Η έκθεση του ΟΟΣΑ για την Παιδεία: Στο τραπέζι μόνιμοι διορισμοί, αξιολόγηση εκπαιδευτικών και Πανελλήνιες

Την ανάγκη μόνιμων διορισμών εκπαιδευτικών σε όλες τις βαθμίδες με αντίστοιχες 5ετείς συμβάσεις αναπληρωτών, την αλλαγή μοντέλου για τις εισαγωγικές εξετάσεις χωρίς αυτό να συνεπάγεται την πλήρη κατάργηση των Πανελλήνιων εξετάσεων, αλλά και την επιτακτική ανάγκη πάταξης του φαινομένου της παραπαιδείας – δεδομένου ότι η Ελλάδα ξεπερνά σε ποσοστά την Κορέα και την Ιαπωνία (99% και 90%, 85% αντίστοιχα) – προτάσσει η έκθεση του ΟΟΣΑ με τίτλο «Εκπαίδευση για ένα Λαμπρό Μέλλον στην Ελλάδα», η οποία παρουσιάστηκε και παραδόθηκε στον υπουργό Παιδείας, Κώστα Γαβρόγλου από την επικεφαλής της αντιπροσωπείας στην Ελλάδα, Gabriela Ramos.

Εκτός από τα παραπάνω σημεία σύγκλισης, η έκθεση των 250 σελίδων που μάλιστα παρουσιάζει σημαντικές διαφοροποιήσεις και βελτιώσεις από την αντίστοιχη του 2011, φαίνεται ότι ταυτόχρονα αμβλύνει τις αντιθέσεις και τη διχογνωμία μεταξύ του Διεθνούς Οργανισμού και του ΥΠΠΕΘ, κυρίως στα θέματα που αφορούν στην αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, αλλά και την αυτονομία των σχολικών μονάδων.

«Σήμερα ολοκληρώνεται μια περίπλοκη και δύσκολη πορεία στη συνεργασία μας με τον ΟΟΣΑ που άρχισε τον Ιανουάριο του 2016, όταν μια αντιπροσωπεία στο Παρίσι έθεσε το θέμα της έκθεσης του 2011. Ήταν μια έκθεση με πολλά πραγματολογικά και μεθοδολογικά προβλήματα, ήταν μια έκθεση με πολλά προβλήματα στην ανάπτυξη της επιχειρηματολογίας. Μπήκαμε λοιπόν σε διαδικασία επανασχεδιασμού γύρω από τα θέματα της εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Και βεβαίως των νέων στοιχείων, μιας και η έκθεση του 2011 ήταν βασισμένη σε στοιχεία πριν την κρίση», είπε στην εισήγησή του ο αρμόδιος υπουργός.

«Μετά από τη φοβερή δημοσιονομική προσαρμογή, η ελληνική οικονομία θα αναπτυχθεί πάνω από 2% το 2018 και το 2019. Η ανεργία και η ανεργία των νέων σταδιακά μειώνεται και οι εξαγωγές ουσιαστικά είναι αυτές οι οποίες οδηγούν στην ανάκαμψη. Αυτά είναι θαυμάσια νέα. Παρ’ όλα αυτά υπάρχει πολύς δρόμος ακόμα να διανυθεί». σημείωσε από την πλευρά της η επικεφαλής του ΟΟΣΑ στην Ελλάδα,GabrielaRamos, αναφερόμενη κυρίως και στην τελευταία δεκαετία που οι περικοπές στις δημόσιες δαπάνες για την εκπαίδευση μειώθηκαν κατά 36%.

«Αυτό σημαίνει ότι οι περικοπές επηρέασαν καθηγητές, δασκάλους, διδακτικό προσωπικό και ιδιαίτερα στα ζητήματα προσλήψεων και μισθών. Οι προσλήψεις πάγωσαν στο δημόσιο τομέα τα τελευταία οκτώ χρόνια και αυτό είχε ως αποτέλεσμα στην πρόσληψη νέων καθηγητών μέσω βραχυπρόθεσμων συμβάσεων, κατάσταση η οποία έχει αρνητική επίπτωση στην ποιότητα που παρέχεται στα σχολεία και στο εκπαιδευτικό σύστημα συνολικά», είπε και συμπλήρωσε ότι στόχος της παρούσας έκθεσης είναι να γίνει καλύτερος και αποτελεσματικότερος σχεδιασμός και υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων που θα βοηθήσουν στον εκσυγχρονισμό του εκπαιδευτικού συστήματος.

