CNN: Μυστικές συνομιλίες ΗΠΑ – Ιράν για “ακίνδυνο” πυρηνικό πρόγραμμα

Η κυβέρνηση Τραμπ φαίνεται πως εξετάζει το ενδεχόμενο να βοηθήσει το Ιράν να αποκτήσει πρόσβαση σε κεφάλαια ύψους έως και 30 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την ανάπτυξη ενός πυρηνικού προγράμματος παραγωγής ενέργειας για μη στρατιωτική χρήση, την άρση κυρώσεων και την αποδέσμευση δισεκατομμυρίων δολαρίων από δεσμευμένα ιρανικά κεφάλαια — μια προσπάθεια που εντάσσεται σε μια κλιμακούμενη επιδίωξη να επιστρέψει η Τεχεράνη στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, όπως αναφέρει αποκλειστικό δημοσίευμα του CNN, επικαλούμενο τέσσερις πηγές με γνώση του θέματος.

Βασικοί παράγοντες από τις ΗΠΑ και τη Μέση Ανατολή έχουν συνομιλήσει παρασκηνιακά με το Ιράν, ακόμη και εν μέσω των στρατιωτικών χτυπημάτων που σημειώθηκαν στο Ιράν και το Ισραήλ τις τελευταίες δύο εβδομάδες, ανέφεραν οι πηγές. Οι συζητήσεις συνεχίστηκαν και αυτή την εβδομάδα, έπειτα από τη σύναψη συμφωνίας εκεχειρίας.

Αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ υπογράμμισαν ότι έχουν τεθεί υπό εξέταση αρκετές προτάσεις. Πρόκειται για προκαταρκτικά και υπό διαμόρφωση σενάρια, με μία απαρέγκλιτη προϋπόθεση: μηδενικός εμπλουτισμός ουρανίου από το Ιράν — κάτι που η Τεχεράνη δηλώνει πως είναι απαραίτητο για το πρόγραμμά της.

Σύμφωνα με το CNN, ορισμένες λεπτομέρειες διευθετήθηκαν σε μια μυστική, πολύωρη συνάντηση μεταξύ του ειδικού απεσταλμένου των ΗΠΑ, Στιβ Γουίτκοφ, και εταίρων από τον Περσικό Κόλπο στον Λευκό Οίκο την περασμένη Παρασκευή — μια μέρα πριν τις αμερικανικές στρατιωτικές επιθέσεις κατά του Ιράν, σύμφωνα με δύο πηγές που γνωρίζουν το περιεχόμενο της συνάντησης.

Μεταξύ των όρων που συζητούνται, και οι οποίοι δεν είχαν αποκαλυφθεί μέχρι σήμερα, είναι μια επένδυση ύψους 20 έως 30 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε ένα νέο ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα χωρίς εμπλουτισμό ουρανίου, το οποίο θα χρησιμοποιείται αποκλειστικά για ειρηνική, ενεργειακή χρήση.

Ένας Αμερικανός αξιωματούχος ξεκαθάρισε ότι τα χρήματα δεν θα προέλθουν απευθείας από τις ΗΠΑ, οι οποίες προτιμούν να χρηματοδοτηθεί το πρόγραμμα από τους Άραβες συμμάχους τους. Η επένδυση σε πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν έχει τεθεί στο τραπέζι και σε προηγούμενους γύρους διαπραγματεύσεων.

«Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι διατεθειμένες να ηγηθούν αυτών των διαπραγματεύσεων με το Ιράν», δήλωσε στο CNN Αμερικανός αξιωματούχος. «Αλλά κάποιος θα πρέπει να πληρώσει για την κατασκευή αυτού του πυρηνικού προγράμματος — κι εμείς δεν πρόκειται να αναλάβουμε αυτή τη δέσμευση».

Ενδεχόμενη αντικατάσταση των εγκαταστάσεων στο Φορντό

Μια ακόμη πρόταση που συζητήθηκε την περασμένη εβδομάδα —και παραμένει υπό εξέταση— είναι να χρηματοδοτήσουν οι φιλο-αμερικανικές χώρες του Περσικού Κόλπου την αντικατάσταση του πυρηνικού συγκροτήματος στο Φορντό, το οποίο επλήγη από τα αμερικανικά βομβαρδιστικά bunker-busters τις προηγούμενες ημέρες, με μια νέα υποδομή που θα αφορά πυρηνικό πρόγραμμα χωρίς εμπλουτισμό ουρανίου. Δεν έχει αποσαφηνιστεί ακόμη αν το Ιράν θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει την ίδια τοποθεσία, ούτε αν το εν λόγω σχέδιο εξετάζεται σοβαρά.

