Για τα πανηγύρια ακόμα και στα drones

Ο Νικόλας Μαδούρο έγινε ο πρώτος πρόεδρος χώρας που δέχθηκε επίθεση με drones, κατά τη διάρκεια ομιλίας του, στη Βενεζουέλα. Επτά στρατιώτες τραυματίστηκαν, ενώ την ευθύνη ανέλαβε η ομάδα εθνικιστών ανταρτών, Soldados de Franelas. Με ανάρτηση τους στο Twitter ισχυρίστηκαν πως επιστράτευσαν δυο μη επανδρωμένα αεροχήματα, που μετέφεραν πλαστικά εκρηκτικά, τα οποία κατέρριψαν ελεύθεροι σκοπευτές πριν φτάσουν στο στόχο τους.

Προφανώς έχει έλθει η ώρα να ασχοληθούμε με τα drones και όσα ισχύουν στη χώρα μας. Όπου τα βλέπετε παντού, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως πετούν νόμιμα σε γάμους, γιορτές, πανηγύρια ή άλλες εκδηλώσεις που είναι σε κατοικημένες περιοχές και αφορούν πολλούς ανθρώπους.

Για αρχή να πούμε πως τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη είχαν χαρακτηριστεί από το 2008, ως ένας ταχέως αναπτυσσόμενος τομέας της αεροπορίας, με μεγάλες δυνατότητες για δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και οικονομικής ανάπτυξης, στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Έως και σήμερα, ο στρατός παραμένει ο κύριος πελάτης των εταιριών που εμφανίζουν κέρδη εκατομμυρίων. Εξ ου και η ΕΕ είχε ήδη σπεύσει να ασχοληθεί με τη δημιουργία κανονισμού (EASA), για την ασφαλή ένταξη των τηλεκατευθυνόμενων μη επανδρωμένων αεροσκαφών, στον ευρωπαϊκό εναέριο χώρο.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ΕΕ, έως το 2035 ο συγκεκριμένος τομέας πρόκειται να ‘χει δημιουργήσει 100.000 θέσεις εργασίας και η παραγωγή θα ξεπεράσει τα 10 δισεκατομμύρια ευρώ, το χρόνο. Τα χρήματα προφανώς και ήταν ο λόγος που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να επεξεργαστεί τους κανονισμούς, κατά τρόπο που να διευκολύνουν την εκμετάλλευση αυτών των αεροσκαφών, από εταιρίες κοινής ωφελείας, με μίλια υποδομών προς επιθεώρηση, την οποία τώρα κάνουν άνθρωποι- και πέραν της οπτικής επαφής. Έως το τέλος του τρέχοντος έτους, θα ‘χουν καταθέσει τα πλάνα τους.

Γενικότερα, κρατήστε πως οι δυνατότητες που υπάρχουν, αλλά και η απουσία συγκεκριμένου ενιαίου νομοθετικού πλαισίου, τα ‘χουν κάνει προορισμό και για όσους δραστηριοποιούνται στην παρανομία (εκτελούν διαδρομές μεταφοράς ναρκωτικών ουσιών έως τρομοκρατικών χτυπημάτων). Πάμε στα δικά μας. Παρεμπιπτόντως, στις χώρες στις οποίες παράγονται drones ανήκει και η Ελλάδα. Μάλιστα, έχει παρουσιάσει το ΑΠΘ το προϊόν σχετικής έρευνας.

Υπάρχει νομοθεσία για drones στην Ελλάδα

Από το Σεπτέμβριο του 2016 έχει δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως κανονισμός, για το γενικό πλαίσιο πτήσεων Συστημάτων μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών (ΣμηΕΑ), ευρύτερα γνωστά ως drones.

Είχαν ήδη καταγραφεί κρούσματα κακής χρήσης, σε ό,τι αφορούσε την ασφάλεια και τη διασφάλιση των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Για την ακρίβεια, είχαν υπάρξει ουκ ολίγες καταγγελίες στο Τμήμα Πολιτικής Αεροπορίας, για πτήσεις πάνω από κατοικημένες περιοχές, εγκαταστάσεις κοινής ωφελείας και κοντά σε αεροδρόμια.

Ήταν τόσες που η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας αποφάσισε να συστήσει ομάδα εργασίας με την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών, ώστε να ετοιμαστεί η νομοθετική ρύθμιση για τον περιορισμό και την ελεγχόμενη χρήση των drones. Το γενικό πλαίσιο πτήσεων τέθηκε σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου του 2017. Μια στάση εδώ, για να διευθετήσουμε τα βασικά.

