Τράπεζες: Η νέα λογική για την αποταμίευση

Ριζικές αλλαγές καταγράφονται μετά από χρόνια στην «κουλτούρα» των Ελλήνων αποταμιευτών λόγω της ραγδαίας αποκλιμάκωσης που κατέγραψαν τα επιτόκια της ΕΚΤ από τον περασμένο Ιούνιο σε συνδυασμό με αλλαγή στρατηγικής από πλευράς των τραπεζών σε ότι αφορά στην προώθηση επενδυτικών προγραμμάτων

Βλέποντας το μέσο επιτόκιο των προθεσμιακών καταθέσεων να έχει πέσει στο 1,16% και μειώνεται ακόμη χαμηλότερα μετά την επιβολή του φόρου 15% στους τόκους καταθέσεων, οι Έλληνες αποταμιευτές στρέφονται στην αναζήτηση υψηλότερων αποδόσεων.

Διαβλέποντας την συγκεκριμένη τάση, τράπεζες και εταιρείες διαχείρισης αμοιβαίων κεφαλαίων στρέφουν τους καταθέτες μαζικά στα διεθνή ομολογιακά Αμοιβαία Κεφάλια και σε πολλά ακόμη προϊόντα όπως τα Αμοιβαία Κεφάλαια τακτής λήξης (target maturity), που προβάλλονται ως επιλογές χαμηλού κινδύνου και υψηλής απόδοσης για τους αποταμιευτές.

Αποκωδικοποιώντας τη νέα πραγματικότητα, τραπεζικά στελέχη τονίζουν ότι την ώρα που οι καταθέσεις των νοικοκυριών στις τράπεζες στο οκτάμηνο καταγράφουν αύξηση κατά 900 εκατ. ευρώ περίπου, οι καθαρές εισροές σε αμοιβαία κεφάλαια ΑΕΔΑΚ που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, προσεγγίζουν τα 4 δις. ευρώ.

Συγκεκριμένα οι καταθέσεις των νοικοκυριών στις τράπεζες στο τέλος του περασμένου Αυγούστου ανήλθαν σε 149,18 δισ. ευρώ ήτοι υψηλότερα κατά 931 εκατ. ευρώ από τις αρχές του έτους έναντι οριακής μείωσή τους την αντίστοιχη περίοδο του 2024 (Ιανουάριος – Αύγουστος).

Για την ίδια περίοδο καθαρές εισροές σε αμοιβαία κεφάλαια ΑΕΔΑΚ που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα ανήλθαν σε  3,9 δισ. ευρώ, ποσά που προφανώς μεταφέρθηκαν από τραπεζικούς λογαριασμούς με αποτέλεσμα να μετατραπούν σε μερίδια Α/Κ. Και σε αυτή την περίπτωση καταγράφεται μείωση σε σχέση με το οκτάμηνο του 2024 καθώς  οι νέες τοποθετήσεις σε προϊόντα της κατηγορίας είχαν διαμορφωθεί στα 3,36 δισ. ευρώ ήτοι κατά 540 εκατ. ευρώ λιγότερα σε σύγκριση με εφέτος.

Την μερίδα του λέοντος από τις εισροές στα Αμοιβαία Κεφάλαια, συγκέντρωσαν στο 9μηνο του 2025 τα διεθνή ομολογιακά, όπου σύμφωνα με τα στοιχεία της Ένωσης Θεσμικών Επενδυτών, κατευθύνθηκαν περί τα 2,6 δισ. ευρώ.

Αποδόσεις ακόμη και πάνω από 3% σε 9 μήνες

Όπως επισημαίνουν οι ίδιες τραπεζικές πηγές οι αποδόσεις που προσφέρουν τα διεθνή ομολογιακά αμοιβαία, «κανονικά» και τακτής λήξης, είναι πολύ ανταγωνιστικές και ξεπερνούν, κατά κανόνα, με μεγάλη διαφορά τις αποδόσεις των προθεσμιακών καταθέσεων, έχοντας και το πρόσθετο πλεονέκτημα ότι δεν καταβάλλεται φόρος επί των τόκων. Ήδη τα επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι μέσα στους πρώτους εννέα μήνες του έτους υπάρχουν αρκετά Α/Κ με αποδόσεις άνω του 3%.

Ο νέος χάρτης σε προθεσμιακές και Α/Κ

Συνολικά οι τοποθετήσεις των νοικοκυριών σε προθεσμιακές καταθέσεις έχουν μειωθεί στο οκτάμηνο κατά 2,58 δισ. ευρώ όταν για το ίδιο διάστημα πέρυσι είχαν αυξηθεί κατά 597 εκατ. ευρώ. Αποτέλεσμα είναι τα υπόλοιπά τους να έχουν υποχωρήσει στα τέλη του περασμένου Αυγούστου στα 33,85 δισ. ευρώ, επίπεδο που αποτελεί το χαμηλότερο της τελευταίας 2ετίας. Την ίδια στιγμή το μερίδιό των προθεσμιακών επί του συνόλου των καταθέσεων των ιδιωτών στις τράπεζες διαμορφώθηκε σε 22,7% έναντι υψηλού στο 26%.

«Προφανώς και η υποχώρηση αυτή είναι αποτέλεσμα της σημαντικής μείωσης των αποδόσεων που προσφέρουν οι τράπεζες μέσω λογαριασμών προθεσμίας» σημειώνει έτερη τραπεζική πηγή για την συγκεκριμένη καταθετική συμπεριφορά.

Στον αντίποδα στην αγορά των αμοιβαίων κεφαλαίων, καταγράφεται σημαντική αύξησης των τοποθετήσεων ενώ στο οκτάμηνο Ιανουάριος – Αύγουστος το ποσοστό των καθαρών εισροών σε ομολογιακά αμοιβαία κεφάλαια επί του συνόλου, ανήλθε σε 74%.

Κινητικότητα στις τράπεζες

Όπως είναι φυσικό οι μεγάλες «μεταφορές» κεφαλαίων προς «άγραν» υψηλότερων αποδόσεων έχει κινητοποιήσει σημαντικά τον τραπεζικό ανταγωνισμό, με τα εγχώρια πιστωτικά ιδρύματα να ξεδιπλώνουν μια σειρά από στρατηγικές κινήσεις όπως: οι νέες συνεργασίες με διεθνείς οίκους για την προσφορά μεγαλύτερης γκάμας προϊόντων, η διάθεση νέων Α/Κ ομολογιακού τύπου που υπόσχονται συγκεκριμένα επίπεδα αποδόσεων για μία δεδομένη χρονική περίοδο, το λανσάρισμα έτοιμων επενδυτικών χαρτοφυλακίων, που καλύπτουν όλα τα επενδυτικά προφίλ, καθώς και αποταμιευτικά προγράμματα τακτικών καταβολών, ακόμη και από 20 ευρώ το μήνα.

Η νέα αυτή στρατηγική κίνηση είναι απολύτως απαραίτητη και για τις ίδιες τις τράπεζες, καθώς πρόκειται για εργασίες που τους αποφέρουν έσοδα από προμήθειες, η ενίσχυσή των οποίων αποτελεί κομβικό κομμάτι της στρατηγικής τους προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος για διατήρηση της κερδοφορίας τους στα πολυετή υψηλά της περασμένης χρήσης.