Kύκλος Ιδεών – Ε. Βενιζέλος: “Η κοινωνία έχει συναίσθηση της ασσυμετρίας, αλλά δεν βλέπει λύσεις”

Ξεκίνησε το μεσημέρι το ετήσιο συνέδριο της δεξαμενής σκέψης e-kyklos, με θέμα: «Η ΕΛΛΑΔΑ ΜΕΤΑ VII: Ασσυμετρίες και εθνική ατζέντα» με την παρουσίαση της έρευνας της METRON ANALYSIS για τις ασσυμετρίες τις οποίες διέρχεται η χώρα.

Παρόντος του προέδρου του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Νίκου Ανδρουλάκη, του νεοεκλεγόντος δημάρχου Αθηναίων Χάρη Δούκα του αναπληρωτή υπουργού Εσωτερικών Θ. Λιβάνιου και θεσμικών παραγόντων ο επικεφαλής της ΜΕΤΡΟΝ ANALYSIS, Στράτος Φαναράς και ο επιστημονικός συνεργάτης της, Γιάννης Μπαλαμπανίδης παρουσίασαν τα ευρήματα της έρευνας, ενώ την σχολίασε ο Ευάγγελος Βενιζέλος.

H έρευνα της ΜΕΤΡΟΝ ΑΝΑLYSIS διαπιστώνει ασσυμετρία στο πολιτικό σύστημα της χώρας σε τρία επίπεδα. Σε σχέση με την κοινωνία, σε σχέση με τον τρόπο που διακυβερνάται η χώρα και σε σχέση με τις διεθνείς προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει είτε άπτονται απ΄ευθείας στην ίδια (ελληνοτουρκικές σχέσεις) είτε έμμεσα (επιπτώσεις της κρίσης στη Μ Ανατολή).

Ο κ. Βενιζέλος παρατήρησε ότι η κοινωνία έχει αίσθηση της ασσυμετρίας που υπάρχει, αλλά είναι σε αντίφαση κατανοώντας μεν το τι γίνεται στη χώρα και δεν βλέπει λύσεις και στέκεται αμήχανα. Αποδέχεται έτσι να λειτουργεί με χαμηλές προσδοκίες.

«Δεν διαταράσσονται οι πολιτικοί συσχετισμοί που προέκυψαν από τις πρόσφατες εκλογές αλλά το μήνυμα του β΄γύρου των αυτοδιοικητικών εκλογών είναι αφενός στη κυβέρνηση να μην επικαλείται πώς όλα κρίθηκαν με το αποτέλεσμα των εκλογών κι αφετέρου προς τη αντιπολίτευση πως χρειάζεται ολοκληρωμένη κοινοβουλευτική προσέγγιση των πραγμάτων. Παρότι είναι δύσκολο στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού συστήματος να εμφανιστεί μια αυτόνομη εναλλακτική πλειοψηφική κυβερνητική πρόταση, το δίλημμα είναι: «Ή τα κόμματα της αντιπολίτευσης θα την διαμορφώσουν το καθένα μόνο του ή θα πρέπει να συζητήσουν το ενδεχόμενο συνεργασιών που όμως το εκλογικό σύστημα τις αποκλείει», τόνισε ο Ευάγγελος Βενιζέλος.

Ως προς τα ευρήματα για την εξωτερική πολιτική παρατήρησε ότι «η κοινωνία θέλει να υπάρχει συναίνεση, ιδίως στα ελληνοτουρκικά ακόμη και για προσφυγή στη Χάγη, αλλά η κυβέρνηση πρέπει να πάρει την πρωτοβουλία κι όχι η αντιπολίτευση γι αυτό».

Ο Στράτος Φαναράς ανέφερε ότι το 65% δηλώνει ότι πρέπει να αλλάξουν ριζικά τα πράγματα και να γίνουν σημαντικές μεταρρυθμίσεις αλλά το πολιτικό σύστημα δεν μπορεί να ανταποκριθεί ενώ γίνεται σαφές ότι απαιτούνται θεσμικά αντίβαρα. Πρόσθεσε ότι φαίνεται παγίωση των πολιτικών συσχετισμών και πώς απέχουμε από το momentum της αντιπολίτευσης.

