Σκληρά μέτρα κατά των μεταναστών μετά την “πόρτα” από Χαφτάρ

Με το “καψόνι” στην αντιπροσωπεία υπό τον Ευρωπαίο Επίτροπο Μετανάστευσης Μάγκνους Μπρούνερ, ο ντε φάκτο κυβερνήτης της ανατολικής Λιβύης, στρατάρχης Χαλίφα Χαφτάρ, στράφηκε όχι τόσο κατά της ΕΕ όσο κατά της Ελλάδας.

Διότι από την ανατολική Λιβύη ξεκινούν ροές μεταναστών κυρίως για την Κρήτη και όχι πχ για τη Μάλτα ή την Ιταλία. Επομένως είναι η ελληνική κυβέρνηση που βρίσκεται σε δύσκολη θέση, δεδομένου ότι από τη στιγμή που οι διμερείς διπλωματικές γέφυρες με Βεγγάζη είχαν ουσιαστικά γκρεμιστεί, πόνταρε στην πίεση μέσω ΕΕ για να αναγκαστεί το καθεστώς της ανατολικής Λιβύης να συνεργαστεί στο μεταναστευτικό.

Υπενθυμίζεται ότι το καθεστώς Χαφτάρ αντιμετώπισε την ευρωπαϊκή αποστολή, στην οποία συμμετείχε και ο Έλληνας υπουργός Μετανάστευσης, Θάνος Πλεύρης, μαζί με τους ομολόγους του από Ιταλία και Μάλτα, ως “ανεπιθύμητα πρόσωπα” στο αεροδρόμιο της Βεγγάζης και δεν τους επέτρεψε την αποβίβαση από το αεροπλάνο. Αφορμή στάθηκε το γεγονός ότι επισκέφθηκαν πρώτα την Τρίπολη και ότι η Κομισιόν δεν δέχθηκε να συμμετέχει στη συνάντηση σύσσωμη η “κυβέρνηση” της ανατολικής Λιβύης.

Διότι η ΕΕ αναγνωρίζει την κυβέρνηση της δυτικής Λιβύης. Και ως εκ τούτου και η Ελλάδα δεν μπορεί να αναγνωρίσει το καθεστώς Χαφτάρ, παρότι μετά το τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019 είχε ανοίξει διαύλους με την πλευρά του στρατάρχη. Ο Χαφτάρ όμως στο μεταξύ έπεσε στην αγκαλιά της Τουρκίας.

Υπενθυμίζεται δε ότι η Βουλή της (ανατολικής) Λιβύης ετοιμάζεται να επικυρώσει το τουρκολιβυκό μνημόνιο, ενώ η κυβέρνηση της δυτικής Λιβύης σχεδιάζει θαλάσσιες έρευνες υδρογονανθράκων από κοινού με την Τουρκία. Επομένως η “πόρτα” από Χαφτάρ στην ευρωπαϊκή αντιπροσωπεία για το μεταναστευτικό προϊδεάζει και για άλλες ανησυχητικές εξελίξεις.

Αδιέξοδο με τη Λιβύη και τη…Λιβύη

Καταρχήν όμως η κυβέρνηση πρέπει να διαχειριστεί άμεσα το μεταναστευτικό. Όχι μόνο γιατί φτάνουν διαρκώς καραβιές με δυστυχισμένους ανθρώπους στην Κρήτη (είναι ενδεικτικό ότι 83 άτομα έφυγαν χθες από την πρόχειρη δομή στα Χανιά για τη Μαλακάσα, 45 έφτασαν). Αλλά και γιατί είναι ένα θέμα επικίνδυνο πολιτικά για τη Νέα Δημοκρατία, η οποία ανησυχεί για διαρροές προς τα δεξιά.

Οι λιβυκές αρχές όμως αρνούνται να συνεργαστούν για την αποτροπή των ροών από τα αφρικανικά παράλια. Σημειωτέον ότι όχι μόνο ο Χαφτάρ “έριξε πόρτα” χθες στην ευρωπαϊκή αντιπροσωπεία, αλλά και η προσωρινή κυβέρνηση της δυτικής Λιβύης δήλωσε σε Μπρούνερ, Πλεύρη και σία, ότι “το θέμα της μετανάστευσης ξεπερνά τις δυνατότητες μας”. 

Η ΕΕ θα μπορούσε βέβαια – εάν δεν είχε μεσολαβήσει το χθεσινό επεισόδιο- να προσφέρει χρήματα στη Λιβύη για το μεταναστευτικό, όπως έχει κάνει και με την Τουρκία. Αλλά σε ποιο από τα δύο καθεστώτα; Όπως αναφέρθηκε άλλωστε δεν αναγνωρίζει την πλευρά Χαφτάρ και από την ανατολική Λιβύη ξεκινούν κυρίως οι ροές για Κρήτη.