Τι είναι drone

Το όνομα προέκυψε από χαρακτηριστικό θόρυβο που έκαναν τα πρώτα Συστήματα μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών του αμερικανικού στρατού -να θυμίσουμε πως πλέον όλοι γνωρίζουμε πως χρησιμοποιούνται για επιθέσεις. Η πρώτη αναφορά, σε μη επανδρωμένο εναέριο όχημα, εντοπίζεται στον Ιούλιο του 1849. Οι αυστριακές δυνάμεις πολιορκούσαν τη Βενετία και “σήκωσαν” 200 εμπρηστικά μπαλόνια. Δεν είχαν υπολογίσει στον άνεμο και την αλλαγή πορείας. Εκτιμάται πως τουλάχιστον ένα βρήκε το στόχο.

Ο Nikola Tesla είχε περιγράψει “στόλο μη επανδρωμένων εναέριων πολεμικών οχημάτων” από το 1915 και το 1959, η Πολεμική Αεροπορία θέλησε να βρει μια λύση στο πρόβλημα της απώλειας πιλότων, σε εχθρικά εδάφη. Άρχισε λοιπόν, το σχετικό σχεδιασμό, ο οποίος ολοκληρώθηκε το 1960. Το 1971 είχαμε και τον ορισμό για τα drones: σύμφωνα με τον John Stuart Foster Jr., πυρηνικό φυσικό “το μη επανδρωμένο αεροναυτικό όχημα είναι ιπτάμενη συσκευή που δεν μεταφέρει άνθρωπο και το οποίο έχει αναπτυχθεί και χρησιμοποιείται για επιστημονικούς, ερευνητικούς ή στρατιωτικούς σκοπούς“.

Αντί για πιλότος, υπάρχει “χειριστής” που κατευθύνει το σκάφος από το έδαφος ή προγραμματίζει την πορεία πριν την πτήση (αυτοκατευθυνόμενα, με τον ιδιοκτήτη να “φορτώνει” στη μνήμη τις ηλεκτρονικές εντολές). Κάποια πλοηγούνται και με τις δυο μεθόδους. Το μέγεθος ξεκινάει από τα μικρά, αυτά που ‘χουν μέγεθος παιχνιδιού και μπορείτε να τα βρείτε παντού και φτάνει σε εκείνο κανονικού αεροπλάνου.

Παίρνεις ένα drone και πας για πτήση -not

Μολονότι η πραγματικότητα, αυτό που βλέπετε να συμβαίνει, μπορεί να δημιουργήσει συγχύσεις, ξεκινήσαμε το κείμενο από το δεδομένο ότι υπάρχει κανονισμός, τον οποίον οφείλουν να γνωρίζουν όλοι οι κάτοχοι. Πλέον υπάρχουν και σχετικές σχολές, για να εκπαιδευτείτε και να αποκτήσετε άδειες και στις τρεις κατηγορίες (Ανοιχτή, Ειδική και Πιστοποιημένη). Για τις δυο τελευταίες, ο ελάχιστος χρόνος παρακολούθησης και ολοκλήρωσης του θεωρητικού εκπαιδευτικού προγράμματος, βάσει νομοθεσίας, είναι οι 50 ώρες. Μετά περνάτε στα πτητικά μαθήματα, που διαρκούν από 3 έως 18 ώρες, ανάλογα με την άδεια που θέλετε και τέλος δίνετε εξετάσεις στην Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας. Ας εστιάσουμε στην ανοιχτή κατηγορία, όπου ανήκουν τα κοινής χρήσεως drones.

Αυτή έχει τρεις υποκατηγορίες: τα drones με μέγιστη μάζα αεροσκάφους, κατά την απογείωση

*μικρότερη του ενός κιλού.

*από 1 έως 4 κιλά

*από 4 έως 25 κιλά.

Όταν αγοράζουμε ένα drone, το δηλώνουμε

Άπαξ και αγοράσετε ένα drone, οφείλετε -βάσει νομοθεσίας- να το δηλώσετε. Η αίτηση καταχώρησης πιστοποιητικό εγγραφής στο Ειδικό Μητρώο ΣμηΕΑ) δεν θα σας στοιχίσει κάτι. Για την έκδοση άδειας χειριστή, που είναι απαραίτητη (όπως απαραίτητο είναι να ‘χετε συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας σας), για drone βάρους άνω των 4 κιλών και σε κάθε περίπτωση επαγγελματικής χρήσης, το κόστος του παρ­άβολου είναι 20 ευρώ και ισχύει 3 χρόνια.

Αν το drone είναι πάνω από 4 κιλά, υποχρεούστε να το ασφαλίσετε για ζημιές τρίτων έως 150.000 ευρώ και σωματικές βλάβες έως 1.000.000 ευρώ. Το ετήσιο κόστος, στην ανοιχτή κατηγορία, φτάνει τα 330 ευρώ.

