Οι “περίεργες” σχέσεις της ΕΕ με την Κίνα και το “διπλό ταμπλό” που δεν μπορεί να χειριστεί

Οι συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία δεν περιορίστηκαν μόνο στις απώλειες ανθρώπινων ζωών και στον οικονομικό αντίκτυπο παγκοσμίως.

Μια από τις λιγότερο αναμενόμενες ήταν το “φλερτ” της Ευρώπης προς την Κίνα και τον Σι Τζινπίνγκ. Δεδομένης της σκληρής στάσης της ΕΕ στη Ρωσία, με μια σειρά κυρώσεων, θα θεωρούσε κανείς λογικό να υπήρχε αντίστοιχη στάση και στον σημαντικότερο σύμμαχο της Μόσχας.

Ωστόσο, κατά την επίσκεψη του Εμανουέλ Μακρόν στο Πεκίνο, δεν υπήρξε καμία καταδίκη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία από τον Γάλλο πρόεδρο. Αντίθετα, εμφανίστηκε βέβαιος για το ρόλο της Κίνας για τη διεξαγωγή διαπραγματεύσεων και τη σύνεση του Πούτιν.

Οι “περίεργες” σχέσεις μεταξύ Κίνας και ΕΕ

Η ιστορία έχει δείξει για τις σχέσεις μεταξύ της Κίνας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης ότι είναι ιδιαίτερα διαταραγμένες.

Παρόλο που το 2020 υπεγράφη μια επενδυτική συμφωνία μετά από πολυετείς διαπραγματεύσεις, αυτή τη στιγμή βρίσκεται στον πάγο, εν μέρει λόγω πολιτικών διαφορών. Σημαντικό ρόλο στο “ρήγμα” έπαιξαν και οι κυρώσεις που επέβαλε η κινεζική κυβέρνηση σε μέλη του Ευρωκοινοβουλίου, καθώς επέκριναν τη μεταχείριση των μουσουλμάνων Ουιγούρων από την Κίνα.

Η “στρατηγική αυτονομία” -όρος που χρησιμοποιείται από τις Βρυξέλλες για την ανεξάρτητη γεωπολιτική πολιτική της ΕΕ- βασίζεται εν μέρει στο ενδεχόμενο η Ένωση να γίνει τρίτη δύναμη και να μην την “παίρνει η μπάλα” από τις ενέργειες των ΗΠΑ και της Κίνας.

Ωστόσο, τα “γεράκια” της Κίνας, συνήθως στα ανατολικά του μπλοκ, ήταν πάντα επιφυλακτικά σε οτιδήποτε εμβαθύνει τις σχέσεις μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ, τις οποίες θεωρούν ως τους απόλυτους προστάτες της ευρωπαϊκής επικράτειας μέσω του ΝΑΤΟ.

Ένας απρόθυμος εταίρος

Λίγο πριν την επίσκεψή της στο Πεκίνο, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν επέκρινε την Κίνα, σχολιάζοντας ότι “γίνεται όλο και πιο καταπιεστική στο εσωτερικό και πιο διεκδικητική στο εξωτερικό”. Τόνισε μάλιστα πως έγινε σαφές ότι η Κίνα γύρισε σελίδα στη μεταρρυθμιστική της περίοδο και ότι η εθνική ασφάλεια υπερισχύει της διεθνούς συνεργασίας.

Με λίγα λόγια, η Κίνα επιδιώκει να αναμορφώσει την παγκόσμια τάξη με τρόπο που να θέτει εαυτόν στο επίκεντρο του “παιχνιδιού”.

Κάτι που αποδείχθηκε ότι δεν αποτελεί λόγο για τους Ευρωπαίους να απομακρυνθούν από την Κίνα. Αντιθέτως, προσπαθούν πλέον με κάθε τρόπο να μειώσουν κάθε κίνδυνο στις συνεργασίες τους, ακολουθώντας τα βήματα των ΗΠΑ.

Παρά τη σκληρότητα που επέδιωξαν σε βάρος του Πούτιν για την εισβολή στην Ουκρανία, οι Ευρωπαίοι αρνήθηκαν να επιβάλουν αντίστοιχες κυρώσεις στον σημαντικότερο φίλο του Ρώσου προέδρου.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία ανάγκασε πολλούς Ευρωπαίους αξιωματούχος να καταλήξουν -σε ορισμένες περιπτώσεις απρόθυμα- στο συμπέρασμα ότι η σχέση τους με την Κίνα μπορεί να είναι πιο σημαντική τώρα απ’ ό,τι ήταν πριν.

Ευρωπαίος διπλωμάτης εξηγεί γιατί είναι αδύνατο να ακολουθηθεί μια σκληρή, αμερικανικού τύπου γραμμή αποδέσμευσης και σε βάρος της Κίνας.

“Δεν είμαστε σε θέση γεωγραφικά, οικονομικά ή στρατηγικά να κάνουμε ό,τι κάνουν οι ΗΠΑ. Δεν μπορούμε να απομακρυνθούμε ταυτόχρονα από τη Ρωσία και την Κίνα”, δήλωσε ο διπλωμάτης στο CNN.

“Οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας αύξησαν τις τιμές της ενέργειας. Στόχος μας είναι να μεταβούμε από το ρωσικό φυσικό αέριο στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ένα μεγάλο μέρος αυτού είναι να αποκτήσουμε γρήγορα φτηνά ηλιακά πάνελ. Ποιος φτιάχνει φτηνούς ηλιακούς συλλέκτες; Η Κίνα. Δεν μπορούμε να αποκλείσουμε ταυτόχρονα την αρχική μας πηγή ενέργειας και τη νέα μας”, προσθέτει ο διπλωμάτης.

