Οταν το Βόρειο Σέλας εμφανίστηκε στις 20 Νοεμβρίου του 2003 στην Αθήνα

Οταν το Βόρειο Σέλας εμφανίστηκε στις 20 Νοεμβρίου του 2003 στην Αθήνα
D. Kalmančok, M. Šebeň

Η τελευταία φορά που το Βόρειο Σέλας εμφανίστηκε πάνω από την Αθήνα ήταν πριν 18 χρόνια. Δείτε φωτογραφίες και διαβάστε εξαιρετικά αναλυτικές πληροφορίες.

Το 2003 σαν σήμερα ήταν η τελευταία φορά που εμφανίστηκε Βόρειο Σέλας πάνω απο τη Σλοβενία και την Αθήνα. Συνολικά έχουν καταγραφεί 11 τεκμηριωμένες περιπτώσεις εμφάνισης Βόρειου Σέλαος πάνω απο τον ελληνικό χώρο.

D. Kalmančok, M. Šebeň

Η παραπάνω φωτογραφία ελήφθη την ίδια μέρα από το “Astronomical and geophysical observatory, Comenius Universiy of Slovenia” από τους D. Kalmančok, M. Šebeň. Την επόμενη μέρα η φωτογραφία αυτή αποτέλεσε πρωτοσέλιδο στις ανακοινώσεις της NOAA.

Τις παρακάτω φωτογραφίες που ακολουθούν από την Αθήνα τις τράβηξε ο κύριος Anthony Ayiomamitis . Χαρακτηριστικά ο ίδιος σημειώνει στην σελίδα spaceweather .com” : Όπως συνέβη τον περασμένο μήνα, το αδύνατο συνέβη και τώρα, επειδή είχαμε την τύχη να παρατηρήσουμε Aurora Borealis χάρη στη δραστηριότητα του AR10484 και παρά το γεγονός ότι η Μεσόγειος βρίσκεται τόσο μακριά από τον γεωμαγνητικό πόλο.

Anthony Ayiomamitis

Anthony Ayiomamitis

Αυτό έγινε αφού ακολουθήσαμε τα δελτία στο SpaceWeather, έβλεπα σκόπιμα τον βόρειο ορίζοντα και η προσπάθειά μου ανταμείφθη περίπου 60 λεπτά πριν τα μεσάνυχτα. Αφού χρησιμοποίησα την δραστηριότητα του auroral τον περασμένο μήνα ως εμπειρία εκμάθησης, ελήφθησαν πολύ καλύτερες φωτογραφίες αυτή τη φορά γύρω από τις οποίες αναδεικνύονται όμορφα η Aurora με ρύθμιση Draco και ανερχόμενη Ursa Major”

Θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι η Αθήνα μπορεί να έχει γεωγραφικό πλάτος 38 ° Β αλλά αυτό που έχει σημασία είναι το γεγονός ότι το γεωμαγνητικό γεωγραφικό πλάτος της είναι 31 ° Β Ως εκ τούτου, η εμφάνιση Βόρειου Σέλαος είναι σημαντική . Μπορεί επίσης άλλες τοποθεσίες μπορεί να έχουν γεωγραφική θέση χαμηλότερη από την Αθήνα. αλλά μπορούν όμως να χαρακτηριστούν ταυτόχρονα με ένα υψηλότερο γεωμαγνητικό γεωγραφικό πλάτος Για παράδειγμα, το νοτιότερο άκρο της Φλώριδας (25 ° Ν, 80 ° Δ) είναι 13 ° νοτίως της Αθήνας και χαρακτηρίζεται από γεωμεγανική γεωγραφική απόσταση 36 ° Ν ή 5 ° μεγαλύτερη από αυτή της Αθήνας . Η παραπάνω καταγραφή είναι σημαντική , αλλά οχι μοναδική .

Το ότι η παρατήρηση του Σέλαος από τον ελληνικό γεωγραφικό χώρο υπήρξε ανέκαθεν σπάνια, μας ανέφερε και ο Δρ κ. Παούρης Ευάγγελος σε σχετική Ημερίδα για τον Διαστημικό καιρό Ειδικά για το 2003 μας ανέφερε ότι είχαμε μια καταγραφή τον Οκτώβριο , και την άλλη στις 20 Νοεμβρίου του 2003.

Για την εμφάνιση του Βόρειου Σέλαος το 2010 κάνει αναφορά στην ιστοσελίδα του ο κ. Γιώργος Ταρσούδης ο οποίος μάλιστα έχει κάνει καταγραφή από την Αλεξανδρούπολη. Η άγνωστη αυτή παρατήση είναι μάλλον αμφισβητίσημη και έγινε στις 10 Αυγούστου 2010 , η οποία δεν τεκμηριώθηκε επαρκώς .

