ΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΚΑΤΑΣΚΟΠΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΠΑΙΖΕΤΑΙ ΤΟΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΧΡΟΝΟ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

Η μεγαλύτερη ευρωπαϊκή υπόθεση κατασκόπων που είναι γνωστοί ως ‘παράνομοι’ εκτυλίσσεται τον τελευταίο χρόνο σε διάφορες χώρες της ηπείρου.

Συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας (φευ).

Από όταν η Ρωσία άρχισε τον πόλεμο στην Ουκρανία, οι φορείς που χειρίζονται τα της κατασκοπείας υποχρεώθηκαν να αλλάξουν άρδην τον τρόπο της λειτουργίας τους.

Σύμφωνα με πληροφορίες από κοινοπραξίες media, το SVR (υπηρεσία ξένων πληροφοριών της Ρωσίας) και η στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών GRU συνήθιζαν να στέλνουν τους πράκτορες τους στο εξωτερικό υπό διπλωματική κάλυψη.  Ήταν γνωστοί ως ‘νόμιμοι’ κατάσκοποι.

Αυτή η ‘πόρτα’ έκλεισε όταν εκδιώχθηκαν εκατοντάδες Ρώσοι διπλωμάτες από πρεσβείες σε όλον τον κόσμο, μετά την εισβολή των Ρώσων στην Ουκρανία.

Πέραν των ‘νόμιμων’ οι Ρώσοι ‘έκαψαν’ και το χαρτί της μονάδας 29155. Σύμφωνα με τις αποκαλύψεις των New York Times το 2019 είναι μια άκρως απόρρητη μονάδα της GRU, επιφορτισμένη με το “βρώμικο έργο” της δολιοφθοράς και των απόπειρων δολοφονιών σε όλη την Ευρώπη. Συμπεριλαμβανομένων των προσπαθειών δηλητηρίασης με τον νευρικό παράγοντα novichok.

Σε μια άνευ προηγουμένου αποτυχία των βασικών διαδικασιών επιχειρησιακής ασφάλειας, αποδείχθηκε πως η GRU παρείχε σε 29155 μέλη της διαβατήρια, τα οποία εκδόθηκαν από το ίδιο γραφείο διαβατηρίων στη Μόσχα.

Είχαν στενά συνδεδεμένους σειριακούς αριθμούς, γεγονός που επέτρεπε σε υπηρεσίες πληροφοριών και ερευνητές δημοσιογράφους να εντοπίσουν πολλούς και έτσι να τους καταστήσουν άχρηστους.

Εν τη απουσία όλων αυτών των επιλογών, οι Ρώσοι πιστεύεται πως ενεργοποίησαν τη λύση των ‘παράνομων’ κατασκόπων.

Τι είναι οι ‘παράνομοι’ κατάσκοποι

Η ύπαρξη των ‘παρανόμων’ κατασκόπων έγινε γνωστή το 2010, όταν το FBI και η αμερικανική ομοσπονδιακή αστυνομία παρουσίασαν την Operation Ghost Stories, των 10 Ρώσων κατασκόπων που ήταν μέλη δικτύου που δρούσε σε διάφορες περιοχές των ΗΠΑ.

Συνελήφθησαν και ανταλλάχθηκαν με Αμερικανούς που είχαν συλλάβει οι Ρώσοι. Ναι, όλο αυτό είναι η έμπνευση των σχετικών σίριαλ και ταινιών που έχεις δει, για το πώς Ρώσοι κατάσκοποι αφομοιώθηκαν στην αμερικανική κοινωνία.

Όλα άρχισαν με τη σύλληψη της Anna Chapman, που αποδείχθηκε πως ήταν Ρωσίδα πράκτορας (Anna Vasilyevna) και ενεργούσε για λογαριασμό της Ρωσίας, πλησιάζοντας επικίνδυνα τον τότε πρόεδρο, Barack Obama. Μετά τη σύλληψη της ζήτησε να εκδοθεί στη Μεγάλη Βρετανία (ήταν κάτοχος διαβατηρίου, από γάμο της με Βρετανό).