«Υπάρχουν πολλές ιδέες που πέφτουν στο τραπέζι από διάφορες πλευρές, και πολλοί προσπαθούν να είναι δημιουργικοί», ανέφερε στο CNN μία από τις πηγές με γνώση των διαπραγματεύσεων.

Μια άλλη πηγή, που είχε συμμετάσχει στους πρώτους πέντε γύρους συνομιλιών μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν, πριν από τα χτυπήματα του Ισραήλ και των ΗΠΑ στο ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, δήλωσε:
«Είναι εντελώς αβέβαιο το πού θα οδηγηθεί η κατάσταση».

Ο Στιβ Γουίτκοφ δήλωσε στο CNBC την Τετάρτη ότι οι ΗΠΑ επιδιώκουν μια «συνολική συμφωνία ειρήνης», ενώ Αμερικανός αξιωματούχος υπογράμμισε ότι όλες οι προτάσεις έχουν έναν βασικό στόχο: να αποτραπεί η απόκτηση πυρηνικού όπλου από το Ιράν.

Η αμερικανική πλευρά αναγνωρίζει ότι το Ιράν μπορεί να έχει πυρηνικό πρόγραμμα για ειρηνική χρήση, αλλά τονίζει ότι δεν μπορεί να εμπλουτίζει το ουράνιο για αυτό το σκοπό. Η εναλλακτική που προτείνεται είναι να εισάγει εμπλουτισμένο ουράνιο. Ο Γουίτκοφ παρομοίασε το πιθανό πρόγραμμα με εκείνο των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, που λειτουργεί υπό αυστηρό διεθνή έλεγχο.

«Το ζήτημα τώρα είναι πώς μπορούμε να βοηθήσουμε το Ιράν να αποκτήσει ένα ασφαλές, μη εμπλουτιζόμενο πολιτικό πυρηνικό πρόγραμμα», δήλωσε.

Τραμπ: “Δεν με νοιάζει αν έχουμε συμφωνία”

Παρά την έντονη διπλωματική κινητικότητα, ο πρόεδρος Τραμπ αυτή την εβδομάδα υποβάθμισε τη σημασία μιας συμφωνίας, δηλώνοντας την Τετάρτη: «Δεν με νοιάζει αν έχουμε συμφωνία ή όχι.»

Αν και ο ίδιος εμφανίζεται αδιάφορος, αρκετοί από τους συμβούλους του εκτιμούν ότι η επιδίωξη μιας μακροπρόθεσμης συμφωνίας είναι ο μόνος τρόπος για να διασφαλιστεί η διάρκεια της εκεχειρίας.

Οι όροι που τέθηκαν στη μυστική συνάντηση του Γουίτκοφ συζητούνται τις τελευταίες ημέρες μέσω περιφερειακών διαμεσολαβητών — κυρίως του Κατάρ. Όπως επισημαίνει δημοσίευμα του CNN, το Κατάρ είχε επίσης κεντρικό ρόλο στη μεσολάβηση για την πρόσφατη εκεχειρία μεταξύ Ιράν και Ισραήλ και, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, θα συνεχίσει να συνεργάζεται στενά με τις ΗΠΑ για να αποφευχθεί νέα σύγκρουση.

Πάντως, μέχρι στιγμής δεν έχει καθοριστεί ημερομηνία για νέες συνομιλίες, παρά την ανακοίνωση Τραμπ ότι πιθανόν να υπάρξει συνάντηση με την ιρανική πλευρά την επόμενη εβδομάδα – κάτι που η Τεχεράνη δεν επιβεβαιώνει. Οι διπλωματικές προσπάθειες, πάντως, βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη, με ανοιχτό το ενδεχόμενο υπογραφής ενός «term sheet» που θα θέσει τις βάσεις για μια νέα συμφωνία.