Υποκλοπές: Τα "μάγια" του απορρήτου θα λυθούν από την ΑΔΑΕ

O Ν. Ανδρουλάκης ζητά το φάκελο παρακολούθησης του από την ΕΥΠ μέσω της ΑΔΑΕ. Τι προβλέπει ο νόμος, που επικαλείται το ΠΑΣΟΚ

ΒΙΚΥ ΣΑΜΑΡΑ
09 Σεπτεμβρίου 2022 07:06

Το απόρρητο επικαλούνται οι εμπλεκόμενοι στην υπόθεση των υποκλοπών ώστε να μην αποκαλύψουν τους λόγους της παρακολούθησης Ανδρουλάκη από την ΕΥΠ, με την κυβέρνηση να “σιγοντάρει” κάνοντας λόγο για ευαίσθητα θέματα, για λόγους εθνικής ασφαλείας και για τήρηση των θεσμικών διαδικασιών.

Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ- ΚΙΝΑΛ, Νίκος Ανδρουλάκης, όμως επιμένει και επικαλείται τη νομοθεσία ζητώντας να του χορηγηθούν το αντίγραφο του φακέλου παρακολούθησής του μετά τον έλεγχο της ΑΔΑΕ αλλά και το κείμενο της διάταξης για την άρση του τηλεφωνικού απορρήτου.

Ο κ.Ανδρουλάκης ζητά ειδικότερα να χορηγηθεί αντίγραφο του μηνύματος που έλαβε η Αρχή και που περιέχει όλο το κείμενο της διάταξης που επιβάλλει την άρση του απορρήτου των επικοινωνιών του, καθώς και της σχετικής αλληλογραφίας, όπως περιέχεται στο αρχείο εισαγγελικών διατάξεων άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών κατ’ άρθρο 5 παρ. 4 του ν. 2225/1994 (όπως ισχύει), για το οποίο, σύμφωνα με την ως άνω διάταξη, ο Πρόεδρος της ΑΔΑΕ ενημερώνει «σε κάθε περίπτωση» τους αρχηγούς των κομμάτων που εκπροσωπούνται στη Βουλή, όπως το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής εν προκειμένω.

Με την επέλαση της κινητής τηλεφωνίας και την έκρηξη όλων των μορφών ηλεκτρονικής επικοινωνίας η διακομματική Εθνική Επιτροπή Προστασίας του Απορρήτου των Επικοινωνιών που θεσμοθετήθηκε το 1994 έδωσε τη θέση της το 2003 στην Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών.

Επίσης ο πρόεδρος της ΑΔΑΕ οφείλει με βάση το άρθρο 12 του νόμου 3115/2003, (που αποτελεί στην ουσία επανάληψη του άρθρου 5 παρ. 4 του ν. Ν 2225/ 94) , να ενημερώνει σε κάθε περίπτωση τους αρχηγούς των κομμάτων που εκπροσωπούνται στη Βουλή και να κοινοποιεί στον υπουργό Δικαιοσύνης κάθε διάταξη-αποφαση για άρση απορρήτου που εκδίδει η ΕΥΠ.

Το επίμαχο άρθρο λοιπόν μπορεί να οδηγήσει σε αποκαλύψεις για την παρακολούθηση Ανδρουλάκη, αν και δημοσιεύματα φέρουν το φάκελο της υπόθεσης να έχει ήδη καταστραφεί, κάτι για το οποίο δήλωσε άγνοια πάντως το Μαξίμου δια του κυβερνητικού εκπροσώπου, Γιάννη Οικονόμου.

Πρόσωπο κλειδί είναι επομένως ο πρόεδρος της ΑΔΑΕ, Χρήστος Ράμμος, ο οποιος πάντως επικαλέστηκε και χθες το απόρρητο κατά την τοποθέτησή του στην Επιτροπή PEGA, που συστήθηκε στο Ευρωκοινοβούλιο για να διερευνήσει τις παραβάσεις της κοινοτικής νομοθεσίας από κράτη μέλη της ΕΕ, τρίτες χώρες και άλλες οντότητες που χρησιμοποιούν το κακόβουλο λογισμικό Predator.

