Συνάντηση στην Αλάσκα: Ο Πούτιν έχει ήδη κέρδη, ο Τραμπ ακροβατεί

Ήρθε η “μεγάλη ώρα” της πολυαναμενόμενης συνάντησης Τραμπ και Πούτιν στην Αλάσκα που ίσως σηματοδοτήσει μια νέα έκβαση της σύγκρουσης Ρωσίας και Ουκρανίας μέσα στο επόμενο διάστημα. Η συνάντηση των ηγετών προγραμματίστηκε για τις 22.30 της Παρασκευής 15 Αυγούστου, στο Άνκορατζ.

Η συζήτηση θα αρχίσει με κατ’ ιδίαν συνομιλία παρουσία διερμηνέων, στην οποία θα συμμετάσχουν πέντε μέλη από κάθε αντιπροσωπεία. Η διάρκεια των συνομιλιών “θα εξαρτηθεί από την πορεία της συζήτησης“, όπως δήλωσε η ρωσική πλευρά.

Το Κρεμλίνο ανακοίνωσε επίσης πως ότι ο Πούτιν και ο Τραμπ θα παραχωρήσουν κοινή συνέντευξη Τύπου μετά τη συνάντησή τους στην Αλάσκα την Παρασκευή.

Επισήμως, κεντρικό θέμα της συνάντησης θα είναι φυσικά η Ουκρανία και η “διευθέτηση της ουκρανικής κρίσης“, λαμβάνοντας υπόψη και τις επαφές που είχαν προηγηθεί στο Κρεμλίνο με τον ειδικό απεσταλμένο του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ. Στην ατζέντα της συνάντησης των δύο ηγετών περιλαμβάνονται επίσης θέματα όπως η συνεργασία και το εμπόριο μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας.

Ο χειραγωγός Πούτιν

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν θα επιχειρήσει να χρησιμοποιήσει την επερχόμενη σύνοδο κορυφής στην Αλάσκα για να χειραγωγήσει τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και να απομακρύνει τις ΗΠΑ από την Ευρώπη, αντί να συμμετάσχει σε ουσιαστικές ειρηνευτικές προσπάθειες, όπως εκτιμά το European Policy Center της ΕΕ. Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι δεν θα είναι στην αίθουσα των συζητήσεων, ούτε οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίοι είχαν μόνο τηλεδιάσκεψη με τον Τραμπ. Κατά την πλευρά της Ευρώπης, ο Πούτιν συνεχώς “δελεάζει” τον Τραμπ, κυρίως με προτάσεις πάνω σε ενεργειακές συμφωνίες, για να αποσπάσει αυτό που θέλει.

Είναι χαρακτηριστικό πως παρά τις προηγούμενες αιτιάσεις του Λευκού Οίκου, μετά τη συνάντηση μεταξύ του Πούτιν και του Ειδικού Απεσταλμένου του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, στις 6 Αυγούστου – δύο ημέρες πριν από την προθεσμία του Τραμπ “για κατάπαυση του πυρός ή κυρώσεις” – ο Τραμπ συμφώνησε να συναντηθεί με τον Πούτιν, αφήνοντας την προθεσμία να περάσει χωρίς συνέπειες.

Αυτή είναι σίγουρα μια μεγάλη νίκη για τον Πούτιν, ο οποίος θα φτάσει στις ΗΠΑ μετά από τρία και πλέον χρόνια διεθνούς απομόνωσης. Ο Πούτιν θα επιδιώξει να παραγκωνίσει την Ουκρανία και ενδεχομένως να κερδίσει παραχωρήσεις σύμφωνα με τους στόχους του από την αρχή της πλήρους εισβολής του. Δηλαδή, να διατηρήσει τα εδάφη στα ανατολικά, να διεκδικήσει αφοπλισμό του Κιέβου και αλλαγή εξουσίας και να μην μπει η Ουκρανία στο ΝΑΤΟ.

Η Ουκρανία έχει θέσει ως κόκκινη γραμμή της το ότι τα σύνορα δεν πρόκειται να αλλάξουν με τη βία. Κατά την ΕΕ, ο Πούτιν ενδέχεται να θέλει να κερδίσει χρόνο, να μπει δηλαδή στη λογική των μαραθώνιων διαπραγματεύσεων και παράλληλα να συνεχίσει να εδραιώνεται στο πεδίο των μαχών όπου κερδίζει. Η Ρωσία κατέχει αυτή τη στιγμή το ένα πέμπτο της Ουκρανίας, από τα βορειοανατολικά της χώρας μέχρι τη χερσόνησο της Κριμαίας , η οποία προσαρτήθηκε παράνομα το 2014.

