ΤΟ ΑΓΙΟ ΟΡΟΣ ΤΟΥ ΚΑΛΑΦΑΤΗ: 5 ΧΡΟΝΙΑ ΚΑΙ 25 ΤΑΞΙΔΙΑ ΜΕΤΑ

Είναι μια από τις πλέον ιδιαίτερες γωνιές του πλανήτη. Αβατον για τις γυναίκες, terra incognita για τους μη ορθόδοξους, η μοναστική κοινότητα του Αγίου Ορους με την μακραίωνη ιστορία, είναι ένας γοητευτικός, περίκλειστος κόσμος, μια χιλιόχρονη κιβωτός. Για να μπορέσεις να κατανοήσεις το πνεύμα που κυριαρχεί στο Περιβόλι της Παναγίας, πρέπει να κάνεις μια ψυχική υπέρβαση, να γνωρίσεις σε βάθος τους ανθρώπους, να συναισθανθείς την ομορφιά της φύσης και των μοναστηριών που στέκονται όρθια σε πείσμα του καιρού. Αυτό κατάφερε ο φωτογράφος Στράτος Καλαφάτης, που παρουσιάζει μέχρι τις 16 Απριλίου, στο Μέγαρο Εϋνάρδου, μια εντυπωσιακή έκθεση για τον Αθω, με τίτλο «Τα χρώματα της Πίστης». Πρόκειται για ένα καταπληκτικό αφιέρωμα που έχει κερδίσει τις εντυπώσεις στην χώρα μας και θα ταξιδέψει και στο εξωτερικό.

Ο Καλαφάτης, δεν είναι ο πρώτος που επιχειρεί με τον φακό του να καταγράψει μια τόσο απόμακρη πραγματικότητα, ξεκομμένη από τις επιταγές της σύγχρονης εποχής, αφιερωμένη στην αναζήτηση του θείου και της γαλήνης. Είχαν προηγηθεί άλλες απόπειρες στο παρελθόν από Ελληνες και ξένους που επισκέφθηκαν το Ορος. Φωτογράφοι με περγαμηνές όπως οι: Στεφάν Πασέ, Λουί Φερνάν Κιβίλ και Φρεντ Μπουασονά, Αγγελος Σεραϊδάρης Σωκράτης Ιορδανίδης και Σπύρος Μελετζής. Ομως το οδοιπορικό του Καλαφάτη εστιάζει περισσότερο στους μοναχούς. Εκείνοι είναι οι πρωταγωνιστές της ιστορίας του. Και αυτή η προσέγγιση κάνει τις 100 περίπου φωτογραφίες του πολύ συγκινητικές.

Και δεν είναι το μόνο στοιχείο που κάνει πολύτιμη αυτήν την φωτογραφική μαρτυρία: η αλήθεια είναι ότι χρειάστηκε μεγάλη υπομονή, πέντε ολόκληρα χρόνια και πάνω από 25 συνεχόμενα ταξίδια για να μπορέσει να αποκτήσει μια συνολική εικόνα. Με χιόνι, με καύσωνα, με συνθήκες αντίξοες ή φιλικές, με σεβασμό και τρυφερότητα, περιέργεια και γνώση, ο Καλαφάτης, μαζί με τον φίλο και συνεργάτη του Αρσένιο Τοπτσίδη, δεν άφησαν απάτητη πέτρα. Φωτογράφισε μοναστήρια, σπήλαια, σκήτες, κελιά και βέβαια τους ενοίκους τους.