Το ιστορικό: Η Εθνική Επιτροπή Προστασίας του Απορρήτου των Επικοινωνιών (Ν. 2225/94)

Ήταν 23 Ιουνίου 1994 όταν ψηφίστηκε από την Ολομέλεια της Βουλής το νομοσχέδιο του υπουργείου Προεδρίας για την συγκρότηση της Εθνικής Επιτροπής Προστασίας του Απορρήτου των Επικοινωνιών που αριθμήθηκε ως νόμος 2225/1994.

Η Επιτροπή συγκροτούνταν από έναν αντιπρόεδρο της Βουλής, ως πρόεδρο, από ένα βουλευτή-εκπρόσωπο κάθε κόμματος που διέθετε κοινοβουλευτική ομάδα κατά τον Κανονισμό της Βουλής και από ένα πρόσωπο εγνωσμένου κύρους και με ειδικές γνώσεις σε θέματα επικοινωνιών.

Αποστολή της ήταν «η προστασία του απορρήτου των επιστολών και της τηλεφωνικής και κάθε άλλης μορφής τηλεπικοινωνιακής ανταπόκρισης ή επικοινωνίας κατά το άρθρο 19 του Συντάγματος και ο έλεγχος της τήρησης των όρων άρσης του απορρήτου που έθεσε η δικαστική αρχή».

Για την εκπλήρωση της αποστολής της, η Επιτροπή επιθεωρούσε χωρίς προειδοποίηση τις σχετικές με το έργο της εγκαταστάσεις, αρχεία και έγγραφα της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, του Οργανισμού Τηλεπικοινωνιών Ελλάδος και άλλων δημόσιων επιχειρήσεων, καθώς και ιδιωτικών επιχειρήσεων που προσέφεραν σχετικές υπηρεσίες, όπως οι πρώτες επιχειρήσεις κινητής τηλεφωνίας PANAFON και ΤΕLESTET ή οι τράπεζες δεδομένων.

Καλούσε σε ακρόαση, με απόφασή της, το διοικητή της Ε.Υ.Π., τον πρόεδρο του Ο.Τ.Ε., καθώς και κάθε πρόσωπο, το οποίο μπορούσε να συμβάλλει στην εκπλήρωση του έργου της.

Οι Υπουργοί, οι προϊστάμενοι κάθε δημόσιας αρχής καθώς και η διοίκηση κάθε νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου, που παρείχε υπηρεσίες επικοινωνίας ήταν υποχρεωμένοι να παράσχουν στην Επιτροπή κάθε διευκόλυνση στο έργο της, κάθε πληροφορία ή έγγραφο σχετικά με το προστατευόμενο απόρρητο και τις προϋποθέσεις άρσης του.

Για κάθε έλεγχο που πραγματοποιούσε η Επιτροπή και ειδικά για κάθε παραβίαση την οποία διαπίστωνε, συνέτασσε σχετική έκθεση και στο τέλος κάθε χρόνου υπέβαλλε στη Βουλή έκθεση πεπραγμένων και πρότεινε τη λήψη μέτρων για την προστασία του απορρήτου. Οι εκθέσεις αυτές υποβάλλονταν στον Πρωθυπουργό, τον Πρόεδρο της Βουλής, τους κατά περίπτωση αρμόδιους υπουργούς και τους αρχηγούς των κομμάτων και κοινοποιούνταν στον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου για τις δικές του ενέργειες.

Προβλέπονταν ακόμη ότι αίτηση προς τον Εισαγγελέα Εφετών για άρση του απορρήτου για λόγους εθνικής ασφάλειας μπορούσε να υποβάλλει μόνο δικαστική ή άλλη πολιτική, στρατιωτική ή αστυνομική δημόσια αρχή στην αρμοδιότητα της οποίας υπάγεται το θέμα εθνικής ασφάλειας που επιβάλλει την άρση.

