Τρεις μήνες στην καρδιά της μεγαλύτερης ανθρωπιστικής κρίσης

Η Ισμήνη Σπάχου βρέθηκε τρεις μήνες στο ανατολικό Τσαντ ως υπεύθυνη Ανθρώπινου Δυναμικού σε αποστολή με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα.

Εκεί και πιο συγκεκριμένα στον προσφυγικό καταυλισμό του Metche έχουν βρει καταφύγιο εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες από το Σουδάν, τη χώρα που βιώνει μία ασύλλυπτη αλλα και αθέατη ανθρωπιστική κρίση λόγω βίας και συγκρούσεων.

Η Ισμήνη περιγράφει τις τεράστιες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι εκεί, τη συμβολή των Γιατρών Χωρίς Σύνορα ως μία από τις ελάχιστες οργανώσεις που παραμένουν στην περιοχή, ενώ μοιράζεται και μία όμορφη ανάμνηση που κράτησε στις αποσκευές της από αυτή την αποστολή.

«Οι πρώτες εικόνες που αντικρύζει κανείς στον προσφυγικό καταυλισμό του Metche είναι συνθήκες συνωστισμού, περιορισμένη πρόσβαση σε καθαρό νερό, τρόφιμα και πολύ κακές συνθήκες υγιεινής. Προσωρινά καταφύγια, που συχνά δεν είναι τίποτα παραπάνω από σκηνές, που μετά βίας προστατεύουν τους ανθρώπους από τα ακραία καιρικά φαινόμενα: την αφόρητη ζέστη, τις καταρρακτώδεις βροχές και τους δυνατούς ανέμους. Ασθένειες όπως η ελονοσία και η χολέρα αποτελούν διαρκείς απειλές. Η έμφυλη βία αποτελεί καθημερινή απειλή, ενώ οι άνθρωποι ζουν συνεχώς με τον φόβο επιθέσων από διάφορες τοπικές ένοπλες ομάδες».

Τον Οκτώβριο του 2023, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ξεκίνησαν ένα πρόγραμμα στο Metche, εξασφαλίζοντας πρόσβαση σε καθαρό νερό για τον αυξανόμενο πληθυσμό του καταυλισμού.

Αλλά το νερό ήταν μόνο το πρώτο βήμα. Σύντομα, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έφτιαξαν από το μηδέν ένα υπαίθριο νοσοκομείο κυριολεκτικά στη μέση του πουθενά, για την παροχή βασικών ιατρικών υπηρεσιών – όχι μόνο για τους πρόσφυγες, αλλά και για την τοπική κοινότητα του Τσαντ, όπου η μόνιμη υγειονομική υποδομή είναι σχεδόν ανύπαρκτη.

«Σήμερα, το νοσοκομείο στο Metche έχει φέρει μια αχτίδα ελπίδας στις τοπικές κοινότητες. Αποτελείται από τμήμα επειγόντων περιστατικών, μαιευτικό τμήμα, μονάδα νεογνών, παιδιατρικό τμήμα, θεραπευτικό κέντρο σίτισης, χειρουργική αίθουσα, υπηρεσίες για την υποστήριξη επιζώντων έμφυλης βίας, υπηρεσίες ψυχικής υγείας και δράσεις προαγωγής υγείας. Με 115 κλίνες και ένα ειδικό κέντρο θεραπείας χολέρας, το νοσοκομείο αποτελεί σωσίβιο για την περιοχή.

Η χειρουργική αίθουσα, μια κατασκευή από μπετόν, λειτουργεί 24/7 για την αντιμετώπιση σωτήριων επεμβάσεων, όπως η αποκατάσταση τραυμάτων από σφαίρες και οι καισαρικές τομές. Είναι μία από τις λίγες μόνιμες δομές του προγράμματος μαζί με το φαρμακείο μας. Όλα τα υπόλοιπα; Σκηνές».

Μέσα όμως σε αυτό το δύσκολο περιβάλλον, φαίνεται πως βρίσκει χώρο το φως και η ελπίδα. «Μία από τις πιο όμορφες αναμνήσεις μου ήταν η επίσκεψη της οργάνωσης Clowns Sans Frontières (Κλόουν Χωρίς Σύνορα). Ναι, υπάρχουν! Έδωσαν παραστάσεις στον καταυλισμό και το νοσοκομείο, σκορπώντας χαρά και γέλιο στα παιδιά, τους γονείς τους, τους ασθενείς μας ακόμη και στο προσωπικό μας. Για μια μικρή στιγμή, το βάρος των δυσκολιών υποχώρησε, και τα χαμόγελα φωτίστηκαν παντού».

Το αποτύπωμα που άφησε αυτή η αποστολή στην Ισμήνη είναι μόνο θετικό. Η ομάδα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στο Metche είναι πολυπολιτισμική και ένα πολύ μεγάλο μέρος του προσωπικού είναι ντόπιοι από το Τσαντ, αλλά και Σουδανοί πρόσφυγες που ζουν στον καταυλισμό.

«Σκεφτείτε ότι ανάμεσα στον προσφυγικό πληθυσμό υπήρχαν γιατροί που εργάζονταν στο νοσοκομείο μας. Έφευγαν το πρωί από τον καταυλισμό και όταν τελείωνε η βάρδιά τους επέστρεφαν εκεί. Το πρόγραμμα στο Metche δεν αφορά μόνο την παροχή ιατρικής φροντίδας σε μια απομακρυσμένη περιοχή. Αφορά την ενδυνάμωση κοινοτήτων. Πρόσφυγες και ντόπιοι συμμετέχουν ενεργά σε αυτήν την επείγουσα ανταπόκριση, δουλεύοντας δίπλα-δίπλα με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα για να κάνουν τη διαφορά. Ένα μοναδικό κράμα πολιτισμών, γλωσσών και προοπτικών έφερε ενέργεια και αποτελεσματικότητα στη δουλειά μας. Το αποτέλεσμα; Μια ομάδα βαθιά συνδεδεμένη με τους ανθρώπους που εξυπηρετούμε, δημιουργώντας ένα κύμα θετικότητας σε όλο το πρόγραμμα».

Πάνω από 13 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί από το Σουδάν, το 60% του πληθυσμού έχει ανάγκη από ανθρωπιστική βοήθεια, ο λιμός έχει επισήμως κηρυχθεί σε 10 περιοχές, ενώ άλλες 17 βρίσκονται στα πρόθυρα. Πάνω από το 70% των υγειονομικών δομών, σε περιοχές συγκρούσεων, υπολειτουργούν ή έχουν κλείσει. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παρεμβαίνουν σε 10 πολιτείες και υποστηρίζουν περισσότερες από 33 ιατρικές δομές στη χώρα αλλά και στο Νότιο Σουδάν και το Τσαντ όπου 3,8 εκατομμύρια πρόσφυγες έχουν βρει καταφύγιο.

Μπορείς κι εσύ να ενισχύσεις το έργο των Γιατρών Χωρίς Σύνορα εδώ