Πάντως ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Κωστής Χατζηδάκης, προσέφερε ένα οικονομικό τυράκι στη Λιβύη χθες μιλώντας στην ΕΡΤ. “Η Λιβύη πρέπει να κατανοήσει ότι δεν μπορεί να αγνοήσει τον παράγοντα Ευρωπαϊκή Ένωση. Επίσης, πρέπει να είναι ξεκάθαρο ότι ο δρόμος για την όποια οικονομική στήριξη της Λιβύης περνάει και από την Αθήνα”, δήλωσε ο κ.Χατζηδάκης. Παραδέχθηκε πάντως ότι πρόκειται για χαοτική κατάσταση δεδομένου ότι δύο σχήματα διεκδικούν την ιδιότητα της κυβέρνησης της χώρας.

Συνάντηση Μητσοτάκη-Πλεύρη για τα επόμενα βήματα

Οι δύο φρεγάτες του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, που εστάλησαν έξω από τα χωρικά ύδατα της Λιβύης, πρακτικά δεν μπορούν να συμβάλλουν στην αποτροπή των ροών, συνεπώς η κίνηση αυτή έγινε για επικοινωνιακούς κυρίως λόγους.

Η κυβέρνηση δεν μπορεί να δώσει εντολή το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό να πυροβολεί ή να βουλιάζει βάρκες με δυστυχισμένους ανθρώπους. Ενώ λόγω της μεγάλης απόστασης από τις ακτές, το Ελληνικό Λιμενικό μπορεί επίσης να κάνει μόνο επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης.

Η μόνη “λύση” για την κυβέρνηση είναι να αυστηροποιήσει κι άλλο την πολιτική της απέναντι στους μετανάστες που έχουν ήδη φτάσει ή θα φτάσουν στην Ελλάδα. Και αυτό φαίνεται πως θα συζητήσουν κατά τη σημερινή τους συνάντηση στο Μαξίμου, στις 12 το μεσημέρι, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο κ.Πλεύρης.

Η συνάντηση θα πραγματοποιείτο ούτως ή άλλως μετά την επιστροφή του υπουργού Μετανάστευσης από Λιβύη, αλλά προφανώς λαμβάνει πλέον πιο κρίσιμο χαρακτήρα. Ο κ. Πλεύρης επέστρεψε χθες αργά το απόγευμα και ενημέρωσε τηλεφωνικά τον πρωθυπουργό. Εν τω μεταξύ το στίγμα για πιο αυστηρά και σκληρά μέτρα είχε δώσει από νωρίς το πρωί ο υπουργός Ναυτιλίας Βασίλης Κικίλιας, μιλώντας στον ΣΚΑΪ.

Σκληρά μέτρα αμφιβόλου αποτελεσματικότητας

“Η κυβέρνηση θα αντιμετωπίσει την κατάσταση με αποφασιστικότητα, σεβόμενη τους διεθνείς και ευρωπαϊκούς κανόνες για τη μετανάστευση αλλά και χωρίς καμία διάθεση να γίνει η πατρίδα μας ξέφραγο αμπέλι” δήλωσε και ο κ.Χατζηδάκης το απόγευμα στην ΕΡΤ, μετά το “χαστούκι” από Χαφτάρ. Επικαλέστηκε ότι η κυβέρνηση της ΝΔ αντιμετώπισε αντίστοιχες καταστάσεις σε Έβρο και ανατολικό Αιγαίο και δήλωσε: “Δεν πρόκειται ειδικότερα στο μέσον της τουριστικής περιόδου να κάνουμε εκπτώσεις στο ζήτημα αυτό”. 

Το πρόβλημα βέβαια είναι πως η γραμμή “θα κάνουμε στους μετανάστες τη ζωή δύσκολη, ώστε να μην έρχονται” που ξεκίνησε ο Μάκης Βορίδης και συνεχίζει ο κ.Πλεύρης, στην πράξη δημιουργεί το αντίθετο αποτέλεσμα. Διότι οι άνθρωποι που τρέχουν να ξεφύγουν από τη φτώχεια ή πόλεμο (οι περισσότεροι μετανάστες που φτάνουν μέσω Λιβύης προέρχονται από Αίγυπτο και Σουδάν) συνεχίζουν να έρχονται, αλλά αποφεύγουν να πάνε στις ελληνικές αρχές και άρα σε δομές, με συνέπεια να γυρνούν εντελώς παράνομα σε ύπαιθρο και πόλεις.

Υπενθυμίζεται ότι αναμένεται να ψηφιστεί το επόμενο διάστημα το νομοσχέδιο Βορίδη που μεταξύ άλλων καταργεί την δυνατότητα άδειας παραμονής μετά από 7 χρόνια για όσους ήλθαν παράνομα, προβλέπει φυλάκιση και αυστηρά πρόστιμα, πάγωμα της διαδικασίας ασύλου για όσους έρχονται μέσω Λιβύης στην Ελλάδα, και υποτίθεται ενθαρρύνει τις επιστροφές.

Όπως αναφέρθηκε μεγάλο ποσοστό των μεταναστών που έρχονται μέσω Λιβύης ξεκινά από Αίγυπτο. Στην πλειοψηφία τους άνδρες, με την ελπίδα ότι θα μπορούν να στέλνουν χρήματα στις γυναίκες και τα παιδιά τους. Επομένως, κρίσιμο είναι να αποδέχεται η Αίγυπτος επιστροφές. Αλλά η συμμαχία Αθήνας- Καϊρου τρίζει ήδη λόγω της Μονής Σινά.