Η διάταξη που επέβαλλε την άρση του απορρήτου για λόγους εθνικής ασφάλειας και η σχετική αλληλογραφία ορίζονταν ότι είναι απόρρητη. Αντίγραφο κάθε διάταξης όμως, κοινοποιούνταν στον πρόεδρο της Επιτροπής και τηρούνταν σε ειδικό εμπιστευτικό αρχείο, στο οποίο είχε πρόσβαση μόνο ο Πρόεδρος της Βουλής, ο οποίος ενημέρωνε τους αρχηγούς των κομμάτων.

Μετά τη λήξη του μέτρου της άρσης του απορρήτου και υπό την αναγκαία προϋπόθεση ότι δεν διακινδυνεύονταν ο σκοπός για τον οποίο διατάχθηκε, μπορούσε η Επιτροπή να αποφασίζει τη γνωστοποίηση της επιβολής του στους θιγόμενους.

Η ίδρυση της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών(Ν 3115/2003)

Την διακομματική Εθνική Επιτροπή Προστασίας του Απορρήτου των Επικοινωνιών διαδέχθηκε το 2003 μετά την ψήφιση του σχετικού νόμου η Αρχή Διασφάλισης Απορρήτου των Επικοινωνιών (Α.Δ.Α.Ε.) που είναι ανεξάρτητη αρχή, που απολαμβάνει διοικητικής αυτοτέλειας.

Ο Πρόεδρος, ο Αντιπρόεδρος και τα άλλα μέλη της Α.Δ.Α.Ε., καθώς και οι αναπληρωτές τους επιλέγονται από τη Βουλή σύμφωνα με την προβλεπόμενη από τον Κανονισμό της Βουλής διαδικασία ενώ η Αρχή υπόκειται σε κοινοβουλευτικό έλεγχο.

Η Α.Δ.Α.Ε. έχει- μεταξύ άλλων- αρμοδιότητα να διενεργεί, αυτεπαγγέλτως ή κατόπιν καταγγελίας, τακτικούς και έκτακτους ελέγχους, σε εγκαταστάσεις, τεχνικό εξοπλισμό, αρχεία, τράπεζες δεδομένων και έγγραφα της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (Ε.Y.Π.) και άλλων δημοσίων υπηρεσιών.

Επίσης μπορεί να καλεί σε ακρόαση, από τις υπηρεσίες, οργανισμούς, νομικά πρόσωπα και επιχειρήσεις, τους νόμιμους εκπροσώπους, τους υπαλλήλους και κάθε άλλο πρόσωπο, το οποίο κρίνει ότι μπορεί να συμβάλλει στην εκπλήρωση της αποστολής της και να προβαίνει στην κατάσχεση μέσων παραβίασης του απορρήτου, που υποπίπτουν στην αντίληψή της.

Η Α.Δ.Α.Ε εξετάζει καταγγελίες σχετικά με την προστασία των δικαιωμάτων των αιτούντων, όταν θίγονται από τον τρόπο και τη διαδικασία άρσης του απορρήτου οι αποφάσεις της κοινοποιούνται με μέριμνά της στον Υπουργό Δικαιοσύνης, ενώ στο τέλος κάθε έτους υποβάλλεται έκθεση των πεπραγμένων της στον Πρόεδρο της Βουλής, στον Υπουργό Δικαιοσύνης και στους αρχηγούς των κομμάτων, που εκπροσωπούνται στη Βουλή και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Αυτό είναι και το επίμαχο άρθρο μπορεί να αποκαλύψει τις παρακολουθήσεις Ανδρουλάκη και των άλλων πολιτικων και δημοσιογράφων.