Η Ρωσία ελέγχει σχεδόν ολόκληρη την περιοχή του Λουχάνσκ και σχεδόν τα δύο τρίτα της περιοχής του Ντόνετσκ, οι οποίες μαζί αποτελούν το Ντονμπάς, όπως ονομάζεται η στρατηγική βιομηχανική καρδιά της Ουκρανίας. Σύμφωνα με τις υπάρχουσες εκτιμήσεις, περίπου το 40% των εκμεταλλεύσιμων ορυκτών της Ουκρανίας βρίσκεται σε περιοχές που κατέχει ο ρωσικός στρατός.

Η Ρωσία ελέγχει επίσης εν μέρει περισσότερο από το ήμισυ της περιοχής της Χερσώνας, η οποία είναι κρίσιμη για τη διατήρηση των ροών εφοδιαστικής αλυσίδας που προέρχονται από τον χερσαίο διάδρομο στη γειτονική Κριμαία, καθώς και τμήματα της περιοχής Ζαπορίζια, όπου το Κρεμλίνο κατέλαβε τον μεγαλύτερο πυρηνικό σταθμό ηλεκτροπαραγωγής της Ευρώπης. Οι ρωσικές δυνάμεις κατέχουν επίσης περιοχές στις περιοχές του Χάρκοβο και του Σούμι στη βορειοανατολική Ουκρανία, πολύ λιγότερο στρατηγικά πολύτιμες για τη Μόσχα. Αυτές τις περιοχές, ίσως διατίθεται να τις “ανταλλάξει”, κάτι που δεν αποδέχεται το Κίεβο αν δεν υπάρξει οριστική απόσυρση ρωσικών στρατευμάτων.

Ο Ζελένσκι έχει δηλώσει πεπεισμένος ότι η Ρωσία θα χρησιμοποιήσει οποιαδήποτε περιοχή της επιτραπεί να κρατήσει ως εφαλτήριο για μελλοντικές εισβολές.

Κατά την ΕΕ, ο Τραμπ θα πρέπει να ακούσει τι έχει να πει ο Πούτιν – αλλά να μην δεσμευτεί σε τίποτα. Από πλευράς Λευκού Οίκου διαρρέεται πως σήμερα θα έχουμε μια “πρώτη διερευνητική κουβέντα” και πως στόχος είναι μια τριμερής συνάντηση με τον Ζελένσκι παρόντα. Από αυτό φυσικά, είμαστε πάρα πολύ μακριά.

Ο Τραμπ επικοινώνησε προς τους Ευρωπαίους ότι ο στόχος του για τη σύνοδο κορυφής ήταν “να επιτύχει εκεχειρία μεταξύ Μόσχας και Κιέβου”. Συμφώνησε επίσης ότι τυχόν εδαφικά ζητήματα έπρεπε να επιλυθούν με τη συμμετοχή του Βολοντίμιρ Ζελένσκι και ότι οι εγγυήσεις ασφαλείας έπρεπε να αποτελούν μέρος της συμφωνίας, σύμφωνα με τον Γάλλο Εμανουέλ Μακρόν.

Μπρα ντε φερ

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ φέρεται να είναι έτοιμος να παρουσιάσει στον Βλαντιμίρ Πούτιν μια πρόταση που περιλαμβάνει αρκετές οικονομικές παραχωρήσεις προς τη Ρωσία με αντάλλαγμα την ειρήνη στην Ουκρανία, σύμφωνα με δημοσίευμα της Telegraph. Ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ, και άλλοι ανώτεροι αξιωματούχοι της κυβέρνησης φέρονται να συνεργάζονται στενά με τον Τραμπ για την οριστικοποίηση των προτάσεων ενόψει της συνόδου κορυφής.

Δύο από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα λιθίου της Ουκρανίας βρίσκονται σε ρωσικό έδαφος και ο Πούτιν έχει διεκδικήσει τα πολύτιμα ορυκτά που εξορύσσονται εκεί. Ανησυχία προκαλεί άλλωστε η απροθυμία του Τραμπ να παράσχει περαιτέρω  στρατιωτική υποστήριξη στην Ουκρανία.