Ιδού μερικές από τις «συστάσεις» που συνοδεύουν τις λήψεις του: «Γέροντας Άνθιμος, εγκάρδιος και φιλόξενος με βροντερή και καθαρή κεφαλονίτικη φωνή. Μας καλωσόρισε απαγγέλοντας αρχαία κείμενα από στήθους, από Αριστοτέλη και Όμηρο μέχρι Πλούταρχο. Εξηγούσε μέσα από τις γραφές την σημερινή κατάσταση των Ελλήνων. Μείναμε στο κελί του πολλές ώρες. Μου έψησε το ψάρι στα χείλη μέχρι να υποκύψει στην φωτογράφιση λίγο πριν νυχτώσει» ή «Ο γέροντας Αντώνιος, δύσκολη περίπτωση. Δύσκολα φωτογραφήθηκε, δύσκολο και το μουντό φως των Καρυών. Χτυπήσαμε την πόρτα, ρώτησε ποιοι ήμασταν και τι θέλαμε, κάθισε στο μπαλκονάκι μπροστά από την είσοδο του κελιού του. Το βάρος των χρόνων που κουβαλούσε ήταν εμφανές πάνω του, πιο πολύ η κούραση της χειρωνακτικής εργασίες. Ζητήσαμε να τον φωτογραφίσουμε. Με κόπο τον πείσαμε να μεταφερθεί στον κήπο του κελιού του. Ο απογευματινός ήλιος έριξε τις πλάγιες ακτίνες του και εγώ έκανα τα υπόλοιπα».

Ο φωτογράφος που τελείωσε την Γυμναστική Ακαδημία και παλαιότερα ήταν μέλος της Εθνικής Ομάδας στον στίβο, έχει την μεθοδικότητα και το πάθος του παλαιού αθλητή. Είναι ένας άνθρωπος πείσμων, αλλά και μια φύση περίεργη που δεν σταματά μπροστά στα εμπόδια και τις δυσκολίες. Μπορεί το Αγιον Ορος να είναι σήμερα πολυφωτογραφημένο, εκείνος όμως κατάφερε να βρει μια πλευρά μυστικιστική που κρύβεται στα πρόσωπα και όχι στα οικοδομήματα, τα κειμήλια ή την παρθένα φύση. Από την άλλη μπόρεσε να περιγράψει μέσα από τα πορτρέτα διαφορετικούς χαρακτήρες αλλά και την καθημερινότητα των μοναχων: Σε τι περιβάλλον ζουν, τι τρώνε, ποια είναι τα αγαπημένα τους αντικείμενα, ποιο τοπίο αντικρίζουν όταν ξυπνάνε. Από κοντά και οι δόκιμοι, οι επισκέπτες, οι προσκυνητές. Ένας κύκλος ανθρώπων που αναζητά την επαφή με τον Θεό, την γνωριμία με το μεταφυσικό, την ολιγοήμερη απόδραση από ένα κόσμο πιεστικό.

Το WE του news247 τον συνάντησε στα εγκαίνια της έκθεσης που έγιναν πριν από λίγο καιρό. Ήταν κατάκοπος αλλά ευχαριστημένος τόσο από το στήσιμο όσο και από την θερμότατη ανταπόκριση του κόσμου. «Ολες οι εικόνες έχουν την δική τους ιστορία, διότι έχουν να κάνουν με ανθρώπους. Και χαίρομαι ιδιαίτερα που μέσα από αυτήν την δουλειά, αυτοί που δεν έχουν επισκεφθεί ποτέ το Όρος, θα έχουν μια αίσθηση για την μαγεία του τόπου αυτού» μας είπε.

Κοιτάζοντας τα φωτογραφικά αυτά έργα έρχονται λέξεις στο μυαλό: ταπεινότητα, συνύπαρξη, αιωνιότητα, πίστη, ελπίδα, πνευματικότητα. Σε όλες αυτές τις έννοιες ο Καλαφάτης δίνει νόημα, χωρίς να προβάλει καθόλου το «εγώ» του καλλιτέχνη, τον ναρκισσισμό ή την δική του άποψη για τα πράγματα. Στέκεται εκεί, ως σιωπηλός μάρτυρας με τα μάτια και την ψυχή ανοιχτή, γεμάτη αγάπη. Ο κύκλος του πολυετούς πρότζεκτ κλείνει με την
έκδοση του ομότιτλου λευκώματος από τις εκδόσεις Άγρα (142 φωτογραφίες σε περισσότερες από 200 σελίδες).