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΕΛΑΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ

Πρώτος επιστημονικά παρατηρητής του φαινομένου φέρεται να είναι ο Αριστοτέλης , ο οποίος αναφέρει στα «Μετεωρολογικά» του (Α’,5): «5. Φαίνεται δέ ποτε συνιστάμενα νύκτωρ αἰθρίας οὔσης πολλὰ φάσματα ἐν τῷ οὐρανῷ, οἷον χάσματά τε καὶ βόθυνοι καὶ αἱματώδη χρώματα. αἴτιον δὲ ἐπὶ τούτων τὸ [342b] αὐτό·

ἐπεὶ γὰρ φανερός ἐστι συνιστάμενος ὁ ἄνω ἀὴρ ὥστ᾿ ἐκπυροῦσθαι, καὶ τὴν ἐκπύρωσιν ὁτὲ μὲν τοιαύτην γίγνεσθαι ὥστε φλόγα δοκεῖν καίεσθαι, ὁτὲ δὲ οἷον δαλοὺς φέρεσθαι καὶ ἀστέρας, οὐδὲν ἄτοπον εἰ χρωματίζεται ὁ αὐτὸς οὗτος ἀὴρ συνιστάμενος παντοδαπὰς χρόας· διά τε γὰρ πυκνοτέρου διαφαινόμενον ἔλαττον φῶς καὶ ἀνάκλασιν δεχόμενος ὁ ἀὴρ παντοδαπὰ χρώματα ποιήσει, μάλιστα δὲ φοινικοῦν ἢ πορφυροῦν, διὰ τὸ ταῦτα μάλιστα ἐκ τοῦ πυρώδους καὶ λευκοῦ φαίνεσθαι μειγνυμένων κατὰ τὰς ἐπιπροσθήσεις, οἷον ἀνίσχοντα τὰ ἄστρα καὶ δυόμενα, ἐὰν ᾖ καῦμα, καὶ διὰ καπνοῦ φοινικᾶ φαίνεται. καὶ τῇ ἀνακλάσει δὲ ποιήσει, ὅταν τὸ ἔνοπτρον ᾖ τοιοῦτον ὥστε μὴ τὸ σχῆμα ἀλλὰ τὸ χρῶμα δέχεσθαι. τοῦ δὲ μὴ πολὺν χρόνον μένειν ταῦτα ἡ σύστασις αἰτία ταχεῖα οὖσα.

Τὰ δὲ χάσματα ἀναῤῥηγνυμένου τοῦ φωτὸς ἐκ κυανοῦ καὶ μέλανος ποιεῖ τι βάθος ἔχειν δοκεῖν. πολλάκις δ᾿ ἐκ τῶν τοιούτων καὶ δαλοὶ ἐκπίπτουσιν, ὅταν συγκριθῇ μᾶλλον· συνιὸν δ᾿ ἔτι χάσμα δοκεῖ. ὅλως δ᾿ ἐν τῷ μέλανι τὸ λευκὸν πολλὰς ποιεῖ ποικιλίας, οἷον ἡ φλὸξ ἐν τῷ καπνῷ. ἡμέρας μὲν οὖν ὁ ἥλιος κωλύει, νυκτὸς δ᾿ ἔξω τοῦ φοινικοῦ τὰ ἄλλα δι᾿ ὁμόχροιαν οὐ φαίνεται. περὶ μὲν οὖν τῶν διαθεόντων ἀστέρων καὶ τῶν ἐκπυρουμένων, ἔτι δὲ τῶν ἄλλων τῶν τοιούτων φασμάτων ὅσα ταχείας ποιεῖται τὰς φαντασίας, ταύτας ὑπολαβεῖν δεῖ τὰς αἰτίας.ι»

Από τα παραπάνω προκύπτει το συμπέρασμα ότι πρέπει να είχε παρατηρήσει έντονα το φαινόμενο του Σέλαος κατά τη διάρκεια αίθριας νύκτας. Η φωτοβολία της ατμόσφαιρας (πάντα κατά τον Αριστοτέλη) δεν είναι ομοιογενής αλλά τα φάσματα του φαινομένου αυτού παρουσιάζουν χάσματα. Και είναι εκείνα που παρουσιάζουν ακριβώς το Σέλας ως κυματιζόμενες «ουράνιες κουρτίνες» ή «ουράνιες μπαλαρίνες» όπως χαρακτηρίζεται το φαινόμενο από τους σύγχρονους παρατηρητές.

