Θα χάσουν άνθρωποι τη δουλειά τους για να μην αξιολογηθεί η ‘πελατεία’

Το Ελληνικό Δημόσιο είναι ο ευλογημένος εκείνος τόπος όπου αν η δουλειά σου δεν αρέσει στον προϊστάμενο, δεν τρέχει κάστανο. Οι Δημόσιοι Υπάλληλοι κατέκτησαν αυτό το δικαίωμα εκμεταλλευόμενοι την χυδαιότητα των πολιτικών, οι οποίοι χρησιμοποιούν διαχρονικά την αξιολόγηση για να βολέψουν και να εκδικηθούν. Καθώς όμως η Κυβέρνηση της αριστεράς έχει συμφωνήσει με την Τρόικα σε μια σειρά παρεμβάσεων για την δημόσια διοίκηση, θα χρειαστούν σκληρές αποφάσεις για να μπορέσει να κλείσει την τρίτη αξιολόγηση.

Η απόπειρα να κλείσει το θέμα της αξιολόγησης των δημοσίων υπαλλήλων με τρόπο που στην ποδοσφαιρική slang ονομάζεται “αβαβά” ήταν φυσικό να πέσει στο κενό. Ιδίως μετά την σιωπηρή συμφωνία της κυβέρνησης να μην κινηθεί πειθαρχικά κατά όσων δεν συνεργαστούν για την αξιολόγηση. Οκτώ στους 10 υπαλλήλους έστειλαν τα δελτία αξιολόγησης στο συνδικαλιστικό τους φορέα που εν’ τω μεταξύ είχε ήδη καλέσει σε απείθεια τους υπαλλήλους.

Και δεν επρόκειτο για καμία σοβαρή αξιολόγηση, σαν αυτή που κάνουν οι προϊστάμενοι στον ιδιωτικό τομέα. Όπως διατυμπανίζουν τα ίδια τα στελέχη της Κυβέρνησης, πρόκειται για μια καλή, αριστερή αξιολόγηση που “αποσκοπεί στην ανάδειξη των ικανοτήτων και των προσόντων των υπαλλήλων” όπως ανέφερε σε σχετική ανακοίνωση το Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης. Πρόκειται για ένα προαναγγελθέν φιάσκο όπου το Υπουργείο δεν θα είχε το δικαίωμα να αξιολογήσει αρνητικά κανέναν. Για απολύσεις όσων δεν κρινόντουσαν ικανοί, ούτε λόγος. Ταμπού. Άπαξ και μπήκες, δεν σε κουνάει κανείς. Εδώ δεν διώχνουν ούτε όσους παραδέχονται ότι έκλεψαν.

Ακόμη και για μια αριστερή Κυβέρνηση, αν θέλει να κλείσει την τρίτη αξιολόγηση, το θέμα των απολύσεων δεν ανήκει στη σφαίρα του φανταστικού. Ιδίως καθώς παρά τις δραματικές μειώσεις μισθών, το συνολικό εργασιακό κόστος του δημόσιου παραμένει στα ίδια επίπεδα και μάλιστα στο δ’ τρίμηνο του 2016 αυξήθηκε κιόλας κατά 3,4% (Καθημερινή 27 Απριλίου). Πώς γίνεται; Πρώτον αυξήθηκαν οι μισθοδοτούμενοι υπάλληλοι. Είτε είναι μετακλητοί, είτε συμβασιούχοι, είτε αορίστου χρόνου, πληρώνονται από το ίδιο ταμείο. Το 2016 μόνο, συνεκτιμώμενων και των πάρα πολλών συνταξιοδοτήσεων, το δημόσιο αυξήθηκε κατά 6.803 υπαλλήλους. Απλά για την ιστορία, ο ιδιωτικός τομέας την ίδια χρονιά συρρικνώθηκε κατά 37.667 άτομα.

Δεύτερον αυξήθηκαν δραματικά οι εισφορές και τα επιδόματα. Συγκεκριμένα η αύξηση έφτασε το 13,4%! Θα μου πείτε ότι το δημόσιο τα βγάζει από τη μια τσέπη και τα βάζει στην άλλη. Οι αυξημένες εισφορές όμως είναι απαραίτητες για να διατηρηθεί το -υποβαθμισμένο- κοινωνικό κράτος.

Ακόμη και αν δώσει τώρα μια τέταρτη νέα προθεσμία η Όλγα Γεροβασίλη, τα αποτελέσματα αποκλείεται να είναι πολύ διαφορετικά από τις προηγούμενες απόπειρες να αξιολογηθεί το προσωπικό. Υπάρχει βεβαίως και μια ανεξάρτητη αρχή που -θεωρητικά και μόνο- είναι επιφορτισμένη να αξιολογεί το προσωπικό, αλλά βρίσκεται σε αδράνεια. Το Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού κανονικά θα έπρεπε να αξιολογεί τους υπαλλήλους αλλά δεν το κάνει. Ακόμη και αν τώρα -στα πρόθυρα της απελπισίας- απευθυνθεί η κυρία Γεροβασίλη στο ΑΣΕΠ, οι συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί είναι τόσο εκρηκτικές που είναι αδύνατον να ολοκληρώσει μια τέτοια απόπειρα.

Υπό την ασφυκτική πίεση της Τρόικας η κυβέρνηση θα πιεστεί ωστόσο να κάνει κάτι. Τα πιθανά σενάρια είναι δύο. Το πρώτο είναι να προχωρήσει σε νέες οριζόντιες περικοπές μισθών ώστε να μειώσει δραστικά το μισθολογικό κόστος του δημοσίου. Κάτι τέτοιο θα προκαλέσει την κατακραυγή των υπαλλήλων που έχουν ήδη δει τα εισοδήματά τους να περικόπτονται συνεχώς τα τελευταία χρόνια. Η άλλη περίπτωση είναι να προχωρήσει σε μαζικές απολύσεις. Σύμφωνα με τον καθηγητή δημόσιας διοίκησης κο. Π. Καρκατσούλη, επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ οι συμβασιούχοι αυξήθηκαν από τις 20 στις 75 χιλιάδες. Αυτοί είναι μια πιθανή δεξαμενή που θα μπορούσε να στοχοποιηθεί. Η Κυβέρνηση, με το γνωστό δάκρυ να κυλά, θα μπορούσε να τους πετάξει στη θάλασσα προκειμένου να επιπλεύσει στην επόμενη αξιολόγηση. Η περίπτωση του “να μας τη χαρίσουν”, οι τοκογλύφοι δανειστές, δεν μοιάζει ιδιαίτερα πιθανή. Δεν το έκαναν ποτέ στο παρελθόν.

Είναι όμως πιθανό το να δεχτούν μια από τις δύο προαναφερθείσες και μεσοβέζικες λύσεις. Αυτό από μόνο του είναι ένα πρόβλημα. Οι δανειστές δεν ενδιαφέρονται να μετατρέψουν τη μπανανία μας σε σοβαρό κράτος. Ενδιαφέρονται απλώς να διασφαλίσουν ότι θα πάρουν πίσω ένα τουλάχιστον μέρος των δανεικών. Με τις περικοπές μισθών και τις απολύσεις, μπορεί να μειωθεί το μισθολογικό κόστος αλλά δεν θα βελτιωθεί η παραγωγικότητα ενός άθλιου δημοσίου που όχι μόνο δεν μπορεί να στηρίξει την ανάπτυξη αλλά τις περισσότερες φορές αποτελεί τροχοπέδη.

*Ο Σταμάτης Ζαχαρός είναι Αρθρογράφος του NEWS 247 και Σύμβουλος Έκδοσης της 24 MEDIA ( @SZacharos)