Το αίτημα δεν έγινε δεκτό και μετά την ανταλλαγή με τις ΗΠΑ επέστρεψε στη Ρωσία. Εκεί ζει ως πολιτικός, μοντέλο και παρουσιάστρια της τηλεόρασης.

Σε αντίθεση με τους ‘νόμιμους’ κατασκόπους (εργάζονται σε ρωσικές πρεσβείες υπό διπλωματική κάλυψη), οι ‘παράνομοι’ λειτουργούν χωρίς ορατούς δεσμούς με τη Μόσχα.

Oι επίλεκτοι εκπαιδεύονται για χρόνια, ώστε να υιοθετούν ξένες ταυτότητες και να μπορούν να ενσωματώνονται στις δυτικές κοινωνίες με τρόπο που τους επιτρέπει να κάνουν τη δουλειά τους: να συγκεντρώνουν πληροφορίες.

Πολλοί έχουν παιδιά, τα οποία μεγαλώνουν μέσα στα ψέματα -δεν ξέρουν καν πως οι γονείς τους είναι Ρώσοι.

Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, οι δυτικές χώρες εκδίωξαν 450 διπλωμάτες.

Οι περισσότεροι ήταν στην Ευρώπη.

Αυτό, σύμφωνα με τον Shaun Walker της Guardian “μπορεί να ανάγκασε τη Μόσχα να βασιστεί περισσότερο στους ‘παράνομους’, καθώς και σε άλλα άτυπα δίκτυα”.

Παράδειγμα; Τον περασμένο Φεβρουάριο καταδικάστηκε σε 13 χρόνια κάθειρξης, για προδοσία ο 58χρονος David Ballantyne Smith: ο φρουρός ασφαλείας της βρετανικής πρεσβείας αντέγραφε μυστικά έγγραφα “κάποια εκ των οποίων εξαιρετικά ευαίσθητης φύσης” και τα έδινε στον “Διπλωμάτη Χ”. Αποκαλύφθηκε πως αυτός ήταν επικεφαλής αξιωματικός που ασχολούνταν με τη Ρωσία στην πρεσβεία.

Κατά την πρώην ‘παράνομη’ κατάσκοπο της SVR, Elena Vavilova “η ιδανική περίπτωση για έναν παράνομο κατάσκοπο είναι κάποιος που είχε συνηθισμένη εμφάνιση, που δεν τραβά την προσοχή και δεν τον νοιάζει να κερδίσει το θαυμασμό κανενός”.

Από τις 0 αποκαλύψεις στις 8 σε ένα χρόνο

Κανένας ‘παράνομος’ της Ρωσίας δεν είχε αποκαλυφθεί δημόσια στη Δύση από το 2011. Τον τελευταίο χρόνο ωστόσο, έγιναν γνωστές οκτώ υποθέσεις, σε Νορβηγία, Βραζιλία, Ολλανδία, Σλοβενία, Ελλάδα και Μεγάλη Βρετανία.

Η τελευταία ήταν αυτή των τριών Βουλγάρων στην Αγγλία.

Όπως αποκάλυψε πριν λίγες ώρες το BBC oι ύποπτοι συνελήφθησαν τον Φεβρουάριο και έκτοτε κρατούνται, με την κατηγορία της κατοχής εγγράφων ταυτότητας με “ανάρμοστη πρόθεση. Φέρονται να τα είχαν, ενώ γνώριζαν πως είναι πλαστά. Η δίκη τους έχει προγραμματιστεί για τον Ιανουάριο.

Εικάζεται πως εργάζονταν για τις ρωσικές υπηρεσίες ασφαλείας.

Τα έγγραφα περιλαμβάνουν διαβατήρια, δελτία ταυτότητας και άλλα έγγραφα για το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Βουλγαρία, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ισπανία, την Κροατία, τη Σλοβενία, την Ελλάδα και την Τσεχία.

Πρόκειται για τον 45χρονο Orlin Roussev από Great Yarmouth, στο Norfolk, τον 41χρονο Bizer Dzhambazov από το Harrow στο βορειοδυτικό Λονδίνο και την 31χρονη Katrin Ivanova, 31, επίσης κάτοικο της διεύθυνσης στο Harrow.

Για χρόνια εργάζονταν σε διάφορες δουλειές και ζούσαν σε μια σειρά ακινήτων στα προάστια.