“Κανείς δεν είναι αφελής και δεν πιστεύει ότι πρέπει να ανοίξουμε τις πύλες στην κινεζική τεχνολογία. Οι περισσότεροι έχουν αποδεχθεί ότι αν θέλουμε να επιτύχουμε τους μακροπρόθεσμους στόχους μας, συμπεριλαμβανομένου του να γίνουμε ένας γεωπολιτικός παίκτης που μπορεί να έχει επιρροή στην Κίνα, χρειαζόμαστε μια ισχυρή οικονομία. Η γεωπολιτική μας αξία δεν είναι τίποτα αν η οικονομία μας αγωνίζεται”, δήλωσε και δεύτερος διπλωμάτης.

Γιατί η Κίνα χρειάζεται περισσότερο την ΕΕ από τη Ρωσία

Οι αξιωματούχοι της Επιτροπής παρουσιάζουν μια ελαφρώς λιγότερο σκληρή εικόνα.

“Ναι, υπάρχουν πράγματα που δεν μπορούμε να κάνουμε χωρίς την Κίνα, ιδίως όσον αφορά την κλιματική αλλαγή. Αλλά η Κίνα χρειάζεται την ΕΕ περισσότερο από ό,τι χρειάζεται τη Ρωσία”, υποστηρίζει ανώτερος αξιωματούχος.

Ο αξιωματούχος ισχυρίζεται ότι, κατά την άποψη της Επιτροπής, η υποστήριξη του Πεκίνου προς τη Ρωσία αφορά περισσότερο τον κατευνασμό του κινεζικού εσωτερικού ακροατηρίου βραχυπρόθεσμα, με την υποστήριξη ενός μη δυτικού, μη ΝΑΤΟϊκού συμμάχου. Πιστεύουν ότι η μακροπρόθεσμη σκέψη της Κίνας παίζει περισσότερο στα χέρια της Δύσης παρά της Μόσχας.

“Η δύναμη της Κίνας έγκειται στην οικονομία της. Κάνει περισσότερες δουλειές με την ΕΕ παρά με τη Ρωσία. Είδαν τι ήμασταν ικανοί να κάνουμε όσον αφορά τις κυρώσεις στη Ρωσία και δεν θέλουν κάτι τέτοιο για τους ίδιους”.

Και η παραπάνω είναι μια πολύ αισιόδοξη άποψη. Τα κράτη μέλη της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που έχουν ιστορικά μια πιο ήπια άποψη για την Κίνα, όπως η Γαλλία και η Γερμανία, είναι πιο προσεκτικά από ό,τι ήταν εδώ και χρόνια.

Το “διπλό ταμπλό” που δεν μπορεί να χειριστεί η Ευρώπη

“Έχουμε ένα πρόβλημα με τη Ρωσία που θα έχουμε για πολλές γενιές. Αν έχουμε ταυτόχρονα πρόβλημα με την Κίνα, αυτό θα είναι κάτι που δεν μπορούμε να χειριστούμε γεωπολιτικά“, δήλωσε στο CNN κυβερνητικός αξιωματούχος κράτους μέλους της ΕΕ.

“Όλοι υποστηρίζουν το ταξίδι του Μακρόν και συμφωνούν ότι πρέπει να διορθώσουμε τις σχέσεις με την Κίνα, αλλά είμαστε νευρικοί για το πού τελειώνουν όλα αυτά και τι κάνει η Κίνα στο πλαίσιο της Ουκρανίας”.

Τα παραδοσιακά “γεράκια” της Κίνας εντός της ΕΕ συμμερίζονται αυτές τις ανησυχίες, ωστόσο έχουν πεισθεί ότι η Ευρώπη δεν μπορεί απλώς να απομακρυνθεί από το Πεκίνο, ενώ το κάνει παράλληλα και με τη Μόσχα.

Ο Αλεξάντερ Στουμπ, πρώην πρωθυπουργός της Φινλανδίας, πιστεύει ότι “η επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία σηματοδοτεί το τέλος της μεταψυχροπολεμικής εποχής και την αρχή της δημιουργίας μιας παγκόσμιας τάξης πραγμάτων” και ότι αν η Ευρώπη θέλει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο σε αυτή την αλλαγή, αυτό σημαίνει ότι “πρέπει να μείνουμε όσο το δυνατόν πιο κοντά στις ΗΠΑ, αλλά όχι να αποσυνδεθούμε με την Κίνα”.

Από τον Φεβρουάριο του ’22, όταν και ξεκίνησε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η -σε μεγάλο βαθμό- συντονισμένη αντίδραση της Δύσης δημιούργησε ερωτήματα σχετικά με την επιστροφή στην παγκόσμια τάξη, υπό την ηγεσία των ΗΠΑ.

Κάτι τέτοιο ωστόσο, δεν “εξαφάνισε” τα ερωτήματα που προϋπήρχαν για την Κίνα. Και για την Ευρώπη, το ερώτημα για το πού τοποθετείται σε έναν πολυπολικό κόσμο έχει γίνει πιο περίπλοκο και εγκυμονεί περισσότερους κινδύνους από ποτέ.

Ακολουθήστε το News 24/7 στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις