ΤΙ ΔΟΥΛΕΙΑ ΕΧΟΥΝ ΔΥΟ DRAG QUEENS ΣΕ ΑΝΤΙΡΑΤΣΙΣΤΙΚΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ;

Για 26η χρονιά, το Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ της Αθήνας επιστρέφει ως η μεγαλύτερη γιορτή αντίστασης στην καρδιά της πόλης. Από τις 4 έως τις 6 Ιουλίου, στο Άλσος Γουδή, μας περιμένουν δεκάδες συζητήσεις, συναυλίες, εκθέσεις και καλλιτεχνικά δρώμενα που ενώνουν αγώνες και κοινότητες.

Σε μια χρονική συγκυρία που βαραίνει από τις ανοιχτές πληγές του κόσμου -από τη γενοκτονία στην Παλαιστίνη, μέχρι το έγκλημα στα Τέμπη και τις τραγωδίες σε Πύλο και Έβρο– το φετινό Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ επιστρέφει για να δώσει ξανά φωνή σε όσους, όσες και όσα συστηματικά φιμώνονται.

Με στόχο να γκρεμίσει τα σύνορα, τις διακρίσεις και τις βαθιά ριζωμένες προκαταλήψεις, ενώνει ανθρώπους και αγώνες σε ένα κοινό όραμα: έναν κόσμο πιο δίκαιο, πιο ελεύθερο, πιο ανθρώπινο. Μια κοινότητα που αγκαλιάζει όλους τους καταπιεσμένους: πρόσφυγες, μετανάστριες, Ρομά, ΛΟΑΤΚΙ+ πρόσωπα, κάθε αόρατη και περιθωριοποιημένη ύπαρξη.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, το drag δεν είναι απλώς διασκέδαση, αλλά πράξη αντίστασης. Την Παρασκευή 4 Ιουλίου, στην κεντρική σκηνή του Αντιρατσιστικού Φεστιβάλ στο Άλσος Γουδή, η Lala Kolopi και η Aurora Paola Morado ανεβαίνουν για ένα drag show γεμάτο χρώμα, τέχνη και ριζοσπαστική τρυφερότητα –μια υπενθύμιση ότι η περηφάνια είναι και πολιτική.

Από τις εξεγέρσεις του Stonewall και τις πρώτες αιματηρές πορείες περηφάνιας, μέχρι τα underground ballrooms της Νέας Υόρκης στις δεκαετίες του ’70 και του ’80, το drag ήταν πάντα κάτι παραπάνω από μια σκηνική περσόνα: ήταν και παραμένει μια πράξη αντίστασης. Μια έκφραση συλλογικής διεκδίκησης και αμφισβήτησης των κυρίαρχων κανονιστικών πλαισίων γύρω από το φύλο, τη σεξουαλικότητα, την ταυτότητα.

Σήμερα, δεκαετίες μετά, το drag ανεβαίνει στην κεντρική σκηνή του Αντιρατσιστικού Φεστιβάλ ως πολιτική πράξη. Ως ένα ζωντανό κομμάτι ενός κινήματος που μάχεται ενάντια στον ρατσισμό, την πατριαρχία, την τρανσφοβία, την ομοφοβία και κάθε μορφή καταπίεσης. Στην καρδιά μιας διοργάνωσης που ενώνει φωνές από διαφορετικούς αλλά συγγενικούς αγώνες –από τις διεκδικήσεις των προσφύγων και των μεταναστριών μέχρι την καθημερινή πάλη των ΛΟΑΤΚΙ+ ανθρώπων για ορατότητα και αξιοπρέπεια– το drag υπενθυμίζει ότι η απελευθέρωση δεν μπορεί να είναι α λα καρτ.

Γιατί το drag δεν είναι μόνο performance. Είναι πολιτικό σχόλιο, κοινωνική δήλωση, επανοικειοποίηση του σώματος και του δημόσιου χώρου. Είναι μια απάντηση στον αποκλεισμό και τη βία. Είναι εκείνο το χρώμα που εισβάλλει σε έναν γκρίζο, καταπιεστικό κόσμο για να δείξει πως υπάρχει και άλλος δρόμος –ένας δρόμος με χώρο για όλες, όλους, όλα.