Στην Αρχαία Ελλάδα αναφορές σέλαος υπάρχουν για το έτος 479 και 466 στην Αθήνα , το 372 και το 348 σε όλη την Ελλάδα , το 343 κοντά στην Κόρινθο και χρονικά ακολουθεί η πλήρης αναφορά του Αριστοτέλη στα Μετεωρολογικά (371b-378a) . Θυμίζουμε οτι η λέξη σέλας αναφέρεται για πρώτη φορά στον Όμηρο

Αναφορές υπάρχουν και από τον Σενέκα ( 4 πΧ.-54 μΧ) στο πρώτο του βιβλίο Quaestiones Naturales που σας μεταφέρουμε την αγγλική του ακριβή μετάφραση : : “Hear what I think about those fires which the atmosphere drives across the sky. They move obliquely at very high speeds, which is proof that they have been driven by a great force. It is obvious that they do not move on their own accord but are hurled. The fires have many different shapes,” 14.1.

“It is time to consider, briefly, other atmospheric fires, of which there are various forms. At times a star flashes. At times there are glowing lights. These are sometimes stationary and sticking to one spot, sometimes whirling past. Many kinds of them are seen. There are bothyni: within a surrounding corona there is a great gap in the sky like a hole dug in a circle. There are pithiai: an enormous round mass of fire, like a barrel, either darts by or blazes in one place. There are chasmata: some area of the sky settles and, gaping in hiding – so to speak – sends out flame. The colours of all these are also very numerous: some are very bright red,some a pale and light flame, some a white light, some uniformly yellow and without outbursts or rays,” Pref.17–1–3.

“How, then, do they start? The fire is ignited by the friction of the air and propelled violently by a wind. Yet it is not always caused by wind or friction. Sometimes the fire is generated by certain favourable conditions in the atmosphere. For in the sky there are many elements, dry, hot, earthy, among which fire originates and flows down following after its own type of fuel; consequently, it moves at great speed. But why does it have various colours? Because it makes a difference what element is set ablaze and the quantity and force by which it is set on fire. Falling lights of this sort indicate wind; and, in fact, wind from the region where they started burning. You ask: ‘The lights which Greeks call sela –how are they produced?’ In many ways they say. It is possible for the force of the winds to produce them. The high temperature of the upper atmosphere can cause them. For since fire is extended far and wide there, it sometimes seizes the lower region if elements are suitably flammable,” 14.5–15.1.

“Among these you may also include a phenomenon which we read about frequently in history: the sky seems to be on fire.Sometimes its glow is so high it appears to be actually among the stars. Sometimes it is so low that it gives the illusion of a fire some distance away. In the reign of Tiberius Caesar (AD 14–37) watchmen rushed to the aid of the colony at Ostia just as though it were ablaze, since throughout most of the night there had been a glow in the sky, dull, as of a thick smoky fire. Concerning these phenomena no-one doubts that they have the flame which they show; there is a definite substance to them,” 15.5–6.”

Αναφορά για το σέλας γίνεται και από τον Πλούταρχο (45-120 μΧ) στο Συμπόσιο , όπου σχολιάζει τις αναφορές του Αναξαγόρα όπως αναφέρουν οι Λυριτζής και Βασιλείου

Στη λαογραφία των βορείων λαών το Σέλας ήταν επόμενο να έχει συνδεθεί με υπερβατικές ερμηνείες Στους ρωμαϊκούς μύθους, η Αουρόρα (Aurora) ήταν η θεά της αυγής και αντιστοιχεί στην Ηώ της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας, που σύμφωνα με τον Ησίοδο ήταν κόρη του Τιτάνα Υπερίωνα και της Τιτανίδας Θείας ή Ευρυφάτειας και αδελφή του Ήλιου και της Σελήνης. Οι Λατίνοι δανείστηκαν πολλά απ’ τα στοιχεία της Ηούς για τη δική τους θεότητα της αυγής και την περιέγραψαν σαν μια όμορφη νέα που πετάει στον ουρανό αναγγέλλοντας την άφιξη του ήλιου. Η Αουρόρα είχε πολλούς συζύγους και άλλα τόσα παιδιά, ενώ η πρωινή πάχνη που εμφανίζεται την αυγή, έλεγαν πως είναι τα δάκρυα της θλίψης της για τον χαμό ενός απ’ τους γιους της..

