Η Ευρώπη στοιχίζεται πίσω από το σχέδιο Τραμπ για τριμερή με Πούτιν και Ζελένσκι

Στην παγωμένη Αλάσκα, εκεί όπου η διπλωματία συναντά την αβεβαιότητα του πολέμου, ο Ντόναλντ Τραμπ επιχείρησε να χαράξει μονοπάτι ειρήνης για την Ουκρανία.

Οι συζητήσεις με τον Βλαντίμιρ Πούτιν μπορεί να μην έφεραν άμεσο αποτέλεσμα, αλλά άνοιξαν τον δρόμο για μια νέα προσπάθεια με την Ευρώπη στο πλευρό του.

Ο Αμερικανός πρόεδρος εξασφάλισε τη στήριξη των δυτικών εταίρων στην προσπάθειά του να βάλει τέλος στον πόλεμο στην Ουκρανία, με τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες να εκφράζουν την έγκρισή τους.

Στην τηλεφωνική συνομιλία του Τραμπ με κορυφαίους Ευρωπαίους ηγέτες, συμμετείχαν η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ο ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ Στιβ Γουίτκοφ και ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο.

Όπως επιβεβαίωσε η Κομισιόν, στην κλήση έλαβαν μέρος επίσης ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς, ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε, ο πρωθυπουργός της Φινλανδίας Αλεξάντερ Στουμπ, ο Πολωνός πρόεδρος Καρόλ Ναβρότσκι και η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι. Στη συνέχεια, οι Ευρωπαίοι ηγέτες πραγματοποίησαν δεύτερη κλήση χωρίς τον Ζελένσκι και τους Αμερικανούς, ώστε να συζητήσουν την κατάσταση.

Σε ανακοίνωσή του, ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι ανέφερε ότι είχε μια «μακρά και ουσιαστική» συνομιλία με τον Τραμπ, αρχικά κατ’ ιδίαν και στη συνέχεια μαζί με τους υπόλοιπους ηγέτες.

«Στηρίζουμε την πρόταση του προέδρου Τραμπ για μια τριμερή συνάντηση μεταξύ Ουκρανίας, ΗΠΑ και Ρωσίας», τόνισε, προσθέτοντας ότι τη Δευτέρα θα μεταβεί στην Ουάσινγκτον για να συναντηθεί με τον Τραμπ.

«Όπως οραματίζεται ο πρόεδρος Τραμπ, το επόμενο βήμα πρέπει να είναι περαιτέρω συνομιλίες με τον πρόεδρο Ζελένσκι, τον οποίο θα συναντήσει σύντομα», ανέφεραν σε κοινή δήλωσή τους οι ευρωπαϊκές χώρες που συμμετείχαν στην κλήση. «Είμαστε επίσης έτοιμοι να συνεργαστούμε με τον πρόεδρο Τραμπ και τον πρόεδρο Ζελένσκι για μια τριμερή σύνοδο με την υποστήριξη της Ευρώπης».

Σε ανάρτησή του το Σάββατο στο Truth Social, ο Τραμπ τόνισε ότι κατά τη διάρκεια της συνομιλίας «όλοι συμφώνησαν ότι ο καλύτερος τρόπος να τερματιστεί ο φρικτός πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας είναι μια άμεση Συμφωνία Ειρήνης, και όχι μια απλή Συμφωνία Κατάπαυσης Πυρός, που συχνά δεν τηρείται».

Η συνάντηση της Δευτέρας

«Ο πρόεδρος Ζελένσκι θα βρεθεί τη Δευτέρα το απόγευμα στο Οβάλ Γραφείο, στην Ουάσινγκτον», πρόσθεσε ο Τραμπ. «Αν όλα πάνε καλά, τότε θα προγραμματίσουμε συνάντηση με τον πρόεδρο Πούτιν».

Ωστόσο, η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Κάγια Κάλας, κράτησε πιο επιφυλακτική στάση. Αν και χαιρέτισε την «αποφασιστικότητα του Τραμπ για μια ειρηνευτική συμφωνία», υπογράμμισε ότι «η σκληρή πραγματικότητα είναι πως η Ρωσία δεν έχει καμία πρόθεση να τερματίσει σύντομα αυτόν τον πόλεμο».

Τόνισε, μάλιστα, ότι πρέπει να επιβληθούν αυστηρότερα μέτρα για να εξαναγκαστεί η Μόσχα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

Σύμφωνα με δύο Ευρωπαίους διπλωμάτες, το πρωί του Σαββάτου συγκλήθηκε έκτακτη συνεδρίαση των πρέσβεων των 27 κρατών-μελών για να συζητηθούν τα επόμενα βήματα της ΕΕ. Η συνεδρίαση έγινε σε «περιορισμένη σύνθεση», χωρίς συνεργάτες ή τηλέφωνα, ώστε να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος διαρροών.

Παρά το θερμό καλωσόρισμα που επεφύλαξε ο Τραμπ στον Πούτιν -ο οποίος καταζητείται από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για εγκλήματα πολέμου- οι συνομιλίες της Παρασκευής στην Αλάσκα δεν έφεραν διπλωματική πρόοδο.

«Δεν φτάσαμε εκεί, αλλά έχουμε πολύ καλές πιθανότητες», είπε ο Τραμπ, χαρακτηρίζοντας τις συνομιλίες «εξαιρετικά παραγωγικές» με «πολλά σημεία σύγκλισης». Δεσμεύτηκε να μιλήσει με την ουκρανική πλευρά και τους Ευρωπαίους συμμάχους, «γιατί τελικά επαφίεται σε αυτούς».