Με αφορμή τη συμμετοχή τους στο φετινό Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ στο Άλσος Γουδή, η Lala Kolopi και η Aurora Paola Morado μιλούν στο NEWS 24/7 για τη σημασία του να στέκεσαι στη σκηνή ως drag performer σήμερα.

Για τη δύναμη της queer έκφρασης, για την ανάγκη να χτίσουμε κοινότητες που δεν αποκλείουν, αλλά ενώνουν. Γιατί, όπως λένε, το drag δεν είναι απλώς τέχνη –είναι τρόπος να επιβιώνεις, να υπάρχεις, να διεκδικείς.

Κορίτσια, πώς αισθάνεστε που συμμετέχετε στο φετινό Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ; Τι σηματοδοτεί για εσάς αυτή η παρουσία;

Lala Kolopi: Είναι μεγάλη μου χαρά που συμμετέχω φέτος στην κεντρική σκηνή του Αντιρατσιστικού Φεστιβάλ. Για μένα, αυτή η στιγμή έχει ξεχωριστή σημασία, γιατί η σχέση μου με τα Αντιρατσιστικά Φεστιβάλ ξεκίνησε από το πρώτο έτος των σπουδών μου, στη Θεσσαλονίκη. Τότε έκανα εθελοντισμό και ήταν η πρώτη φορά που ήρθα σε επαφή με την Good As You(th), μια νεοσύστατη ομάδα LGBTQI+ νέων της πόλης που δημιουργήθηκε το 2011, και είχε πάγκο ενημέρωσης στο φεστιβάλ για τις δράσεις της. Ήταν μια ομάδα που έμελλε να μου αλλάξει τη ζωή. Μέσα από εκείνη την εμπειρία, έκανα το coming out μου, πρώτα στους φίλους, ύστερα στην οικογένεια. Ήταν μια στιγμή-σταθμός για μένα. Και τώρα, 14 χρόνια μετά, βρίσκομαι στη σκηνή, να γιορτάζω την ορατότητα και την πορεία όλων μας. Είναι μια εμπειρία σχεδόν εξωπραγματική.

Aurora Paola Morado: Η παρουσία μου στο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ είναι, στην ουσία, μια δήλωση. Να το πω και λίγο αστειευόμενη: είμαι εδώ για να σας θυμίσω πως είμαι μια Αλβανίδα, queer drag περσόνα πάνω στη σκηνή -και αυτό από μόνο του λέει πολλά. Το κάνω για να θυμίσω πως ο ρατσισμός δεν έχει τελειώσει. Ούτε στην αληθινή ζωή, ούτε στον καλλιτεχνικό χώρο. Υπάρχει ακόμα, υποβόσκει, πολλές φορές είναι κρυμμένος, αλλά είναι εκεί. Και το drag μου, η παρουσία μου, είναι ένας τρόπος να τον κοιτάξουμε κατάματα και να τον αμφισβητήσουμε.

Τι θα δούμε σήμερα από εσάς στη σκηνή του Αντιρατσιστικού Φεστιβάλ; Τι έχετε ετοιμάσει και ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να περάσετε μέσα από την εμφάνισή σας;

Lala Kolopi: Με χαρά βλέπω πως, χρόνο με τον χρόνο, οι θεματικές του Φεστιβάλ εμπλουτίζονται και γίνονται όλο και πιο ουσιαστικές. Για απόψε ετοιμάσαμε κάτι που δεν είναι μόνο διασκεδαστικό -έχει και πολιτική πρόθεση και περιεχόμενο. Γιατί το drag μπορεί να είναι fun, αλλά είναι και λόγος, είναι θέση. Πλέον υπάρχει ξεκάθαρα μια διαθεματική προσέγγιση. Μιλάμε για ζητήματα φύλου, σεξουαλικότητας, έκφρασης φύλου, πατριαρχίας, αλλά και για το ταξικό ζήτημα -κάτι που είναι απολύτως συνδεδεμένο με τον τρόπο που μας αντιμετωπίζει η κοινωνία. Δεν βιώνουμε όλοι την ίδια πραγματικότητα: δεν έχει καμία σχέση η εμπειρία ενός λευκού, πλούσιου, cis gay άνδρα με εκείνη μιας μαύρης τρανς γυναίκας που ζει χωρίς οικονομική ασφάλεια. Αυτές οι διαφορές πρέπει να αναδεικνύονται. Και τέτοιες διοργανώσεις οφείλουν να τους δίνουν χώρο και φωνή. Γιατί η απελευθέρωση ή θα είναι για όλους -ή δεν θα είναι για κανέναν.