Στις 27 Σεπτεμβρίου 1732 ο Anders Celsius σημείωσε στο ημερολόγιό του πως το Βόρειο Σέλας ήταν τεράστια φωτιά που κατά τις πεποιθήσεις της εποχής προερχόταν από ηφαίστεια που υπάρχουν στον Β. Πόλο, από τον Θεό, για να ζεσταίνονται οι άνθρωποι. Οι βόρειοι λαοί πίστευαν πως το Βόρειο Σέλας ήταν η αντανάκλαση των ασπίδων που κρατούσαν οι Βαλκυρίες, που ήταν νεκρές παρθένες στον ουρανό. Με αυτό τον θρύλο φαίνεται να συνδέεται και η σκοτσέζικη έκφραση «Merry Dancers» (χαρούμενοι χορευτές), με ερωτικές όμως προεκτάσεις.

ΤΟ ΒΟΡΕΙΟ ΣΕΛΑΣ ΚΑΙ Ο ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΝΑΩΝ ΤΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΑ

Η ιδέα ότι ο βόρειος προσανατολισμός των δύο ναών του Απόλλωνα στην Ελλάδα – του Επικούριου και του Θέρμιου- είναι πολύ πιθανόν να σχετίζεται με το σέλας ( aurorae borealis) όπως αναπτύσουν στην εργασία τους οι Λυριτζής και Βασιλείου (Were Greek temples oriented towards aurorae?)

Οι τεκμηριωμένες αποδείξεις, τουλάχιστον για τον ναό του Επικούριου Απόλλωνα, αναφέρονται στην λύτρωση της πόλης της Αθήνας από την πανώλη κατά τη διάρκεια του πέμπτου αιώνα π.Χ., όπου τότε οι Αθηναίοι έχτισαν το ναό ως ευχαριστία προς τον Θεό Απόλλωνα. Επιπλέον, το επίθετο “υπερβόερειος” που δίνεται στον Απόλλωνα παρέχει περαιτέρω υποστήριξη για τον βορειοανατολικό προσανατολισμό που παρουσιάζει το φαινόμενο .

Ο άλλος ναός του Θερμίου Απόλλωνας (που σημαίνει θερμό φως, φωτιά) που χτήστηκε σε προγενέστερη ημερομηνία, στερείται τεκμηρίωσης, αλλά μπορεί να συσχετιστεί με το Απόλλωνα, ως τον θεό του φωτός και του διαφωτισμού. Η εργασία στηρίζεται σε αρχαιομαγνητικές κατευθυντικές μετρήσεις για τις δύο ημερομηνίες κατασκευής των ναών με βάση το κεκλιμένο γεωμαγνητικό πόλο.

ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΝΕΩΤΕΡΩΝ ΕΤΩΝ ΠΕΡΙ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΠΟΛΙΚΟΥ ΣΕΛΑΟΣ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Η πρώτη σύγχρονη αναφορά καταγράφεται στoν κώδικα του Σχολείου της Σκοπέλου (σελ 418) όπου αναφέρεται οτι ” το 1524 στις 4 Αυγούστου μια μεγάλη λάμψη εμφανίστηκε στον ουρανό δύο ώρες πριν από το ηλιοβασίλεμα” .

Η δεύτερη αναφορά γίνεται στα χρονογραφήματα του Παπασυνοδινού τον Σεπτέμβριο του 1621 όταν “εμφανίστηκαν στον ουρανό επτά φωτεινές στήλες καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας”,. Αυτά έχει καταγράψει σε μελέτη του ο συγχωριανός μου και αείμνηστος καθηγητής Μετεωρολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών ο κ. Λεονάρδος Καραπιπέρης σε σχετική δημοσίευσή του .

Η τρίτη αναφορά καταγράφεται σε κείμενα της Βιβλιοθήκης της Πάτμου στον Κώδικα YOD για το έτος 1739, το οποίο ήταν έτος μέγιστης Ηλιακής Ακτινοβολίας. Αυτό συνάγεται απο το γεγονός ότι σύμφωνα με τον κατάλογο των ηλιακών κηλίδων που ξεκίνησε το 1748 το έτος 1750 ήταν ένα έτος μέγιστης ηλιακής δραστηριότητας.

Η τέταρτη παρατήρηση απαντάται στα ιστορικά σημειώματα του Καλλίνικου του 3ου Πατριάρχη της Κωνσταντινούπολης και αναφορά γίνεται στις 11 Ιουνίου του 1771 αν και η μέγιστη ηλιακή δραστηριότητα σημειώθηκε το 1769

Η πέμπτη περίπτωση καταγράφεται στον κώδικα της βιβλιοθήκης της Βουδαπέστης της Ελληνικής Κοινότητας και αναφέρει οτι “Την 1η Σεπτεμβρίου 1779 στις 9 το βράδυ μια κόκκινη λάμψη έλαμψε στον ουρανό προς τα δυτικά και αυτή η λάμψη παρέμεινε επί δύο ώρες”