Ο Roussev έχει ιστορικό επιχειρηματικών συναλλαγών στη Ρωσία. Δηλώνει επίσης ότι κάποτε ενήργησε ως σύμβουλος του βουλγαρικού υπουργείου Ενέργειας.

Μετακόμισε στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2009 και πέρασε τρία χρόνια εργαζόμενος σε τεχνικό ρόλο σε χρηματοοικονομικές υπηρεσίες. Το διαδικτυακό του προφίλ στο LinkedIn αναφέρει ότι αργότερα ήταν ιδιοκτήτης μιας επιχείρησης που ασχολείται με την ευφυΐα σημάτων. Περιλαμβάνει την παρακολούθηση επικοινωνιών ή ηλεκτρονικών σημάτων.

Οι Dzhambazov και Ivanova περιγράφησαν ως ζευγάρι από τους γείτονες τους. Ο Dzhambazov δήλωνε οδηγός για νοσοκομεία και η Ivanova βοηθός εργαστηρίου για μια ιδιωτική επιχείρηση υγείας.

Μετακόμισαν στην Αγγλία πριν περίπου μια δεκαετία και διηύθυνουν μια κοινοτική οργάνωση που παρείχε υπηρεσίες σε Βούλγαρους,συμπεριλαμβανομένης της εξοικείωσής τους με την “κουλτούρα και τους κανόνες της βρετανικής κοινωνίας”.

Σύμφωνα με βουλγαρικά κρατικά έγγραφα, εργάστηκαν επίσης για εκλογικές επιτροπές στο Λονδίνο, οι οποίες διευκολύνουν την ψηφοφορία στις βουλγαρικές εκλογές από πολίτες που ζουν στο εξωτερικό.

Ο Βραζιλιάνος ερευνητής θεμάτων ασφαλείας στην Αρκτική

Ο πρώτος από τις 8 πρόσφατες αποκαλύψεις ήταν ένας ερευνητής θεμάτων ασφαλείας στην Αρκτική.

Tον Οκτώβριο του 2022 η υπηρεσία εσωτερικής ασφαλείας της Νορβηγίας συνέλαβε τον José Assis Giammaria, έναν “Βραζιλιάνο ερευνητή” που εργαζόταν ανεπίσημα στο Πανεπιστήμιο του Tromsø. Έκανε την πρακτική του από το Δεκέμβριο του 2021, ως μέλος της ομάδας με το όνομα Grey Zone, με επίκεντρο τις υβριδικές απειλές και τον πόλεμο.

Είχε περάσει μια πενταετία σε πανεπιστήμια του Καναδά (ήταν απόφοιτος του University of Calgary) όπου σπούδαζε θέματα ασφαλείας στην Αρκτική. Είχε και δημοσίευση σε επιστημονικό περιοδικό.

Συνελήφθη ως ύποπτος για είσοδο στη Νορβηγία με πλαστά στοιχεία. Είχε αποκτήσει ταυτότητα στην ηλικία των 22 ετών, που θεωρείται αργά και δείγμα πλαστογράφησης εγγράφων. Ο πατέρας του δεν υπήρχε στα αρχεία της Βραζιλίας. Το 2013 είχε πάρει το βραζιλιάνικο διαβατήριο και τρία χρόνια μετά επέστρεψε στη Βραζιλία από τον Καναδά.

Οι αρχές ήταν βέβαιες πως δεν ήταν Βραζιλιάνος “αλλά ανώτερος αξιωματικός των ρωσικών στρατιωτικών πληροφοριών”, όπως έδειχναν τα στοιχεία που τον συνέδεαν με τις μυστικές υπηρεσίες της Ρωσίας. 

Το όνομα του είναι Mikhail Mikushin και προστέθηκε στις κατηγορίες αυτή για “συλλογή παράνομων πληροφοριών ενώ εργαζόταν με ψεύτικη ταυτότητα στο UiT Arctic University της Νορβηγίας”.

Η γκαλερίστα και ο IT

To Δεκέμβριο του 2022 συνελήφθη στην Λιουμπλιάνα ένα ζευγάρι από την Αργεντινή που είχε εγκατασταθεί με τα δυο τους παιδιά, στη Σλοβενία το 2017.