Aurora Paola Morado: Αυτό που έχω ετοιμάσει για το φεστιβάλ βασίζεται κυρίως σε αλβανικά τραγούδια. Μαζί με τη Lala ετοιμάσαμε έναν σχολιασμό γύρω από τα πολιτικά τεκταινόμενα του σήμερα, τόσο στην Ελλάδα όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Μιλάμε για ρατσισμό, για τον εκδιωγμό μεταναστών και προσφύγων, για την τρανσφοβία που γίνεται όλο και πιο έντονη στον πλανήτη. Για σκάνδαλα και για την κλοπή δημόσιου χρήματος. Όλα αυτά μέσα από ένα πολιτικό πρίσμα -αλλά και με το εργαλείο του χιούμορ. Γιατί το χιούμορ δεν είναι απόδραση· είναι τρόπος να αντέχουμε και να λέμε τις αλήθειες μας με τον δικό μας τρόπο.

Το drag ξεκίνησε ως πράξη αντίστασης και πολιτικής έκφρασης. Σήμερα, το 2025, ποια πιστεύετε ότι είναι η πολιτική του δύναμη και τι μπορεί να προσφέρει στη δημόσια συζήτηση;

Lala Kolopi: Το drag έρχεται σε σύγκρουση με ό,τι θεωρείται «κοινωνικά κανονικό». Ο τρόπος που εκφράζουμε το φύλο, που αλληλεπιδρούμε μεταξύ μας -ακόμα και μόνο αυτό- είναι από μόνο του μια βαθιά πολιτική πράξη. Και σήμερα, το 2025, είναι πιο απαραίτητο από ποτέ να υπάρχει drag μέσα σε έναν αντιρατσιστικό χώρο. Αν κοιτάξουμε τι συμβαίνει γύρω μας, στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, βλέπουμε ξεκάθαρα μια γρήγορη οπισθοδρόμηση. Η ρητορική της ακροδεξιάς και της ριζοσπαστικοποίησης επανέρχεται δριμύτερη, επιχειρώντας να σβήσει κατακτήσεις δεκαετιών. Η παρουσία του drag στέλνει ένα σαφές μήνυμα: η συμπερίληψη δεν ήταν ποτέ ένα «παιχνίδι» που κάναμε επειδή ήταν της μόδας ή επειδή μας διασκέδαζε. Δεν είναι κάτι που θα πετάξουμε στα σκουπίδια. Το drag πρέπει να είναι παρόν. Οι τρανς γυναίκες πρέπει να είναι παρούσες. Πρέπει να συνεχίσουμε να μιλάμε, ξανά και ξανά, για όλα αυτά τα ζητήματα. Το drag δεν είναι απλώς performance· είναι εργαλείο αντίστασης. Μπορεί να κρατά ανοιχτή τη συζήτηση, να δίνει χώρο και φωνή, να κρατά την πολιτική διεκδίκηση ζωντανή.