Στην επαγγελματική χρήση ασφαλίζετε ανεξάρτητα από το βάρος. Υπάρχει σύστημα δέσμευσης στοιχείων νηολόγησης (υποχρεωτικής εγγραφής σκάφους), καθώς μόνο έτσι μπορεί να διασφαλιστεί η ασφαλής πτήση. Δηλαδή, δεν παίρνετε ένα drone και.. όποιον πάρει ο χάρος. Υπάρχει το διαδικτυακό σύστημα (app) UAS-FRSS της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας, που βοηθά κατόχους drone, την ΥΠΑ και τις άλλες δημόσιες Αρχές, να συνεργάζονται, ώστε να συμβάλουν στην ασφάλεια των πτήσεων αεροπλάνων και ελικοπτέρων (αεροδρόμια και ελικοδρόμια), την προστασία όλων από ατυχήματα, ζημιές ή από απλές παραβιάσεις αποκλεισμένων περιοχών που προστατεύονται από πτήσεις ΣμηΕΑ για διάφορους λόγους (δράσεις εθνικής άμυνας και ασφάλειας, πυρόσβεσης, προστασίας υποδομών, προστασίας αρχαιοτήτων, προστασίας περιβάλλοντος κλπ). Μια επίσκεψη στο Drone Aware θα σας σώσει.

Πού επιτρέπονται οι πτήσεις

Τα ΣμεΑ ψυχαγωγικής χρήσης μπορούν να φτάσουν έως τα 50 μέτρα απόσταση από πρόσωπα, οχήματα, κτίρια κλπ. Εκτός και αν έχετε δηλώσει το drone και έχετε εγκεκριμένο “σχέδιο πτήσης” από την ΥΠΑ. Τότε φτάνετε και στα 500 μέτρα -όπως και 120 υποβρυχίως και υπογείως. Το βάρος του drone δεν ξεπερνά τα 25 κιλά.

Ο χρήστης πρέπει πάντα να έχει οπτική επαφή με το αεροσκάφος και το υψόμετρο να μην υπερβαίνει τα 122 μέτρα (400 πόδια). Οφείλει να ‘χει ενεργοποιημένη την ενημέρωση για το πότε μπαίνει σε ζώνες απαγορευμένης πτήσης και να ενημερώνει την αρμόδια Αεροπορική Αρχή, για τυχόν βλάβες και δυσλειτουργίες που μπορεί να προκαλέσουν τραυματισμού. Αυτά λέει ο νόμος, τη στιγμή που το μεγαλύτερο ποσοστό αυτής της κατηγορίας drones θεωρείται “παιχνίδι” και δεν έχει καν GPS.

Πού ΔΕΝ επιτρέπονται οι πτήσεις

Επίσης, δεν σηκώνετε το drone τη νύχτα (μισή ώρα μετά τη δύση έως και μισή ώρα πριν την ανατολή και όταν δεν είναι κατάλληλες οι καιρικές συνθήκες. Η ευθύνη για το συνυπολογισμό των καιρικών συνθηκών ανήκει στο χρήση.

Μόνο οι επαγγελματίες πετούν “drones” σε κατοικημένες περιοχές και σε μέρη που βρίσκονται συγκεντρωμένοι πολίτες (πχ. Γάμοι), εφόσον εξασφαλίσουν ειδική άδεια.

Σε περίπτωση που τις χρησιμοποιείτε ΣμεΑ ανοιχτής κατηγορίας, ως επαγγελματικό εργαλείο, αν είστε φωτογράφος, κινηματογραφιστής κλπ, κλπ, κατ’ αρχάς θέλετε ειδική εκπαίδευση. Μετά, χρειάζεστε πιστοποιητικό εγγραφής, άδεια πτητικής λειτουργίας και εκμετάλλευσης ΣμηΕΑ. Κρατήσετε πως για να είστε νομότυπος, θα χρειαστείτε 300 ευρώ το χρόνο, όπως και ότι χρειάζεται ειδική άδεια για πτήσεις πάνω από συγκεντρώσεις ανθρώπων. Επίσης, το drone πρέπει να εξοπλιστεί με μηχανισμούς ασφαλείας (πχ αλεξίπτωτο) και να δηλώνετε πάντα το “σχέδιο πτήσης”. Επίσης, πρέπει πάντα να ‘χετε πάνω σας το ασφαλιστήριο, την άδεια χειριστή και το πιστοποιητικό εγγραφής του drone στα μητρώα.

Αντί επιλόγου: οι νόμοι υπάρχουν και είναι ξεκάθαροι. Αυτό που δεν υπάρχει είναι επαρκής ελεγκτικός μηχανισμός, όπως ενημερώνουν οι καθ’ ύλην αρμόδιοι.