Η Maria Mayer είχε μια διαδικτυακή γκαλερί. Ο Ludwig Gisch την startup DSM&IT, εταιρεία που πρόσφερε λογισμικό για την οργάνωση των εισερχομένων email των χρηστών, αποκλείοντας ιούς, κακόβουλο λογισμικό και ανεπιθύμητα μηνύματα.

Αμφότεροι έκαναν πολλά ταξίδια για τη δουλειά τους.

Στους νέους γείτονες και φίλους έλεγαν πως εγκατέλειψαν τη χώρα τους γιατί δεν μπορούσαν να ζουν άλλο με το φόβο των εγκλημάτων που αυξάνονταν. Ζούσαν μια ήρεμη ζωή, σε μια ήρεμη περιοχή, μέχρι την ημέρα που η αστυνομία έκανε έφοδο στο σπίτι τους.

Στην έρευνα που έγινε και στο γραφείο που ανήκε στο ζευγάρι, βρέθηκε τεράστιο ποσό μετρητών (μάλλον για την πληρωμή πληροφοριοδοτών), με τα media να ανακοινώνουν στα τέλη του Γενάρη του 2023 πως η Mayer και ο Gisch συνδέονταν με τη ρωσική υπηρεσία πληροφοριών.

Ήταν επίλεκτοι Ρώσοι κατάσκοποι, γνωστοί στο χώρο τους ως illegals.

Η Σλοβενία δεν έχει πολλά να ‘δώσει’ σε ό,τι αφορά την κατασκοπεία, αλλά βρίσκεται εντός της ζώνης ελεύθερης μετακίνησης Σένγκεν.

Έτσι έγινε η τέλεια βάση για τους κατασκόπους που από εκεί μπορούσαν να μπουν σε όποια χώρα της ΕΕ ήθελαν, χωρίς ελέγχους.

Η σύλληψη του συγκεκριμένου ζευγαριού έγινε μετά πληροφορία που έδωσε στους Σλοβένους ξένη υπηρεσία πληροφοριών.

Ενώ επισήμως οι αξιωματικοί της υπηρεσίας πληροφοριών της Ρωσίας περίμεναν τη δίκη τους, ανεπίσημα γίνονταν διαπραγματεύσεις μεταξύ της Μόσχας και της Δύσης, για ανταλλαγή τους με ένα άτομο που ήταν σε φυλακή της Ρωσίας.

Η Μαρία Τσάλλα και ο κατασκευαστής γλυπτών 3D

Λίγο μετά τις συλλήψεις στη Λιουμπλιάνα, εξαφανίστηκε από την Ελλάδα μια Eλληνομεξικανή γυναίκα, ονόματι Μαρία Τσάλλα, η οποία είχε κατάστημα με είδη πλεξίματος στην Ελλάδα, ενώ διατηρούσε φωτογραφικό blog, το οποίο ανανέωνε με φωτογραφίες της από ταξίδια της.

Πληροφορίες τη θέλουν να ήταν γνωστή στη SRV ως Irina Romanova.

Εγκατέλειψε τη χώρα μας στις 5 Ιανουαρίου, λέγοντας στους φίλους της πως πάει διακοπές και για να αγοράσει νήματα για το κατάστημα της. Προς το τέλος του ίδιου μήνα, ενημέρωσε υπάλληλο της πως συνέβη κάτι πολύ μεγάλο στη ζωή της και δεν θα επέστρεφε. Είπε πως ήταν στο Κιργιστάν.

Παρεμπιπτόντως, η Μαρία δεν μιλούσε συχνά για το σύζυγο της, ο οποίος βρισκόταν στο Ρίο ντε Τζανέιρο.

Οι ελληνικές αρχές πιστεύουν πως επρόκειτο για τον Gerhard Daniel Campos Wittich, ο οποίος επίσης εξαφανίστηκε την ίδια περίοδο από την πόλη όπου ζούσε για χρόνια.