Πού έγκειται η συμφωνία ΟΟΣΑ και ΥΠΠΕΘ

– Στην έκθεση εντοπίζεται η ανάγκη μόνιμων διορισμών σε εκπαιδευτικούς και προτείνεται η ελληνική πλευρά να ορίσει τον ακριβή αριθμό, αλλά και το νέο σύστημα πρόσληψης. Επιπροσθέτως, τονίζεται η ανάγκη 5ετών συμβάσεων εργασίας των αναπληρωτών και όχι ετήσιες, όπως ισχύει σήμερα

– Ανάγκη πάταξης της παραπαιδείας. Το 99% των Ελλήνων μαθητών παρακολουθεί απογευματινά φροντιστηριακά μαθήματα, ιδιαίτερα ή και τα δύο. Το συντριπτικό αυτό ποσοστό, ξεπερνά ελάχιστα αυτό της Κορέας (90%) και αυτό της Ιαπωνίας (85%)

– Ανάγκη αλλαγής του συστήματος εισαγωγικών εξετάσεων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Κι ενώ δεν υπάρχει ξεκάθαρο προτεινόμενο σύστημα, σε καμία περίπτωση δεν προτείνεται η κατάργηση Πανελληνίων, αλλά η αποτελεσματικότερη αξιολόγηση μαθητών σε διαφορετικά επίπεδα, ώστε να προκύψει η ισορροπία, χωρίς επιπλέον πίεσε σε γονείς και μαθητές

– Ανάγκη διασύνδεσης της τριτοβάθμια εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας και της αντιστοιχίας των αποφοίτων και των προσόντων που χρειάζονται οι εργοδότες, προκειμένου να μειωθούν οι δείκτες ανεργίας των πτυχιούχων

– Αύξηση χρηματοδότησης στα σχολεία, όπως το 45% στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και μάλιστα, κίνητρα σε σχολεία που παρουσιάζουν υψηλές αποδόσεις κατά την αυτοαξιολόγηση

Πού διαφωνούν

– «Ναι» στην αξιολόγηση των εκπαιδευτικών από τον ΟΟΣΑ, «ανοιχτό παράθυρο» από την ηγεσία του ΥΠΠΕΘ που αποσαφηνίζει ωστόσο, ότι η έκθεση κάνει λόγο για αξιολόγηση χωρίς τιμωρητικό χαρακτήρα, έξω από τη λογική «αξιολογείστε και μετά απολύστε», αλλά περισσότερο προσεγγίζει την λογική της συνολικής αποτίμησης του εκπαιδευτικού έργου με στόχο τη βελτίωση

– Στο ζήτημα της αυτονομίας των σχολικών μονάδων. Ο ΟΟΣΑ εμμένει σε διευρυμένες αρμοδιότητες προς τους διευθυντές και το ΥΠΠΕΘ στους Συλλόγους Διδασκόντων

Όσα τόνισε ο υπουργός

Ο ρόλος του σχολείου. Εμείς θα θέλαμε να υπάρχει πολύ μεγαλύτερη έμφαση σε θέματα μόρφωσης, παρά σε θέματα δεξιοτήτων. Καταλαβαίνουμε το επιχείρημα: ένα σχολείο να είναι προσανατολισμένο στην απόκτηση δεξιοτήτων, αλλά η δική μας λογική είναι η μόρφωση να έρχεται πρώτη.

Το δεύτερο. Η αυτονομία της σχολικής μονάδας και τα όρια αυτής της αυτονομίας. Η έκθεση του ΟΟΣΑ το 2011 με ένα τρόπο πραγματικά πρωτόγνωρο που ακόμη δεν μπορούμε να τον καταλάβουμε είχε προτάσεις ως προς την αυτονομία που οδηγούσαν έως και την απόλυση και την πρόσληψη των εκπαιδευτικών από πλευράς των διευθυντών. Είναι κάτι το οποίο δεν δεχόμαστε και είναι κάτι που δεν δεχόμαστε όχι μόνο για νομικούς λόγους, αλλά για λόγους λειτουργίας των σχολείων, θεωρούμε ότι υπάρχει μια άλλη παράδοση σε αυτό.

Το θέμα της ανάγκης των μόνιμων διορισμών στην εκπαίδευση. Θέλω να χαιρετίσω τις συζητήσεις που κάναμε με τον ΟΟΣΑ και τη δέσμευση του ΟΟΣΑ σε μια τέτοια προοπτική. Διότι δεν μπορεί η υπάρχουσα κατάσταση να συνεχίσει με ένα συνεχώς αυξανόμενο ποσοστό αναπληρωτών καθηγητών να είναι στα σχολεία μας με συμβάσεις που είναι πραγματικά εξαιρετικά προβληματικές, με ανθρώπους που δίνουν όλο τους το «είναι» χρόνια για να στηρίξουν το εκπαιδευτικό μας σύστημα, που νομίζω σε όλο τον κόσμο δεν υπάρχει άλλο εκπαιδευτικό σύστημα που ποσοστιαία να βασίζεται σε τόσο μεγάλο ποσοστό αναπληρωτών καθηγητών, με ένα πληθυσμό των μονίμων εκπαιδευτικών με πολύ μεγάλο μέσο όρο ηλικίας και τα λοιπά. Η λύση σε αυτό είναι οι μόνιμοι διορισμοί, ένας σημαντικός αριθμός. Έχουμε κάνει μια μελέτη γι’ αυτό, προχωρήσουμε σε ένα σημαντικότατο αριθμό μόνιμων διορισμών.