Aurora Paola Morado: Το drag, πέρα από το ότι είναι μια πολιτική πράξη, μια μορφή σάτιρας και κριτικής απέναντι στο κυρίαρχο σύστημα, είναι -ή μπορεί να είναι- και κάτι ακόμα: ένας καθρέφτης και για τα λεγόμενα «αντισυστημικά» κομμάτια της κοινωνίας. Τις συνελεύσεις, τους συλλόγους, τους χώρους που υποτίθεται πως είναι απέναντι στο σύστημα, αλλά πολλές φορές αναπαράγουν τα ίδια προβλήματα -πατριαρχία, αποκλεισμούς, σιωπές. Το τελευταίο διάστημα προσπαθώ να ασκήσω κριτική και προς αυτή την κατεύθυνση. Γιατί η κριτική στο κράτος, στον θεσμικό ρατσισμό ή στην καταστολή, γίνεται καθημερινά -θέλω να πιστεύω. Το θέμα είναι να κοιτάξουμε και μέσα στους δικούς μας χώρους. Να δούμε τι δεν λειτουργεί και πώς μπορούμε συλλογικά να το αλλάξουμε. Σε κάθε drag show θέλω να υπάρχει αυτή η σκέψη: πώς προχωράμε μαζί, προς μια όμορφη, κοινή αλλαγή.

Σε μια περίοδο ανόδου της ακροδεξιάς και έντονης συντηρητικοποίησης της κοινωνίας, ποια θεωρείτε ότι είναι η σημασία της δημόσιας παρουσίας σας -ως drag καλλιτέχνες και ΛΟΑΤΚΙ+ πρόσωπα- σε χώρους όπως το συγκεκριμένο φεστιβάλ;

Lala Kolopi: Τα δικαιώματά μας μπορούν να χαθούν πολύ πιο γρήγορα απ’ όσο νομίζουμε. Δεν πρέπει ποτέ να επαναπαυόμαστε. Οφείλουμε να είμαστε σε εγρήγορση -να είμαστε εκεί, να φωνάζουμε, να καταδικάζουμε, να μιλάμε ανοιχτά για κάθε καταπάτηση των δικαιωμάτων που κερδήθηκαν με τόσο κόπο. Πρωταρχικός μας στόχος πρέπει να είναι η προστασία των τρανς αδερφών μας. Γιατί αυτή η μάχη ξεκίνησε με τα τρανς άτομα, και σήμερα είναι δική μας ευθύνη να συνεχίσουμε τον αγώνα -γι’ αυτά, μαζί τους, και χάρη σε αυτά. Θυμάμαι, όταν ήμουν 19 χρονών στη Θεσσαλονίκη. Κατεβαίναμε στις αντιρατσιστικές πορείες, και υπήρχαν άνθρωποι -μέσα στην ίδια πορεία- που έλεγαν «πάμε από αλλού, εδώ είναι οι πουστάρες». Δύο χρόνια μετά, τα ίδια πρόσωπα ήταν δίπλα μας, πίσω από το ίδιο πανό που έγραφε: «Πουστάρες, λεσβίες, ιέρειες του αίσχους». Όταν δεν σε βλέπουν, είναι πιο εύκολο να σε αγνοήσουν. Πιο εύκολο να σε μισήσουν. Γι’ αυτό και δεν πρόκειται να κρυφτούμε. Η ορατότητα είναι δύναμη. Και είναι το πρώτο βήμα για να αλλάξουμε τον κόσμο.

Aurora Paola Morado: Η παρουσία τόσο του drag όσο και του fem rap στη σκηνή είναι για μένα ένα αγκάλιασμα αυτών των μορφών τέχνης -αλλά ταυτόχρονα και μια μορφή κριτικής. Κριτικής όχι μόνο προς τα έξω, προς το κυρίαρχο σύστημα, αλλά και προς τα μέσα. Προς τους ίδιους τους καλλιτεχνικούς και πολιτιστικούς χώρους που λένε πως είναι προοδευτικοί, αλλά συχνά αναπαράγουν αποκλεισμούς ή σιωπούν μπροστά σε προβλήματα. Η ακροδεξιά και η αυξανόμενη συντηρητικοποίηση καταφέρνουν και φιλτράρονται ακόμη και μέσα σε «ασφαλείς» χώρους, περνώντας συχνά απαρατήρητες. Κι αυτό είναι επικίνδυνο. Οπότε η σκηνή είναι για μένα μια καλή ευκαιρία να τα φέρουμε όλα αυτά στο φως, να τα σχολιάσουμε, να μην τα αφήσουμε στο απυρόβλητο. Η τέχνη πρέπει να είναι και τρυφερή και αιχμηρή -και κυρίως, ειλικρινής.