Ευερέθιστο έντερο: Πώς να ανακουφίσετε τα συμπτώματα χωρίς φάρμακα

Περίπου το 10% έως 15% των ενηλίκων πάσχουν από σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (ΣΕΕ), μια πάθηση που προκαλεί πολύ συχνά κοιλιακό άλγος, μετεωρισμό, διάρροια και δυσκοιλιότητα.

Συνήθως διαγιγνώσκεται στην πρώιμη ενήλικη ζωή, αλλά πολλοί ηλικιωμένοι αντιμετωπίζουν συμπτώματα ΣΕΕ.

«Δεν υπάρχει θεραπεία για το ΣΕΕ», λέει η Jessica Jou, γαστρεντερολόγος στο Henry Ford Health στο Ντιτρόιτ. «Υπάρχουν όμως αποτελεσματικές στρατηγικές για τη διαχείριση των συμπτωμάτων και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής».

Βρείτε τα τρόφιμα που σας προκαλούν συμπτώματα

Μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Lancet Gastroenterology & Hepatology διαπίστωσε ότι οι αλλαγές στη διατροφή ήταν πιο αποτελεσματικές από τη φαρμακευτική αγωγή για το ΣΕΕ.

Για παράδειγμα, μια δίαιτα χαμηλή σε FODMAP (από τα αρχικά Fermentable – ζυμώσιμοι, Oligosaccharides – ολιγοσακχαρίτες, Disaccharides – δισακχαρίτες, Monosaccharides – μονοσακχαρίτες, Polyols – πολυόλες) βελτίωσε σημαντικά τα συμπτώματα στο 76% των ατόμων που την ακολούθησαν στη μελέτη του Lancet.

Το «F» στο FODMAP σημαίνει «ζυμώσιμο». Κατά τη ζύμωση, τα «καλά» βακτήρια που ζουν στο έντερο μας διασπούν τις ίνες και άλλους μη εύπεπτους υδατάνθρακες στα τρόφιμα.

«Αυτή η διαδικασία δημιουργεί αέρια και άλλες χημικές ουσίες στο γαστρεντερικό σωλήνα», λέει η Jou. «Αυτό συμβαίνει σε όλους, αλλά τα άτομα με ΣΕΕ είναι πιο ευαίσθητα σε αυτό και μπορεί να οδηγήσει σε συσσώρευση αερίων και φούσκωμα».

Ποια τρόφιμα ανήκουν στην κατηγορία FODMAP

• Αυγά και κρέας (κοτόπουλο, βοδινό και γαλοπούλα)
• Ψάρια, οστρακοειδή, θαλασσινά
• Ορισμένα τυριά, όπως το τσένταρ και η φέτα
• Γάλα αμυγδάλου
• Ρύζι, κινόα και βρόμη
• Λαχανικά, όπως μελιτζάνα, πατάτες, ντομάτες, αγγούρια και κολοκυθάκια
• Φρούτα, όπως σταφύλια, πορτοκάλια, φράουλες, βατόμουρα και ανανάς.

Τα FODMAP υπάρχουν σε πολλά τρόφιμα. «Η διατροφή είναι πολύ περιοριστική και μπορεί να είναι δύσκολο να ακολουθηθεί», λέει η Jou.

ΓΙ’ αυτό, η ίδια συνιστά να συνεργαστείτε με έναν διαιτολόγο για να προσδιορίσετε ποια τρόφιμα προκαλούν συμπτώματα και να βεβαιωθείτε ότι λαμβάνετε αρκετά θρεπτικά συστατικά.

Είναι επίσης σημαντικό να τρώτε μικρότερα γεύματα πιο συχνά. «Είναι πιθανό να είναι πιο εύπεπτα, ίσως επειδή δεν παραμένουν για πολύ ώρα στο έντερο», λέει η Mona Rezapour, γαστρεντερολόγος στο UCLA Health.

Πώς βοηθά η άσκηση

Ακόμη και η μέτρια άσκηση (όπως ένας περίπατος μετά το δείπνο) διεγείρει το γαστρεντερικό σωλήνα και μπορεί να βοηθήσει με συμπτώματα όπως δυσκοιλιότητα, αέρια και φούσκωμα.

Μπορεί ακόμη και να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης ΣΕΕ σε ηλικιωμένους.

Μια μελέτη του 2023 σε περισσότερους από 175.000 ενήλικες, που δημοσιεύθηκε στο Lancet, διαπίστωσε ότι τα άτομα με ευθραυστότητα —μια κατάσταση που προκύπτει από την έλλειψη μυϊκής δύναμης και τη μείωση άλλων σωματικών λειτουργιών— είχαν σχεδόν διπλάσιες πιθανότητες να εμφανίσουν FODMAP.

«Η ενδυνάμωση και η γιόγκα μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη της ευθραυστότητας», λέει η Rezapour.

Ο παράγοντας χαλάρωση

Ο εγκέφαλός σας παίζει έναν εκπληκτικό ρόλο στο ΣΕΕ. Ο εγκέφαλος και το έντερο συνδέονται άμεσα μέσω ενός πολύπλοκου δικτύου νεύρων που λειτουργεί σαν αυτοκινητόδρομος που τρέχει και στις δύο κατευθύνσεις.

«Το άγχος και η ανησυχία μπορούν να προκαλέσουν γαστρεντερικά συμπτώματα, αλλά τα γαστρεντερικά συμπτώματα μπορούν επίσης να προκαλέσουν άγχος και ανησυχία», λέει η Jou.

Μέθοδοι χαλάρωσης όπως η βαθιά αναπνοή μπορούν να ηρεμήσουν το νευρικό σας σύστημα, βοηθώντας στην ανακούφιση των συμπτωμάτων του ΣΕΕ και στη μείωση του άγχους που το επιδεινώνει.

Αν χρειάζεστε περισσότερη βοήθεια

Εάν οι αλλαγές στον τρόπο ζωής δεν βοηθούν τα συμπτώματα του ΣΕΕ, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας για το επόμενο βήμα που πρέπει να κάνετε.

Εάν χρειαστεί να προσθέσετε φάρμακα, οι γιατροί συνιστούν συχνά να ξεκινήσετε με φάρμακα χωρίς ιατρική συνταγή που αντιμετωπίζουν τα κύρια συμπτώματά σας.

Ειδικά για τους ηλικιωμένους, τα συνταγογραφούμενα φάρμακα για το ΣΕΕ πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο εάν τα φάρμακα χωρίς ιατρική συνταγή δεν είναι αποτελεσματικά.

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ορισμένα από αυτά —όπως τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά και τα αντισπασμωδικά— μπορούν να έχουν ανεπιθύμητες ενέργειες, προκαλώντας καταστολή ή προβλήματα γνωστικής λειτουργίας.