Η Ισπανία αντιστέκεται στο 5% του ΝΑΤΟ – “Πόλεμος” από μέλη της Συμμαχίας

Τα προηγούμενα χρόνια, ο Καναδάς αποτελούσε τον μεγαλύτερο “πονοκέφαλο” του ΝΑΤΟ, όταν η συζήτηση ερχόταν στις αμυντικές δαπάνες. Σήμερα όμως, με την ετήσια Σύνοδο Κορυφής της ευρωατλαντικής συμμαχίας να βρίσκεται σε εξέλιξη, ο προβολέας πέφτει πάνω στην Ισπανία, με τη Σλοβακία να την ακολουθεί.

Η επιμονή του Ισπανού Πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ πως η χώρα του δεν χρειάζεται να πετύχει τον νέο στόχο του ΝΑΤΟ για δαπάνες άμυνας 5% του ΑΕΠ και η διαχείριση της εξασφάλισης μιας εξαίρεσης στη συμφωνία για τον στόχο των δαπανών, έχει προκαλέσει μεγάλη ένταση μεταξύ των συμμάχων.

«Δεν έχω λόγια να εκφράσω την αποστροφή μου», δήλωσε ένας Ευρωπαίος αξιωματούχος άμυνας στο POLITICO, ο οποίος, όπως και άλλοι, μίλησαν ανώνυμα, στο παρασκήνιο της συνόδου κορυφής.

Μετά τον Σάντσεθ, ακολούθησε ο Σλοβάκος Πρωθυπουργός Ρόμπερτ Φίτσο τη Δευτέρα, ο οποίος ανάρτησε στο X ότι η χώρα του «έχει άλλες προτεραιότητες τα επόμενα χρόνια από τον εξοπλισμό» και μπορεί να τα καταφέρει χωρίς να αυξήσει τις δαπάνες.

Στην περσινή σύνοδο κορυφής στην Ουάσιγκτον, κυριάρχησε η επίθεση στον Καναδά για τις αμυντικές δαπάνες, με την Οτάβα να αρνείται να αυξήσει τον αμυντικό της προϋπολογισμό σε επίπεδα κοντά στην οδηγία του ΝΑΤΟ για το 2% του ΑΕΠ. Βέβαια με τα νέα πολιτικά δεδομένα, η κυβέρνηση του Πρωθυπουργού Μαρκ Κάρνεϊ υποσχέθηκε επιπλέον 9 δισεκατομμύρια δολάρια για τις δαπάνες άμυνας, φέρνοντας τελικά τη χώρα στο 2% και βγάζοντας την από την «κακιά» λίστα της συμμαχίας.

Το κλίμα στην ετήσια Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ

Οι διαφωνίες της Ισπανίας και της Σλοβακίας αναδείχθηκαν παρά την προσπάθεια της ηγεσίας του ΝΑΤΟ να δημιουργήσει την εικόνα μιας ενιαίας γραμμής, υπενθυμίζοντας στον κόσμο ότι μια συμμαχία 32 χωρών μπορεί να μην είναι και τόσο συμπαγής, ειδικά όταν οι υποθέσεις του ΝΑΤΟ συγκρούονται με τις εσωτερικές προτεραιότητες δαπανών.

Όλα αυτά συμβαίνουν σε μια σύνοδο όπου ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, φτάνει στη Χάγη έτοιμος να κάνει εκδρομή θριάμβου καθώς οι σύμμαχοι ευθυγραμμίζονται με τον στόχο που έχει επιβάλει.

Αλλά ανεξαρτήτως του εγχώριου ακροατηρίου που στοχεύουν με τις αποφάσεις τους ο Σάντσεθ και ο Φίτσο, βρίσκουν ελάχιστη συμπάθεια ανάμεσα στα μέλη της συμμαχίας που συγκεντρώθηκαν στη Χάγη.

Οι σύνεδροι, η πλειοψηφία εκ των οποίων ήταν έτοιμοι για μια γρήγορη και πειθαρχημένη διήμερη εκδήλωση, έμειναν κατάπληκτοι που η εικόνα ενότητας θα μπορούσε να καταστραφεί από μια ισπανική κυβέρνηση, η οποία καθυστέρησε στις δαπάνες άμυνας, και από έναν Σλοβάκο ηγέτη που έχει ασκήσει κριτική στη στήριξη της Ευρώπης στην Ουκρανία.