Ο ‘Campos Wittich’ συστηνόταν με αυτό το όνομα και ως Βραζιλιάνος αυστριακής καταγωγής. Είχε κατάστημα με εκτυπώσεις 3D στο Ρίο. Κατασκεύαζε, μεταξύ άλλων, καινοτόμα γλυπτά από ρητίνη για τον στρατό της χώρας (πελάτες του ήταν τα περισσότερα σώματα και το υπουργείο Πολιτισμού).

Υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν πως ήταν ‘παράνομος’ κατάσκοπος, ο οποίος είχε εκπαιδευτεί επί χρόνια στη Ρωσία ώστε να μπορεί να ‘περνάει’ ως Βραζιλιάνος. Το όνομα του είναι Shmyrev Romanov και παντρεύτηκε με την Irina πριν αρχίσουν οι αποστολές δεκαετιών για την υπηρεσία πληροφοριών του Βλαντίμιρ Πούτιν.

Ο Έλληνας αξιωματούχος της ΕΥΠ που έδωσε αυτά τα στοιχεία στην Guardian ισχυρίστηκε ότι το ζευγάρι είχε σχεδιάσει συναντήσεις στην Ελλάδα, την Κύπρο και τη Γαλλία για να συνδυάσει τον έρωτα του με την κατασκοπεία.

Αμφότεροι είχαν σχέσεις στη χώρα όπου δρούσαν. Η κοπέλα του ‘Campos Wittich’ εργάζεται στο υπουργείο Γεωργίας της χώρας. Η ‘Τσάλλα’ είχε σχέση με έναν σκηνοθέτη.

Και οι δύο εκτιμάται πως βρίσκονται στη βάση τους: τη Ρωσία.

Ο παρά λίγο πρακτικάριος στο διεθνές ποινικό δικαστήριο της Χάγης

Ένας άλλος Ρώσος που υποδύθηκε τον Βραζιλιάνο για δέκα χρόνια (απέκτησε μεταπτυχιακό στις διεθνείς σχέσεις στο παγκοσμίου φήμης Johns Hopkins University των ΗΠΑ και κέρδισε την πρακτική του στο διεθνές ποινικό δικαστήριο της Χάγης), είναι στη φυλακή.

Πρόκειται για τον Sergey Cherkasov, που κυκλοφορούσε ως Victor Muller Ferreira.

Συνελήφθη κατά την άφιξή του στην Ολλανδία τον περασμένο Απρίλιο, όταν παρουσίασε το διαβατήριό του. Ως Ferreira. Οι Ολλανδοί τον απέλασαν και τον περασμένο Ιούλιο καταδικάστηκε από τις αρχές της Βραζιλίας ως ένοχος στην κατηγορία ψευδούς απόκτησης και χρήσης βραζιλιάνικων εγγράφων. Φυλακίστηκε για 15 χρόνια.

Αν ο Cherkasov είχε καταφέρει να εργαστεί στο δικαστήριο, θα μπορούσε ενδεχομένως να έχει πρόσβαση στα συστήματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του δικαστηρίου και σε άλλες ευαίσθητες πληροφορίες.

Η Ρωσία είχε υποβάλει αίτημα έκδοσης του, μετά τη σύλληψη του στη Βραζιλία. Παραδέχθηκε πως επρόκειτο για τον Sergey Cherkasov και επέμεινε ότι ήταν εγκληματίας που είχε αποδράσει για να αποφύγει κατηγορίες σχετικές με ναρκωτικά.

Το κατηγορητήριο των 46 σελίδων των ΗΠΑ είναι γεμάτο με αξιοσημείωτες λεπτομέρειες, συμπεριλαμβανομένων των υποτιθέμενων μηνυμάτων που έστειλε ο Cherkasov στον χειριστή του όταν κέρδισε μια θέση στο πανεπιστήμιο.

Αναφέρει επίσης, τις τοποθεσίες που γίνονταν οι όποιες συνδιαλλαγές και τις κρυψώνες που είχε προτείνει ο πράκτορας στον ‘άνθρωπο’ του ως ιδανικές για να αφήσει εξοπλισμό επικοινωνίας ή μηνύματα.

Η δημοσίευση του κατηγορητηρίου θεωρείται πως είναι ο τρόπος που είχαν οι ΗΠΑ να πιέσουν τη Βραζιλία να μην εκδώσει τον συλληφθέντα στη Ρωσία.