Ο Γιάννης Μπαλαμπανίδης παρατήρησε ότι καταγράφεται η αίσθηση των πολιτών οτι η κυβέρνηση δεν μπορεί να αντιμετωπίσει την ανάγκη να αλλάξουν τα πράγματα στη χώρα και ταυτόχρονα η αντιπολίτευση δείχνει να είναι «μαύρο κουτί» αδυνατώντας να ελέγξει εσωτερικά στο πλαίσιο του ρόλου της στο πολιτικό σύστημα, τη εκάστοτε διακυβέρνηση για να υπάρξει η εξισορρόπηση.

Καταγράφεται πως υπάρχει ένα σταθερό κοινωνικό υπόστρωμα δεκτικό σε μεταρρυθμίσεις με στόχο την καλύτερη λειτουργία της δημοκρατίας και την προσαρμογή σε νέα αξιακά δεδομένα, αλλά το πολιτικό σύστημα αδυνατεί να περιγράψει επαρκώς αυτές τις αλλαγές και να αναλάβει καθοδηγητικό-παιδαγωγικό ρόλο.

Στο επίπεδο της διακυβέρνησης, για παράδειγμα, καταγράφεται πως το αίσθημα ματαίωσης των πολιτών επιτείνεται από την εικόνα ενός κράτους αναποτελεσματικού, με κύρια ευθύνη του πολιτικού συστήματος, συνολικά και διαχρονικά.

Συμπερασματικά τονίζεται ότι «η πολιτική ασυμμετρία όπως ορίστηκε αρχικά (δυσαναλογία κοινωνικών απαιτήσεων με επεξεργασμένες και αποδεκτές πολιτικές λύσεις) φαίνεται να επιβεβαιώνεται στα τρία επίπεδα που διερευνήθηκαν. Ως προς τη σχέση του πολιτικού συστήματος με την κοινωνία, διαπιστώνεται εξαρχής ένα χάσμα. Οι απαισιόδοξες αξιολογήσεις της τρέχουσας κατάστασης διαμορφώνουν ένα ισχυρό αίτημα για μεταρρυθμίσεις. Ωστόσο, το πολιτικό σύστημα δεν φαίνεται να λειτουργεί καθοδηγητικά, πλαισιώνοντας ρεαλιστικά ώριμες αλλαγές ή «διαπαιδαγωγώντας» την κοινωνία εκεί όπου οι υποδοχές για αλλαγές είναι υπαρκτές αλλά όχι πλειοψηφικές. Η κοινωνική ζήτηση (demand) δεν συναντά πάντα την πολιτική προσφορά (supply).

Ως προς τη διακυβέρνηση, εντοπίζεται μια διπλή ασυμμετρία της αρχιτεκτονικής της. Αφενός, η διαχρονική αναποτελεσματικότητα του κρατικού μηχανισμού σε μια εποχή πολλαπλών κρίσεων πιστώνεται κυρίως στο πολιτικό σύστημα, επιτείνοντας την απογοήτευση από αυτό. Από την άλλη, υπάρχει και εδώ μια κοινωνική ζήτηση για μηχανισμούς εξισορρόπησης απέναντι στη διαμόρφωση ισχυρών πόλων εξουσίας, και αναδεικνύονται προτάσεις με ευρύτερη αποδοχή, οι οποίες θα μπορούσαν να αποτελέσουν τη βάση ευρύτερης συνεννόησης και δράσης.

Ως προς το διεθνές επίπεδο, σε έναν κόσμο ασύμμετρων απειλών φαίνεται εμπεδωμένο το «ανήκειν» μας στο ευρωπαϊκό πρωτίστως και ευρύτερο δυτικό γεωπολιτικό πλαίσιο – μάλιστα με μια «ζήτηση» για σχετική αυτονόμηση και εμβάθυνση της Ευρώπης.