«Σοσιαλιστές», είπε ένας Βρετανός βουλευτής για τους Ισπανούς και προσπάθησε να συνδέσει τις αμυντικές δαπάνες με το ουκρανικό, προσθέτοντας: «Κοιτάξτε τη στάση τους απέναντι στην Ουκρανία, που δεν είναι καθόλου αλληλέγγυα ή υποστηρικτική για την κοινή ευρωπαϊκή μας ασφάλεια».

Ακόμη και όταν οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι παραδέχτηκαν ότι ο Σάντσεθ βρίσκεται σε δύσκολη θέση στη χώρα του, με την κυβέρνηση μειοψηφίας του να αδυνατεί να περάσει έναν προϋπολογισμό με νέες δαπάνες για την άμυνα, απέρριψαν την απόφαση του Ισπανού ηγέτη να αγνοήσει την νέα δέσμευση δαπανών του ΝΑΤΟ, η οποία αναμένεται να ανακοινωθεί επίσημα την Τετάρτη.

Δύο Ευρωπαίοι ηγέτες δήλωσαν ότι όλοι οι σύμμαχοι έχουν εγκρίνει τους νέους στόχους ικανοτήτων του ΝΑΤΟ, οι οποίοι απαιτούν την επίτευξη ταξινομημένων στόχων για τα στρατεύματα και τα όπλα που πρέπει να παρέχει κάθε χώρα. Ο Σάντσεθ υποστηρίζει ότι η Ισπανία μπορεί να επιτύχει αυτούς τους στόχους, ενώ παραμένει στο τρέχον σχέδιο της να αυξήσει τις δαπάνες άμυνας στο 2,1% του ΑΕΠ, αλλά άλλοι σύμμαχοι δεν βλέπουν πώς αυτό είναι δυνατό.

«Δεν βλέπω τίποτα που να δημιουργεί περιθώρια για εξαιρέσεις», δήλωσε ο Σουηδός Πρωθυπουργός Ούλφ Κρίστερσον στους δημοσιογράφους την Τρίτη.

Η Πρωθυπουργός της Δανίας, Μέττε Φρεντέρικσεν, δήλωσε στο NATO Public Forum ότι δεν είναι «δίκαιο» για τους ηγέτες χωρών που βρίσκονται πιο μακριά από τη Ρωσία να ζητούν εξαιρέσεις. «Είναι θέμα ενότητας, να υπερασπιστούμε την Ευρώπη, όχι την Πολωνία ή τη Δημοκρατία της Τσεχίας. Διαφωνώ με την ιδέα της εξαίρεσης για μια χώρα», είπε, χωρίς να αναφέρει συγκεκριμένα την Ισπανία.

Η Πολωνία, η οποία φέτος σκοπεύει να δαπανήσει το 4,7% του ΑΕΠ της για την άμυνα, το υψηλότερο ποσοστό στο ΝΑΤΟ, δεν είναι επίσης ευχαριστημένη με την προσπάθεια της Ισπανίας να αποφύγει την αύξηση των δαπανών της συμμαχίας.

«Πιστεύουμε ότι οποιαδήποτε απόκλιση από αυτή την αρχή από οποιαδήποτε χώρα-μέλος είναι κακό παράδειγμα», δήλωσε ο Πολωνός Υπουργός Άμυνας, Βλάντισλαβ Κοσινιάκ-Καμύς, πριν αναχωρήσει για τη σύνοδο κορυφής.

Ο Κοσινιάκ-Καμύς χαρακτήρισε την Πολωνία «πρότυπο μέλος» της συμμαχίας και προειδοποίησε για χώρες όπως η Ισπανία που προσπαθούν να διευρύνουν τον ορισμό των δαπανών άμυνας του ΝΑΤΟ, περιλαμβάνοντας πράγματα που δεν συνδέονται άμεσα με το στρατό.

Οι λόγοι που η Ισπανία αντιδρά στο 5% και η “μεταδοτικότητα”

Στην κυβερνητική συμμαχία του Πέδρο Σάντσεθ, υπάρχουν φωνές που αντιτίθενται στη μεταφορά χρημάτων από προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας στην άμυνα. Την ίδια ώρα, η βρίσκεται αντιμέτωπη και με ένα σκάνδαλο διαφθοράς, που αφορά μέλος τοy PSOE, του κόμματος Σάντσεθ.

«Είναι δύσκολο να κάνεις 32 χώρες να συνεργαστούν, αλλά το όλο νόημα της συμμαχίας είναι να είσαι καλός σύμμαχος», είπε ένας διπλωμάτης του ΝΑΤΟ. «Η Ισπανία πάντα τήρησε τις δεσμεύσεις της, αλλά δεν καταλαβαίνουμε γιατί» η Μαδρίτη δεν μπορεί να συμφωνήσει τώρα και να περάσει την επόμενη δεκαετία χτίζοντας ένα σχέδιο για να φτάσει εκεί.