Η έκτη παρατήρηση αναφέρεται στα ιστορικά σημειώματα του 91ου Κώδικα της Βιβλιοθήκης της Ζαγοράς όπου αναφέρεται οτι στις 12 Μαρτίου 1786 τα μεσάνυχτα εμφανίστηκε μια λάμψη προς τα βόρεια που εξαπλώθηκε , ο ουρανός έγινε κόκκινος μέχρι το πρωί . Το 1786 δεν ήταν έτος μέγιστης ηλιακής δραστηριότητος , ωστόσο παρατηρήθηκε σχετικά μεγάλη αύξηση στον αριθμό των ηλιακών κηλίδων στην αρχή έτους και ιδιαίτερα από τον Μάρτιο έως τον Απρίλιο.

Η έβδομη και η όγδοη αναφορά γίνονται στις 24 και 25 Οκτωβρίου 1870 από το Αστεροσκοπείο Αθηνών το οποίο δέχθηκε τηλεγράφημα από τη Λευκάδα που έστειλε ο Πλοίαρχος του Βασιλικού Ναυτικού Α. Βατσαξής και ενημέρωνε σχετικά περιγράφοντας την περατήρησή του χωρίς να κάνει μνεία στο Σέλας ή να γνωρίζει περί αυτού: “Την 6ην και 55 ώραν εφάνη άνωθεν νεφών μεχρι αστερισμού Μεγάλης Άρκτου πύρινος λάμψις έχουσα κέντρον σώματι φωτεινόν μέχρι ορίζοντος…”.

Επίσης ο βράδυ της 24ης Οκτωβρίου αμέσως μετά το ηλιοβασίλεμα, όταν το λυκόφως είχε εξαφανιστεί εκεί εμφανίστηκε στο βορρά μια σκοτεινή ομίχλη που αποτελούσε κυκλική περιοχή φτάνοντας σε δύο μέρη του ορίζοντα. Το ορατό τμήμα αυτής της περιοχής καλύφθηκε σε σύντομο χρονικό διάστημα από ένα κόκκινο φως από το οποίο έβγαιναν προς τα έξω ακτίνες του λευκού φωτός , οι οποίες με τη σειρά τους εξαφανίστηκαν σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Η ένατη αναφορά γίνεται στις 24 Μαρτίου 1940 όπου καταγράφτηκε αυθεντική μαρτυρία εμφάνισης Σέλαος πάνω από την Αθήνα και που δημοσίευσε επίσημα το Εργαστήριο Αστρονομίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, όταν πολλοί Αθηναίοι υποστήριζαν μεταξύ άλλων πως “θεϊκά πέπλα” σκέπουν την Αθήνα. Κατά τον καθηγητή Κ. Μαλτέζο αυτή η τελευταία εμφάνιση θεωρείται μέχρι και σήμερα η μεγαλύτερη σε λαμπρότητα εμφάνιση του φαινομένου από το 1870 στον Ελλαδικό χώρο.

Η δέκατη και η ενδέκατη αναφορά γίνεται στον Οκτώβριο και Νοέμβριο του 2003 δηλαδή αυτές που αναφέραμε στην αρχή του άρθρου , μία τον Οκτώβρη και η άλλη στις 20 Νοεμβρίου, 2003

Πιθανόν η δωδέκατη αναφορά που έγινε στις 10 Αυγούστου 2010 στην περιοχή της Αλεξανδρούπολης και την οποία κατεγραψε ο φακός του κ. Ταρσούδη να είναι σωστή ( αλλά όχι επαρκώς τεκμηριωμένη) ο οποίος χαρακτηριστικά γράφει “… Έτσι την έστειλα στον Καθηγητή κ. Ξενοφώντα Μουσσά του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών για να μου δώσει εξηγήσεις αν και κατά πόσο είναι Σέλας ή κάτι άλλο. Η απάντηση του ήταν άμεση και θετική ότι είχαμε μια καταγραφή του φαινομένου Σέλαος στην Βόρεια Ελλάδα”. Τα γεωμαγνητικά στοιχεία που κοιτάξαμε δεν δείχνουν κάτι τέτοι

Αναμένοντας την …επόμενη ας ακούσουμε και ένα σχετικό τραγούδι όπου μας έρχεται στο μυαλό μας, ο στίχος του Μανώλη Ρασούλη: «…Λάμπεις σαν το βόρειο σέλας…» που έγινε τραγούδι σε μουσική του Νίκου Ξυδάκη και το τραγούδησε ο Νίκος Παπάζογλου.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Ροή Ειδήσεων

Περισσότερα