Γκρίνια στη ΝΔ για Γεραπετρίτη- Βορίδη

Στο εσωτερικό της ΝΔ επικρατεί μεγάλη γκρίνια για τον υπουργό Εξωτερικών, Γιώργο Γεραπετρίτη. Γαλάζιοι του χρεώνουν ότι κόπηκαν οι γέφυρες με την πλευρά Χαφτάρ, οι οποίες είχαν στηθεί στα τέλη του 2019- αρχές 2020 επί υπουργίας Νίκου Δένδια. Γκρίνια η οποία εντείνεται και στο πλαίσιο των εσωκομματικών “χαρακωμάτων” που στήνονται ήδη για την “επόμενη ημέρα” στη ΝΔ.

Υπενθυμίζεται ότι ο κ.Γεραπετρίτης επισκέφθηκε την Κυριακή τη Βεγγάζη και συναντήθηκε και με τον Χαφτάρ. Έχει όμως προγραμματίσει επίσκεψη και στην Τρίπολη στις 15 Ιουλίου και τίθεται το ερώτημα εάν θα πραγματοποιηθεί αυτό το ταξίδι κανονικά ή εάν η Αθήνα θα αποφασίσει να μην εξοργίσει κι άλλο τη Βεγγάζη. Πάντως το ελληνικό ΥΠΕΞ σκοπίμως είχε βάλει πρώτα στο πρόγραμμα τη Βεγγάζη και μετά την Τρίπολη, κάτι που δεν έκανε η Κομισιόν, δεδομένου ότι η ΕΕ αναγνωρίζει την κυβέρνηση στη δυτική Λιβύη.

Γαλάζια βέλη όμως αρχίζει και δέχεται στο παρασκήνιο και ο πρώην πλέον υπουργός Μετανάστευσης, ο κ. Βορίδης. Βουλευτές της ΝΔ τον κατηγορούν ότι ενώ οι ροές προς Κρήτη αυξανόταν με γεωμετρική πρόοδο από τις αρχές του έτους, ο κ.Βορίδης απλώς μετέφερε μετανάστες σε δομές στην ηπειρωτική χώρα χωρίς να κάνει κάποια ουσιαστική προετοιμασία για μία ενδεχόμενη κρίση.

Το σχέδιο για δομές μεταναστών στην Κρήτη

Σημειωτέον ότι στην Κρήτη έχουν στηθεί τρεις πρόχειρες δομές σε Ρέθυμνο, Χανιά και Ηράκλειο. Υπάρχουν δε αντιδράσεις στη δημιουργία μίας μονιμότερης δομής. Όμως οι ροές είναι πια ανεξέλεγκτες και πρέπει να βρεθεί λύση. Στις υπάρχουσες πρόχειρες δομές υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις και είναι χαρακτηριστικό ότι 442 μετανάστες οι οποίοι εντοπίστηκαν το πρωί της Κυριακής στα νότια παράλια του Ρεθύμνου, αποφασίστηκε να μεταφερθούν στα Χανιά και έπειτα επέστρεψαν ξανά προς το Ρέθυμνο.

Την Παρασκευή 11 Ιουλίου ο κ.Πλεύρης θα συναντηθεί στην Αθήνα με τον περιφερειάρχη Κρήτης Σταύρο Αρναουτάκη και το δήμαρχο Ρεθύμνου και πρόεδρος της ΠΕΔ, Γιώργο Μαρινάκη, παρουσία και του υπουργού Πολιτικής Προστασίας Γιάννη Κεφαλογιάννη (ως του μόνου Κρητικού μέλους της κυβέρνησης), προκειμένου να συζητήσουν πιθανές τοποθεσίες για μία σταθερή δομή.

Κυβερνητικά στελέχη τονίζουν ότι δεν θα πρόκειται για μόνιμη δομή, αλλά για ένα κλειστού τύπου προαναχωρησιακό κέντρο. Στο παρελθόν μάλιστα το Άμυνας είχε προτείνει για σκοπό αυτό διάφορα στρατόπεδα.

Με την υποστήριξη της τοπικής αυτοδιοίκησης, στην κυβέρνηση θεωρούν ότι θα προλάβουν τυχόν αντιδράσεις, φέρνοντας ως επιχείρημα ότι από το να είναι διασκορπισμένοι μετανάστες στην Κρήτη είναι προτιμότερη η δημιουργία σταθερών δομών. Ο κ.Πλεύρης μάλιστα αναμένεται να επισκεφθεί την Κρήτη την επόμενη εβδομάδα, αφού θα έχουν ληφθεί αποφάσεις για το θέμα αυτό, αλλά και για να διαβεβαιώσει το δεξιό ακροατήριο της ΝΔ ότι η κυβέρνηση θα είναι αυστηρή με τους μετανάστες.