Αν τελικά τα ψάρια κοιμούνται… τι ονειρεύονται;

Η Ζωή Ξανθοπούλου, μετά “Το πιο όμορφο σώμα που έχει βρεθεί ποτέ σε αυτό το μέρος”, επιστρέφει με τη σκηνοθεσία του συγκλονιστικού μονόλογου “Κοιμούνται τα ψάρια?” του Jens Raschke.

Η παράσταση, που ανεβαίνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα και έχει ήδη αποσπάσει σημαντικές διακρίσεις διεθνώς, πραγματεύεται ένα από τα πιο βαθιά και δύσκολα θέματα της ανθρώπινης εμπειρίας: την απώλεια και τη διαχείριση του πένθους μέσα από τα μάτια ενός παιδιού. Στην καρδιά της παράστασης βρίσκεται η ερμηνεία της Ευγενίας Δημητροπούλου στον ρόλο της δεκάχρονης Γέτε, που μιλά με απλότητα και ειλικρίνεια για τον θάνατο, για την τραγικότητα της ανθρώπινης συνθήκης, αλλά και για την ελπίδα που αναδύεται μέσα από τη μνήμη και την αδελφική αγάπη.

“Επειδή το θέατρο, για μένα, είναι πρώτα απ’ όλα οι άνθρωποί του, ήταν πολύ σημαντική η συνεργασία με τον Μάνο, την Ευγενία, την Κατερίνα, τον Γιώργο, τη Γιώτα και τον Σπύρο – ένα καλλιτεχνικό team που επιτρέπει τη δημιουργική διαδικασία.

Επίσης, το θέμα του έργου με αφορά βαθιά. Μιλάει για το πένθος με έναν πολύ ευθύ και άμεσο τρόπο. Πρόκειται για ένα θέμα που διατρέχει τις ζωές όλων μας, αλλά σπάνια το βλέπουμε τόσο ξεκάθαρα ως βασικό άξονα μιας παράστασης. Η δημιουργία αυτής της δουλειάς είναι για μένα ταυτόχρονα πρόκληση και πράξη λυτρωτικής σημασίας. Ελπίζω να λειτουργήσει έτσι και για τους θεατές” λέει χαρακτηριστικά στο NEWS 24/7 η Ζωή Ξαvθοπούλου.

Πώς προσεγγίσατε σκηνοθετικά έναν μονόλογο που ακουμπά τόσο βαθιά υπαρξιακά θέματα;

Μέσα από προσωπικά βιώματα, εξομολογήσεις άλλων ανθρώπων, αλλά και μέσα από την αυτοπαρατήρηση και τη μελέτη της σωματοποίησης του πένθους. Και, βέβαια, με αρκετό χιούμορ – για το παράλογο της ζωής μας, έτσι όπως το αντιλαμβανόμαστε.

Πώς δουλέψατε μαζί με την Ευγενία Δημητροπούλου για να αποδώσετε αυτή την παιδική φωνή με ειλικρίνεια;

Με την Ευγενία δουλέψαμε μέσα σε ένα πολύ ανοιχτό και δημιουργικό πλαίσιο. Είναι μια ηθοποιός έξυπνη, ευαίσθητη και γενναία – τρία στοιχεία απολύτως απαραίτητα για να μπορέσει κάποιος να προσεγγίσει έναν τόσο λεπτό ρόλο.

Νομίζω πως μαζί ψάξαμε το “δεκάχρονο παιδί” μέσα μας, που όμως βρίσκεται σήμερα – ενήλικη Γέτε πια – μπροστά σ’ ένα κοινό για να μπορέσει να αφήσει πίσω της τα στάδια του πένθους.

Σας φοβίζει η έννοια του πένθους στη σκηνή ή τη θεωρείτε δημιουργικά γόνιμη;

Στη σκηνή δε με φοβίζει τίποτα. Στη ζωή, ναι. Στο θέατρο, μετασχηματίζω αυτούς τους φόβους. Κάθε φόβος ή φοβία είναι υλικό δημιουργικά γόνιμο.

Είναι τελικά το θέατρο ένας ασφαλής χώρος για να μιλήσουμε για τον θάνατο – και για τα παιδιά, αλλά και για τους ενήλικες;

Ναι, είναι απόλυτα ασφαλής. Το θέατρο είναι ένας χώρος όπου θα έπρεπε – τουλάχιστον – ο θεατής να μπορεί να σκεφτεί ελεύθερα, να επιλέξει, να έχει όλον τον χώρο να ανακαλύψει τον εαυτό του μέσα στον σκηνικό κόσμο.

Άρα είναι ασφαλής, όσο υπάρχει εμπιστοσύνη ανάμεσα στους καλλιτέχνες και στο κοινό.
Αν δεν μιλήσουμε στο θέατρο για τον θάνατο, τότε πού αλλού μπορούμε να τον διαπραγματευτούμε;
Τα παιδιά καλό είναι να έρχονται σε επαφή με το θέατρο από πολύ νωρίς, ώστε να γνωρίσουν αυτόν τον υπέροχο κόσμο, όπου όλα είναι μέρος του όλου.

Έχετε ξανασκηνοθετήσει μονολόγους. Τι ελευθερίες και τι προκλήσεις σας προσφέρει αυτό το θεατρικό είδος;

Έχω ξανασκηνοθετήσει, με πιο πρόσφατο το «Το πιο όμορφο σώμα που έχει βρεθεί ποτέ σε αυτό το μέρος», με τον υπέροχο Αργύρη Ξάφη. Παλαιότερα, το «Χόλι Μάουντεν» με τον αγαπημένο μου Κώστα Μπάρα.
Βέβαια, η επαφή μου με τους μονολόγους ξεκίνησε ως ηθοποιός. Υπάρχει λοιπόν μια βαθιά διαδρομή στη σχέση μου με αυτό το είδος.

Η μεγάλη πρόκληση, σκηνοθετώντας έναν μονόλογο, είναι ότι έχεις να δουλέψεις με έναν μόνο ηθοποιό και την προσωπικότητά του. Θέλω να “ανοίξω” όλες ή και άγνωστες πλευρές του – ανεξερεύνητους χώρους που υπάρχουν μέσα σε όλους μας.

Ό,τι κι αν έχω στο μυαλό μου, το τελικό αποτέλεσμα διαμορφώνεται πάντα μέσα από τη συνεργασία με τον ηθοποιό και το προσωπικό του υλικό. Πιστεύω ότι σ’ έναν μονόλογο το πιο σημαντικό είναι να λειτουργήσει η σχέση ηθοποιού–σκηνοθέτη, να επέλθει μια καλλιτεχνική ώσμωση που θα γεννήσει έναν νέο κόσμο.

Αν τελικά τα ψάρια κοιμούνται… τι νομίζετε ότι ονειρεύονται;

Ονειρεύονται έναν κόσμο χωρίς παραγάδια, αγκίστρια και δολώματα.

Συvτελεστές

Μετάφραση: Κατερίνα Θεοδωράτου Σκηνοθεσία: Ζωή Ξανθοπούλου Ερμηνεία: Ευγενία Δημητροπούλου Σκηνικά / Κοστούμι: Γιώργος Λιντζέρης Μουσική: Σπύρος Γραμμένος Φωτισμοί: Γιώργος Αγιαννίτης
Φωτογραφίες: Σπύρος Περδίου
Bοηθός σκηνοθέτη: Γιώτα Παναγή Παραγωγή: Πολιτισμός Σταθμός Θέατρο – ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Καλαμάτας