Και βεβαίως σε σχέση με αυτό είναι και το επόμενο αίτημα το οποίο αποτυπώνεται στην έκθεση και σε αυτό είχαμε πολύ δημιουργικές συζητήσεις: η αύξηση της χρηματοδότησης για την εκπαίδευση. Η αύξηση της χρηματοδότησης για την εκπαίδευση δεν είναι αυτοσκοπός, νομίζουμε ότι έχουμε πάρει τα απαραίτητα μαθήματα από την περίοδο πριν την κρίση, που από αυτό το Υπουργείο πέρασαν μυθώδη ποσά και κανείς ντρέπεται ακόμη και να κάνει έναν απολογισμό το που πήγαν αυτά. Δεν μιλάω σκανδαλολογικά, μιλάω πώς χρησιμοποιήθηκαν αυτά. Νομίζουμε ότι έχουμε πάρει τα μαθήματα που πρέπει να πάρουμε και τώρα πραγματικά με την ανάκαμψη της οικονομίας πρέπει να υπάρχει μια πάρα πολύ γενναία αύξηση του προϋπολογισμού για την εκπαίδευση. Ήδη αυτό το βλέπουμε στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση όπου φέτος αυξάνουμε 45% του προϋπολογισμού των Ιδρυμάτων.

Το θέμα της παραπαιδείας. Είναι γεγονός ότι υπονομεύει τους εκπαιδευτικούς θεσμούς. Δεν είναι θέμα φροντιστηρίων. Το έχω πει δημόσια, το ξαναλέω. Εδώ λοιπόν θεωρούμε ότι πρέπει να προχωρήσουμε αυτή τη συζήτηση γιατί είναι μια συζήτηση που γίνεται και σε άλλες χώρες, ότι η παραπαιδεία έχει οδηγήσει στην ακύρωση των εκπαιδευτικών θεσμών.

Το θέμα της αξιολόγησης. Είναι σαφές ότι έχουμε διαφορές. Πρέπει να καθιερωθεί στη χώρα μας μια κουλτούρα αξιολόγησης, η οποία να μην είναι τιμωρητική. Εμείς έχουμε πει με κάθε τόνο ότι δε μπορεί η αξιολόγηση να έχει κανένα αποτέλεσμα, κανένα απολύτως αποτέλεσμα όσο είναι συνδεδεμένη με τιμωρητικές διαδικασίες. Αυτά που έγιναν παλαιότερα, ότι «αξιολογήστε ώστε να διώξετε το τόσο τοις εκατό των εργαζομένων», μας είναι απολύτως ξένα, μας είναι απολύτως εχθρικά.

Και χαιρόμαστε στην κουβέντα που κάναμε με τον ΟΟΣΑ, ότι σε αυτό το θέμα, υπάρχει μια ριζική αλλαγή, μια εξαιρετικά σημαντική αλλαγή σε σχέση με το τί υπήρχε στην έκθεση του 2011. Δεν υπάρχει καμία απολύτως επίπτωση ως προς τους εργαζομένους, αλλά ο στόχος είναι να συμφωνήσουμε όλες και όλοι για διαδικασίες βελτίωσης, του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Κι ένα τελευταίο θέμα σε σχέση με την αξιολόγηση: Καμία δημοκρατική πολιτεία δεν έχει το δικαίωμα να ζητά αξιολόγηση εκπαιδευτικών όταν η ίδια η πολιτεία δεν ήταν εντάξει στις υποχρεώσεις της απέναντι στους εκπαιδευτικούς. Με ποιο ηθικό δικαίωμα μια πολιτεία πρέπει να αξιολογεί εκπαιδευτικούς, όπως μας ζητείται συνέχεια, όταν η ίδια η πολιτεία δεν έχει φροντίσει για ένα σύνολο καταστάσεων για τα σχολεία μας, για τους εκπαιδευτικούς μας κτλ.;

Μην πάμε λοιπόν στο ποιοι είναι υπέρ της αξιολόγησης και ποιοι είναι κατά της αξιολόγησης. Να πάμε όλοι για να δούμε με ποιους τρόπους, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, θα γίνει μία αποτίμηση αυτού που γίνεται στα σχολειά μας, των πολύ καλών πραγμάτων που γίνονται στα σχολειά μας, που η κοινωνία δεν τα ξέρει και πού μπορούν να βελτιωθούν.