Οι βετεράνοι του ΝΑΤΟ είπαν ότι η άρνηση της Ισπανίας ήταν κάτι αναμενόμενο. «Κάθε χρόνο υπάρχει τουλάχιστον ένας που προκαλεί αναστάτωση», δήλωσε ο Τζουζέππε Σπαταφόρα, πρώην αξιωματούχος του ΝΑΤΟ και τώρα αναλυτής ερευνών στο Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για Μελέτες Ασφαλείας στις Βρυξέλλες. «Όλες οι χώρες αποδέχτηκαν τον στόχο στην αρχή για να μην θυμώσουν τον Τραμπ, αλλά πρέπει να αντιμετωπίσουν τις δημοσιονομικές/εσωτερικές τους πραγματικότητες αργά ή γρήγορα.»

Η Ισπανία με τις κινήσεις της άνοιξε την πόρτα σε άλλες χώρες να ακολουθήσουν το παράδειγμά της και να ζητήσουν τις δικές τους εξαιρέσεις ή τουλάχιστον περισσότερη ευελιξία.

«Αν μια χώρα πάρει εξαίρεση, αυτό μπορεί να γίνει μεταδοτικό», δήλωσε ο Γκίντριμας Γιεγκλίνσκας, πρόεδρος της Επιτροπής Εθνικής Ασφάλειας και Άμυνας του κοινοβουλίου της Λιθουανίας και πρώην αξιωματούχος του ΝΑΤΟ. «Πώς μπορούν οι ηγέτες να υπερασπιστούν το 5% όταν επιστρέψουν αν πολλές χώρες έλαβαν εξαίρεση;»

Ήδη, κάποιες χώρες του ΝΑΤΟ που έχουν μείνει πίσω στους στόχους δαπανών άμυνας της συμμαχίας χρησιμοποιούν την Ισπανία ως παράδειγμα.

Τη Δευτέρα, το Βέλγιο ανακοίνωσε ότι θα ζητήσει «μέγιστη ευελιξία» από το ΝΑΤΟ για τον στόχο του 5%. «Ίσως δεν το κάναμε με μια θορυβώδη δήλωση όπως η Ισπανία, αλλά μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι για εβδομάδες οι διπλωμάτες μας εργάζονται σκληρά για να αποκτήσουν μηχανισμούς ευελιξίας», δήλωσε ο Υπουργός Εξωτερικών, Μαξίμ Πρεβό, στα τοπικά μέσα ενημέρωσης.

Στον ίδιο χορό μπαίνει και ο Καναδάς. Η υπουργός Εξωτερικών Άνιτα Αναντ δήλωσε στο POLITICO ότι είναι σε εξέλιξη συζήτηση για το πότε ο Καναδάς πρέπει να επιτύχει τον νέο στόχο του ΝΑΤΟ για δαπάνες 5% του ΑΕΠ.

«Θα υπάρξει ευελιξία στο περίπου 1,5%; Θα υπάρχει υποχρεωτική αύξηση ποσοστού σε ορισμένα σημεία του χρόνου; Θα υπάρξουν αυξήσεις σταδιακά, και θα υπάρξει ανασκόπηση μετά από συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα, ας πούμε, το 2029 — μία από τις ημερομηνίες που συζητούνται;» ρώτησε.

Ενώ κάποιοι έδειξαν συμπάθεια για την πολιτική κατάσταση του Σάντσεθ, άλλοι στη συμμαχία είπαν ότι η Ισπανία και άλλοι που καθυστερούν πρέπει να αναλάβουν δράση — ή να αντιμετωπίσουν την οργή του Τραμπ.

«Είναι απίστευτα άδικο για τη συμμαχία», είπε ένας άλλος αξιωματούχος του ΝΑΤΟ. «Θα ήθελα να δω τον Φίτσο να το πει στον Τραμπ κατά πρόσωπο στο δείπνο της Τρίτης».

Ωστόσο, κάποιοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι τελικά απέδωσαν την ευθύνη για τον τελευταίο “άσσο” στο μανίκι της Ισπανίας στον Τραμπ. Ο Αμερικανός πρόεδρος έχει παραδεχτεί δημόσια ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν χρειάζεται να επιτύχουν τον αυξημένο στόχο δαπανών άμυνας που έχει απαιτήσει από τους συμμάχους του ΝΑΤΟ.