάρτες και τη σιιτική πολιτοφυλακή που υποστηρίζεται από το Ιράν. Και σίγουρα, αποδείχθηκαν πολύ τρομεροί εχθροί.

Μπορεί η Ρωσία να ελέγξει πραγματικά ολόκληρο το χερσαίο έδαφος της Ουκρανίας; Αυτό το ερώτημα πρέπει να είναι ένα από τα πιο ανησυχητικά που υπάρχουν στο πίσω μέρος του μυαλού του Πούτιν και στο μυαλό των ανώτερων ηγετών του.

Είχα το προνόμιο να υπηρετήσω ως διοικητής της 101ης Αερομεταφερόμενης Μεραρχίας κατά την εισβολή στο Ιράκ και κατά τον πρώτο χρόνο εκεί. Ειλικρινά, η μάχη στη Βαγδάτη, αν και σκληρότερη από ό,τι πολλοί πιθανώς να έκριναν ότι ήταν όσοι την έβλεπαν από μακριά, ωστόσο ήταν αρκετά απλή. Αλλά μόλις κατέρρευσε το καθεστώς, δεν είχαμε αρκετές δυνάμεις για να αποτρέψουμε την τρομερό πλιάτσικο που ξεκίνησε από νωρίς, και αργότερα δεν είχαμε αρκετές ούτε για να αντιμετωπίσουμε τους αντάρτες και τα εξτρεμιστικά στοιχεία όταν αύξησαν δραματικά τη βία το 2006. Από τότε και για 18 μήνες αρχίσαμε να δεχόμαστε πρόσθετες δυνάμεις και μαζί με την αλλαγή στρατηγικής αλλά και την ανάπτυξη ενός μεγάλου αριθμού δικών μας ιρακινών δυνάμεων, αλλάξαμε τις ισορροπίες.

Ας μην ξεχνάμε ότι οι περισσότεροι Ιρακινοί αρχικά καλωσόρισαν την απελευθέρωση της χώρας από το βάναυσο και κλεπτοκρατικό καθεστώς του Σαντάμ Χουσεΐν. Αντιθέτως, οι Ρώσοι δεν μπορούν να περιμένουν από κανέναν να τους χειροκροτήσει καθώς εισβάλλουν στην Ουκρανία.

Ουκρανοί στρατιώτες στην ανατολική Ουκρανία (AP Photo/Vadim Ghirda)

Έχετε “σπουδάσει” και ασκήσει την αντιεξέγερση για μεγάλο μέρος της επαγγελματικής σας ζωής. Θα περιμένατε να εμφανιστεί κάποια εξέγερση ως απάντηση στην ρωσική κατοχή της Ουκρανίας;
Ναι, θα περίμενα κάτι τέτοιο, αν και είναι δύσκολο να προσδιοριστεί πόσο μεγάλο και αφοσιωμένο στον σκοπό θα ήταν. Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που θα είναι σημαντικοί σε μια τέτοια περίπτωση, ο πιο σημαντικός από τους οποίους είναι αν η ουκρανική κυβέρνηση και οι δυνάμεις της μπορούν να διατηρήσουν υπό την κυριαρχία τους ένα μεγάλο μέρος της χώρας τους σε περίπτωση μεγάλης εισβολής.

Το μέλος της ουκρανικής κοινοβουλευτικής αντιπροσωπείας με το οποίο συναντήθηκα το Σάββατο στη Διάσκεψη για την Ασφάλεια του Μονάχου μας διαβεβαίωσε ότι οι Ουκρανοί θα πολεμήσουν, ακόμη κι αν, όπως αναμενόταν, μια πλήρης ρωσική εισβολή μπορεί να κατακλύσει τις ουκρανικές τακτικές δυνάμεις. Τα μέλη του Κοινοβουλίου μας υπενθύμισαν ότι, εκτός από τις πολλές δεκάδες μάχιμες ταξιαρχίες, υπάρχουν επίσης μονάδες ειδικών δυνάμεων και αρκετές δεκάδες ταξιαρχίες παρτιζάνων (αποτελούμενες από πολίτες, με μέτρια εκπαίδευση τα Σαββατοκύριακα) στην Ουκρανία. Και ήταν βέβαιοι ότι αυτά τα στοιχεία, στο σύνολό τους, θα έκαναν τη ζωή πολύ δύσκολη για τις ρωσικές δυνάμεις κατοχής. Στην πραγματικότητα, είπαν ότι οι Ουκρανοί θα προσπαθούσαν να κάνουν τη χώρα τους έναν “σκαντζόχοιρο” που θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να χωνέψει η Ρωσία.

Πρέπει ο ρωσικός στρατός να το φοβάται αυτό; Ναι, πάρα πολύ, ειδικά εάν, όπως είναι πιθανό, οι Ουκρανοί πολεμούν ως αντάρτες και τους παρέχεται και υποστήριξη από το εξωτερικό. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν και οι ανώτεροι ηγέτες του είναι αρκετά μεγάλοι για να θυμούνται πόσο επώδυνη ήταν η σοβιετική δεκαετία στο Αφγανιστάν και πρέπει να ανησυχούν ότι η Ουκρανία θα μπορούσε να είναι μία επίσης πολύ δύσκολη χώρα για να την καταλάβουν.