Ο Πούτιν, από την πλευρά του, απέφυγε να απαντήσει σε ερωτήσεις διεθνών ΜΜΕ, επιμένοντας ότι η επίθεση στην Ουκρανία και η κατάληψη εδαφών οφείλονται σε «θεμελιώδεις απειλές για την ασφάλειά μας».

Χωρίς να κάνει δημόσιες παραχωρήσεις, υπαινίχθηκε πως επήλθε μια «συμφωνία» με τον Τραμπ που θα μπορούσε «να μας φέρει πιο κοντά στον στόχο και να ανοίξει τον δρόμο προς την ειρήνη στην Ουκρανία».

Δύο Ευρωπαίοι διπλωμάτες, μιλώντας ανώνυμα στο Politico, δήλωσαν ότι οι πρέσβεις ενημερώθηκαν πως η Ρωσία ζήτησε εδαφικές παραχωρήσεις, χωρίς όμως να δώσει συγκεκριμένες λεπτομέρειες. Επίσης, η Μόσχα θέλει εγγυήσεις για τον ρόλο της ρωσικής γλώσσας και την ασφάλεια των ρωσικών εκκλησιών στην Ουκρανία.

Οι ίδιοι ανέφεραν ότι ο Τραμπ φαίνεται να προσανατολίζεται σε μια συνολική ειρηνευτική συμφωνία αντί για απλή εκεχειρία, καθώς αυτό συνάδει περισσότερο με τις φιλοδοξίες του για Νόμπελ Ειρήνης, παρότι μια τέτοια διαδικασία μπορεί να διαρκέσει μήνες ή και χρόνια. Ο ίδιος, ωστόσο, έχει δηλώσει ότι θέλει άμεσα αποτελέσματα, γεγονός που καθιστά ασαφές το πού μπορεί να υπάρξει συμβιβασμός.

Η Γαλλία, η Γερμανία και η Βρετανία θα πραγματοποιήσουν συνάντηση της «Συμμαχίας των Προθύμων» το απόγευμα της Κυριακής, ενόψει της επίσκεψης Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο.

Προειδοποίηση από Ζελένσκι

Ο Ζελένσκι, στο μεταξύ, προειδοποίησε ότι η Μόσχα ενδέχεται να επιχειρήσει νέα εδαφικά κέρδη πριν από οποιεσδήποτε πιθανές τριμερείς συνομιλίες.

«Με βάση την πολιτική και διπλωματική κατάσταση γύρω από την Ουκρανία, και γνωρίζοντας τη δολιότητα της Ρωσίας, αναμένουμε ότι τις επόμενες ημέρες ο ρωσικός στρατός μπορεί να εντείνει την πίεση και τις επιθέσεις εναντίον ουκρανικών θέσεων, ώστε να δημιουργήσει πιο ευνοϊκές πολιτικές συνθήκες για διαπραγματεύσεις με διεθνείς παράγοντες», ανέφερε σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα Χ.

Οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες είχαν εκφράσει κατ’ ιδίαν ανησυχία για το ενδεχόμενο μιας κατ’ ιδίαν συνάντησης Τραμπ – Πούτιν χωρίς την παρουσία της Ουκρανίας. Ωστόσο, εμφανίστηκαν δημόσια αισιόδοξες μετά την εικονική σύνοδο με τον Αμερικανό πρόεδρο την προηγούμενη εβδομάδα, όταν τους διαβεβαίωσε ότι δεν θα επιβάλει εδαφικές ανταλλαγές χωρίς τη συναίνεση του Κιέβου.

Η κυβέρνηση Τραμπ είχε επίσης ακολουθήσει μια άνευ προηγουμένου τακτική ανοιχτής ενημέρωσης διεθνών εταίρων πριν από τις συνομιλίες στην Αλάσκα, ενημερώνοντας συστηματικά ΝΑΤΟ και ΕΕ.

Πριν μερικές ώρες, οι Ευρωπαίοι ηγέτες τόνισαν επίσης τη σημασία των εγγυήσεων ασφαλείας για την Ουκρανία, καθώς και τις φιλοδοξίες της χώρας για ένταξη στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ.

«Είναι σαφές ότι η Ουκρανία πρέπει να έχει αδιαπραγμάτευτες εγγυήσεις ασφαλείας για να υπερασπιστεί αποτελεσματικά την κυριαρχία και την εδαφική της ακεραιότητα», ανέφεραν στην κοινή τους δήλωση.

«Δεν πρέπει να υπάρξουν περιορισμοί στις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις ή στη συνεργασία τους με τρίτες χώρες. Η Ρωσία δεν μπορεί να έχει βέτο στην πορεία της Ουκρανίας προς την ΕΕ και το ΝΑΤΟ».

Η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μετσόλα δήλωσε ότι το Σώμα «καλωσορίζει τις προσπάθειες του Τραμπ και την εμπλοκή του με τους Ευρωπαίους ηγέτες ενόψει της συνάντησης της Δευτέρας με τον Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο. Ο στόχος είναι σαφής: διαρκής ειρήνη, στηριγμένη σε ισχυρές και αξιόπιστες εγγυήσεις ασφαλείας. Για την Ουκρανία και για την Ευρώπη», ανέφερε σε ανάρτησή της στο Χ.