Από την άλλη, ο Πούτιν θέλει μια συμφωνία με τον Τραμπ που θα παρουσιαστεί στο Κίεβο και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ως τετελεσμένο γεγονός. Ωστόσο, η Μόσχα αντιλαμβάνεται ότι η διατήρηση ανοιχτής επικοινωνίας με τον Τραμπ είναι ζωτικής σημασίας για το μέλλον του πολέμου.

Γιατί ο Πούτιν έχει ήδη “νικήσει”

Σε κάθε περίπτωση, η Μόσχα είναι ήδη ενισχυμένη από τις τελευταίες εξελίξεις. Καταρχάς, το γεγονός ότι πραγματοποιείται σύνοδος κορυφής με τον πρόεδρο των ΗΠΑ αποτελεί μια τεράστια νίκη για το Κρεμλίνο γιατί σηματοδοτεί το τέλος της “διπλωματικής απομόνωσης”. Μόλις τον περασμένο μήνα, σε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Τραμπ, ο Πούτιν φέρεται να επανέλαβε ότι η Ρωσία θα “συνεχίσει να επιδιώκει τους στόχους της για την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτιών” της σύγκρουσης στην Ουκρανία. Την Τετάρτη, ένας εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών δήλωσε ότι η θέση της χώρας για την Ουκρανία είναι “αμετάβλητη”, όπως ανέφεραν κρατικά μέσα ενημέρωσης.

Κατά τις εκτιμήσεις, ο Πούτιν θα προτείνει την παράδοση εδαφών από το Κίεβο στην περιοχή Ντονμπάς της ανατολικής Ουκρανίας, με αντάλλαγμα μια εκεχειρία, μια ιδέα που η ουκρανική ηγεσία έχει αποκλείσει κατηγορηματικά.

Από την άλλη, οι αναφορές από πλευράς ΗΠΑ πως σήμερα θα έχουμε μια “δοκιμή ακρόασης”, βολεύει τη βραδυφλεγή στρατηγική υπομονής του Πούτιν. Άλλωστε, το Κρεμλίνο ήταν αυτό που ζήτησε τη σύνοδο κορυφής, σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο – πιθανώς ως τρόπο αποτροπής της απειλής αμερικανικών δασμών και δευτερογενών κυρώσεων που ο Τραμπ δήλωσε ότι θα τεθούν σε ισχύ την περασμένη εβδομάδα.

Σύμφωνα με διεθνείς αναλυτές, ο Πούτιν βλέπει μια μοναδική ευκαιρία με τον Τραμπ ώστε να επαναφέρει ριζικά τις σχέσεις με την Ουάσινγκτον και να διαχωρίσει τους ρωσικούς δεσμούς με τις ΗΠΑ από την τύχη της Ουκρανίας, ένα σενάριο που θα έθετε πολλά προβλήματα στην πλευρά των Βρυξελλών.

Όπως τονίζει το CNN, επί μήνες, αξιωματούχοι του Κρεμλίνου συζητούν για δυνατότητες οικονομικής, τεχνολογικής και διαστημικής συνεργασίας με τις ΗΠΑ, καθώς και για επικερδείς συμφωνίες για υποδομές και ενέργεια στην Αρκτική και αλλού.

Το γεγονός ότι ο κορυφαίος οικονομικός απεσταλμένος του Κρεμλίνου, Κίριλ Ντμίτριεφ – βασικός συνομιλητής με την κυβέρνηση Τραμπ – συμμετέχει στη ρωσική αντιπροσωπεία στην Αλάσκα επιβεβαιώνει ότι στην ημερήσια διάταξη θα βρίσκονται περισσότερες συζητήσεις για τη σύναψη συμφωνιών μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας, που ενδεχομένως θα περιλαμβάνουν και τα ορυκτά των κατεχόμενων εδαφών της Ουκρανίας. Η συνεκμετάλλευση δεν θα άφηνε αδιάφορη την Ουάσινγκτον.

Ο Λευκός Οίκος έχει δηλώσει ότι ο Τραμπ θα επιδιώξει να επικεντρωθεί κατά κύριο λόγο στον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, αφήνοντας άλλα ζητήματα που η Μόσχα έχει δηλώσει ότι θα μπορούσαν να συζητηθούν περαιτέρω, “για κάποια άλλη φορά”. Την Τετάρτη, ο Τραμπ υποσχέθηκε “πολύ σοβαρές συνέπειες” εάν ο Πούτιν δεν συμφωνήσει να τερματίσει τον πόλεμο, μετά από τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι και Ευρωπαίους ηγέτες, χωρίς όμως να δίνει λεπτομέρειες.