Μπορεί οι 190.000 στρατιώτες να ακούγονται σαν πάρα πολλοί, αλλά οι επιχειρήσεις των ανταρτών είναι ιδιαίτερα επίπονες και κουραστικές για έναν στρατιώτη. Γιατί εκεί ο πόλεμος θα διαρκεί για αυτόν 24 ώρες το 24ώρο για επτά μέρες την εβδομάδα, γεγονός που κάνει τον στρατό να μοιάζει μικρότερος, με τις επιχειρήσεις να αραιώνουν.

Από εκεί και πέρα, έχουν οι Ρώσοι τη δυνατότητα με την πάροδο του χρόνου να αντικαταστήσουν τους 190.000 που είναι επί του παρόντος έτοιμοι να εισβάλουν και στη συνέχεια να καταλάβουν την Ουκρανία, αφού έχουν μείνει εκεί για αρκετούς μήνες;

Τέλος, αν υποθέσουμε ότι οι Ουκρανοί θα πολεμήσουν σκληρά και με μεγάλο αριθμό ανταρτών, τότε δεδομένων των συνηθισμένων αναλογιών, των πόσων δηλαδή κατοίκων μετατρέπονται σε αντάρτες, οι 190.000 στρατιώτες ίσως να είναι και λίγοι.

Αν ξεκινούσατε αυτή την εξέγερση, τι θα κάνατε αυτή τη στιγμή;
Είμαι βέβαιος ότι υπάρχει σε εξέλιξη ήδη έστω κάποιος μέτριος σχεδιασμός. Ωστόσο, εκείνοι που πιθανότατα θα αποτελέσουν τις τάξεις των ανταρτών είναι λογικά προς το παρόν επικεντρωμένοι στον καθορισμό του τρόπου υπεράσπισης της χώρας τους απέναντι σε μια εισβολή, και όχι στο πώς θα διεξαγάγουν μια εξέγερση σε περίπτωση κατοχής της από τους Ρώσους.

Πώς θα περιμένατε να αντιδράσουν οι χώρες της Δύσης σε μια ουκρανική εξέγερση; Θα την υποστήριζαν -είτε φανερά είτε κρυφά, με όπλα ή χρήματα- ή θα προσπαθούσαν να την αποκηρύξουν; Θα έπρεπε να στηρίξουν οποιαδήποτε τέτοια προσπάθεια;
Αυτό είναι δύσκολο να το προβλέψεις, καθώς υπάρχουν πολλοί παράγοντες που θα μπορούσαν να παίξουν ρόλο συμπεριλαμβανομένου και πάλι, το εάν η εξέγερση διεξάγεται από ένα μεγάλο μέρος της Ουκρανίας που εξακολουθεί να βρίσκεται υπό κυβερνητικό έλεγχο ή αν διεξάγεται από δυνάμεις έξω από τη χώρα, κάτι που θα ήταν πολύ πιο προβληματικό.

Πάντως πιστεύω ότι, εκτός από την επιβολή αυστηρών διπλωματικών, οικονομικών και νομικών κυρώσεων από τις ΗΠΑ και τις συμμαχικές χώρες σε περίπτωση περαιτέρω εισβολής, τουλάχιστον ορισμένες δυτικές χώρες θα υποστήριζαν μια ουκρανική εξέγερση, αν και δεν είμαι σίγουρος αν αυτή η υποστήριξη θα παρεχόταν κρυφά ή εντελώς απροκάλυπτα. Και πάλι όμως, πολλά εξαρτώνται από το αν οι Ουκρανοί θα καταφέρουν να κρατήσουν τον έλεγχο ενός μεγάλου μέρους της χώρας τους.

Είμαστε πολύ εξοικειωμένοι, γενικά, με το τι χρειάζονται οι αντάρτες, καθώς προσδιορίσαμε ακριβώς όσα απαιτούσαν στο Ιράκ και το Αφγανιστάν και προσπαθήσαμε να τους αποτρέψουμε από το να ικανοποιήσουν αυτές τις απαιτήσεις -είτε αφορούσαν μαχητές, χρήματα, ηγέτες, επικοινωνίες, οπλικά συστήματα, πυρομαχικά, εκρηκτικά, καταφύγια και ασφαλή σπίτια/τοποθεσίες, ειδικούς σε εκρηκτικά κλπ.

Ουσιαστικά, οι Ουκρανοί αντάρτες θα απαιτούσαν σχεδόν όλα όσα χρειάζονταν και οι Ιρακινοί και Αφγανοί αντάρτες και εξτρεμιστές, εκτός από τους βομβιστές αυτοκτονίας, που υποθέτω ότι δεν θα χρησιμοποιούσαν. Και υποψιάζομαι ότι το ερώτημα θα είναι και πάλι αν θα παρέχουμε αυτή τη βοήθεια φανερά, κρυφά, ή καθόλου.

Ροή Ειδήσεων

Περισσότερα