180 χρόνια Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Η ιδέα για την ίδρυση του Πανεπιστημίου Αθηνών ανήκε στον Ιωάννη Καποδίστρια και η υλοποίηση της στον βασιλιά Όθωνα. Ιδρύθηκε με βασιλικό διάταγμα στις 14 Απριλίου του 1837 και εγκαινιάστηκε στις 3 Μαΐου  του ίδιου χρόνου. Πρωτοστεγάστηκε στην κατοικία του αρχιτέκτονα Σταμάτη  Κλεάνθη, επί της οδού Θόλου, στη βορειοανατολική πλευρά της Ακρόπολης. Ήταν το πρώτο Πανεπιστήμιο, όχι μόνο του νεοσύστατου Ελληνικού Κράτους.

Το «Αθήνησιν Πανεπιστήμιο», υπήρξε το πρώτο ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα στη σύγχρονη εποχή και μοναδικό για πολύ καιρό στη Χερσόνησο του Αίμου, μετά την κατάργηση της  «Ιονίου Ακαδημίας» το 1865.

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης είχε προφητεύσει όταν κτιζόταν το πανεπιστήμιο ότι «το σπίτι τούτο ‘δώ θα φάει το σπίτι εκείνο» και εννοούσε το παλάτι και την Αυλή του Όθωνα  με τον αυταρχισμό των οποίων θα ερχόταν σύντομα σε ρήξη το Πανεπιστήμιο ως φορέας καινοτόμων ιδεών και αντιλήψεων.

Το κεντρικό κτίριο του Πανεπιστημίου Αθηνών θεμελιώθηκε το 1839, βάσει  σχεδίων του Δανού αρχιτέκτονα Hans Christian Hansen (1803-1883), ο  οποίος, χωρίς να απομακρυνθεί από τις βασικές αρχές του κλασικισμού,  δημιούργησε μια σύνθεση η οποία συνδυάζει τη μεγαλοπρέπεια του μνημείου  με την απλότητα της ανθρώπινης κλίμακας, υποδηλώνοντας μια απόπειρα  προσαρμογής στο τοπικό περιβάλλον.

 Τον Νοέμβριο του 1841 το ίδρυμα μεταφέρθηκε στο κτίριο που γνωρίζουμε  σήμερα, έργο του Δανού αρχιτέκτονα Hans Christian Hansen με διακόσμηση  του ζωγράφου Karl Rahl, ενώ στο οίκημα Κλεάνθη στεγάζεται πλέον το  Μουσείο του Πανεσπιτημίου. Το Οθώνειον Πανεπιστήμιον αποτελούνταν από  τέσσερις σχολές αρχικά: Θεολογίας, Νομικής, Ιατρικής και Τεχνών (η οποία  περιλάμβανε τότε τις Εφαρμοσμένες Επιστήμες και τα Μαθηματικά).

Σήμερα το Πανεπιστήμιο Αθηνών αποτελεί ένα σύγχρονο Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα με 2.200 μέλη διδακτικού προσωπικού, 1.210  διοικητικά στελέχη, περίπου 110.000 προπτυχιακούς φοιτητές και 12.000  μεταπτυχιακούς, 33 Τμήματα, 99 Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών, 241 Εργαστήρια, 66 Κλινικές (ανεπτυγμένες σε 4 Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία, τα 2 αμιγή, και σε αρκετά Νοσοκομεία του Εθνικού Συστήματος Υγείας), 6 μεγάλες Κεντρικές Βιβλιοθήκες και πολλά νέα σύγχρονα αναγνωστήρια, καταλαμβάνει σημαντική θέση στην έρευνα και την παραγωγή νέας γνώσης ανάμεσα στα Πανεπιστήμια της Ευρώπης και υψηλή θέση στη διεθνή κατάταξη  των καλύτερων πανεπιστημίων.

Σε παγκόσμιο επίπεδο το Πανεπιστήμιο Αθηνών κατατάχθηκε στην 177η θέση των 200 καλύτερων πανεπιστημίων στο κόσμο για το 2009, ενώ το 2008  έλαβε τη 200, σύμφωνα με τον δείκτη του περιοδικού Times Higher  Education, ενώ ο δείκτης Academic Ranking of World Universities το  κατατάσσει στις θέσεις 200-300 για το 2008.

ΠΗΓΗ: “Το Πανεπιστήμιο Αθηνών και η ιστορία του (1837-1937)”Κώστας Γαβρόγλου, Βαγγέλης Καραμανωλάκης, Χάιδω Μπάρκουλα  Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2014.

*Ο Αντώνης Αργυρός είναι δικηγόρος και νομικός Σύμβουλος του Πανεπιστημίου Αθηνών.