Τι λέει το επίμαχο άρθρο

Άρθρο 12 Ν 3115/15

Μεταβατικές διατάξεις
Από την ημερομηνία έναρξης λειτουργίας της Α.Δ.Α.Ε.:
α) Αντικαθίσταται το εδάφιo α της παραγράφου 1 του άρθρου 4 του Ν. 2225/1994 ως ακολούθως:
“α) τα άρθρα 134, 135 παρ. 1, 2, 135Α, 137Α, 137Β, 138, 139, 140, 143, 144, 146, 148 παρ. 2, 150, 151, 157 παρ. 1, 168 παρ. 1, 187 παρ. 1, 2, 207, 208 παρ. 1, 264περ. β`, γ, 270, 272, 275 περ. β, 291 παρ. 1 εδ. β, γ, 299, 322, 324 παρ. 2, 3, 374, 380, 385 του Ποινικού Κώδικα”.
β) H παράγραφος 4 τoυ άρθρου 5 του Ν. 2225/1994 αντικαθίσταται ως ακολούθως:
“4. Απόσπασμα της διάταξης, που περιλαμβάνει το διατακτικό της, παραδίδεται με απόδειξη, μέσα σε κλειστό φάκελο:
α) Στον πρόεδρο ή το διοικητικό συμβούλιο ή το γενικό διευθυντή ή τον εκπρόσωπο του νομικού προσώπου στο οποίο υπάγεται το μέσο ανταπόκρισης ή επικοινωνίας. Σε περίπτωση ατομικής επιχείρησης, το ως άνω απόσπασμα παραδίδεται στον επιχειρηματία.
β) Αν το νομικό πρόσωπο υπάγεται στον έλεγχο ή την εποπτεία του κράτους, το ως άνω απόσπασμα παραδίδεται και στον Υπουργό που εποπτεύει το νομικό αυτό πρόσωπο ή στον Υπουργό που προίσταται της δημόσιας υπηρεσίας.
Στην Α.Δ.Α.Ε. παραδίδεται, μέσα σε κλειστό φάκελο, όλο το κείμενο της διάταξης που επιβάλλει την άρση του απορρήτου.
Η σχετική αλληλογραφία είναι απόρρητη και τηρείται σε ειδικό αρχείο, στο οποίο έχουν πρόσβαση ο Πρόεδρος της Α.Δ.Α.Ε. και ένα ακόμη μέλος της, το οποίο είναι ειδικά εξουσιοδοτημένο προς τούτο από την Α.Δ.Α.Ε.
Ο Πρόεδρος της Α.Δ.Α. Ε. ενημερώνει σε κάθε περίπτωση τους αρχηγούς των κομμάτων που εκπροσωπούνται στη Βουλή και κοινοποιεί τη διάταξη στον Υπουργό Δικαιοσύνης.”
γ) Η παράγραφος 5 του άρθρου 5 του Ν. 2225/1994 αντικαθίσταται ως ακολούθως:
“5. Μετά την εκτέλεση της διάταξης συντάσσονται μία ή περισσότερες, κατά τις περιστάσεις, εκθέσεις από την υπηρεσία η οποία διενήργησε τις πράξεις άρσης του απορρήτου. Οι εκθέσεις υπογράφονται από το εντεταλμένο όργανο της αιτούσας αρχής και σε αυτές αναφέρονται:
α) οι ενέργειες που έγιναν για την εκτέλεση της διάταξης,
β) ο τόπος, η ημερομηνία και ο τρόπος εκτέλεσης των πιο πάνω ενεργειών,
γ) το ονοματεπώνυμο των υπαλλήλων που τις διενήργησαν, εφόσον το κρίνει αναγκαίο το όργανο που εξέδωσε τη διάταξη.
Αντίγραφα των εκθέσεων αυτών διαβιβάζονται με απόδειξη, μέσα σε κλειστό φάκελο, στην αιτούσα αρχή, στη δικαστική αρχή, που εξέδωσε τη διάταξη και στην Α.Δ.Α.Ε.”
δ) Το πρώτο εδάφιο της παραγράφου 9 του άρθρου 5 του Ν. 2225/1994 αντικαθίσταται ως ακολούθως:
“Μετά τη λήξη του μέτρου της άρσης και υπό την αναγκαία προϋπόθεση ότι δεν διακυβεύεται ο σκοπός για τον οποίο διατάχθηκε, μπορεί η Α.Δ.Α.Ε. να αποφασίζει τη γνωστοποίηση της επιβολής του στους θιγόμενους.”