ΜΠΟΥΤΑΡΗΣ ΣΤΟ WE: ΤΑ ΕΠΟΜΕΝΑ ΣΧΕΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΒΡΑΪΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ

Από την Μαργαρίτα Πουρνάρα

Πριν από την δημαρχεία του Γιάννη Μπουτάρη, το εβραϊκό παρελθόν της Θεσσαλονίκης, ήταν καταδικασμένο στην αφάνεια. Οι προηγούμενοι δήμαρχοι και νομάρχες  προτιμούσαν την εκφορά ενός λόγου με εθνικιστικές αποχρώσεις. Η εκκλησία –  στην πιο συντηρητική και συχνά φοβική της μορφή – έχει εδραιωμένη δύναμη στην πόλη.  Πολλοί από τους κατοίκους έχουν καταγωγή από παλιές πατρίδες του ελληνισμού- τον Πόντο ή την Μικρασία – και όπως είναι φυσικό, αισθάνονταν ότι ο διωγμός ή ο ξεριζωμός, είχε μεγαλύτερη συναισθηματική βαρύτητα από την ανάδειξη ενός πολυφυλετικού παρελθόντος.

Από τότε όμως που ο γνωστός οινοποιός ανέλαβε τα ηνία του Δήμου, ακόμα μάλιστα και από την προεκλογική του εκστρατεία, είχε υπογραμμίσει ότι ένας από τους βασικούς άξονες ανάπτυξης θα ήταν να φέρει στο φως το παλίμψηστο της Θεσσαλονίκης. Κοντολογίς το βυζαντινό της παρελθόν (μαζί με την Κωνσταντινούπολη και την Ραβέννα έχει τα ομορφότερα μνημεία της εποχής αυτής), την σπουδαιότητα της πόλης στην οθωμανική περίοδο (επίσης υπάρχουν πολύ όμορφα αρχιτεκτονήματα καθώς και το σπίτι όπου γεννήθηκε ο Μουσταφά Κεμάλ), την κομβική της θέση στα Βαλκάνια και τους Ρώσους που έχουν ειδική σύνδεση με τον Αγιο Δημήτριο, αλλά πρωτίστως να βγάλει στην επιφάνεια τον μέγιστο ρόλο που διαδραμάτισε για την άνθηση της Θεσσαλονίκης ο εβραϊκός της πληθυσμός. Με την πολιτική αυτή, την οποία προχώρησε με βήματα θαρραλέα, κεφαλαιοποιώντας σήμερα οικονομικά οφέλη, η συμπρωτεύουσα άρχισε να αλλάζει το στίγμα της στον διεθνή χάρτη.

«Επρεπε να χαράξουμε μια καινούρια πορεία, αξιοποιώντας το παρελθόν της πόλης μας» λέει στο WE του news247 με αφορμή το αφιέρωμα στην σημερινή (9/11) Διεθνή Ημέρα κατά του Φασισμού και του Αντισημιτισμού. «Επρεπε να φέρουμε στο φως ακόμα και κεφάλαια εξαιρετικά οδυνηρά όπως ο χαμός των εβραϊκού πληθυσμού κατά το Ολοκαύτωμα. Λίγοι τόποι πλήρωσαν τόσο φόρο αίματος όσο η Θεσσαλονίκη. Αλλαξε η ταυτότητά της. Πριν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η φυσιογνωμία της επηρεαζόταν σε πολύ μεγάλο βαθμό από την κοινότητα αυτή. Ηδη από την δεκαετία του ’20 ήρθαν Μικρασιάτες και Πόντιοι αλλά η δική τους συμβολή, φάνηκε περισσότερο όταν χάθηκαν οι Εβραίοι.»

Μέσα στην προηγούμενη τριετία, η συμπρωτεύουσα είδε εκρηκτική άνοδο στις αφίξεις των Ισραηλινών και εβραϊκής καταγωγής τουριστών κατά 358% καθώς και των Τούρκων κατά 226%.  «Εχουμε φτάσει τις 80.000 – 100.000 και ο αριθμός των αφίξεων συνεχίζει να αυξάνει» μας λέει. Οι συστηματικές του προσπάθειες πάντως έχουν αγγίξει και άλλους τομείς πέραν του τουρισμού και της εστίασης, όπου ήδη υπάρχουν κατάλογοι στα τουρκικά και μενού Kosher. Πολλοί επισκέπτες έρχονται για να ανακαλύψουν το παρελθόν της δικής τους οικογένειας και έτσι χρειάζεται να έρθουν σε επαφή και με δημόσιες υπηρεσίες οι οποίες φροντίζουν για τα ζητήματα αυτά, μιας και ζητούν ληξιαρχικές πράξεις. «Εχουμε ήδη επαφές με το Υπουργείο Εσωτερικών έτσι ώστε να χορηγηθεί η ελληνική υπηκοότητα σε απογόνους των Θεσσαλονικέων που χάθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και οι οικογένειές τους σκόρπισαν σε διάφορα μέρη του κόσμου» συμπληρώνει.

Κατά την διάρκεια της θητείας του, ορισμένα εμβληματικά τοπόσημα της εβραϊκής κοινότητας που είναι σήμερα σε δεύτερη χρήση, έχουν επίσης αναδειχθεί μέσα από διαδρομές. Τέτοια σημεία αναφοράς αποτελούν: το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, περιοχή όπου εκτεινόταν ήδη από την αρχαιότητα το εβραϊκό νεκροταφείο, όπου μάλιστα έχει τοποθετηθεί ειδική πλακέτα και είναι έτοιμο το μνημείο. Η Αρχαία Αγορά της Θεσσαλονίκης όπου βρισκόταν η εβραϊκή συνοικία Rogos, το ξενοδοχείο Ηλέκτρα Παλλάς στην Αριστοτέλους, κτισμένο στη θέση της περίφημης Σχολής της Alliance,  το Τελωνείο στο λιμάνι, οι εμπορικές Στοές Σαούλ και Μοδιάνο, εμβληματικά κτίρια – επαύλεις στην περιοχή της ανατολικής Θεσσαλονίκης και ο παλιός σιδηροδρομικός σταθμός, όπου βρίσκονταν εξαθλιωμένοι καταυλισμοί φτωχών Εβραίων (συνοικισμός Χιρς).

«Ομως το μεγαλύτερό εγχείρημα θα είναι να οικοδομηθεί ένα Μουσείο Ολοκαυτώματος» εξηγεί στο WE του news247 . «Μας έχουν κάνει τα σχέδια δωρεάν δύο αρχιτεκτονικά γραφεία από το Τελ Αβίβ και το Βερολίνο και σε λίγο καιρό θα αρχίσω το κυνήγι χορηγιών στο εξωτερικό για τον σκοπό αυτό. Ηδη έχουμε συσφίξει τις σχέσεις μας με τις εβραϊκές οργανώσεις, οι οποίες μάλιστα έκαναν το παγκόσμιό τους συνέδριο στην Θεσσαλονίκη. Το Μουσείο έχει χωροθετηθεί εκεί όπου ξεκινούσαν τα τρένα του θανάτου των Ναζί». Οσο για τα επόμενα του άμεσα σχέδια; Η μετατροπή της Πλατείας Ελευθερίας από πάρκινγκ σε πάρκο μνήμης για τους Εβραίους της πόλης. «Προχωράμε ήδη. Αυτή η πλατεία πήρε το όνομά της από τους Νεότουρκούς που έκαναν από εκεί πορείες. Οπότε έχει μεγάλη σημασία τόσο για τους Τούρκους όσο και για τους Ισραηλινούς.»

Ο Γιάννης Μπουτάρης έχει δεχθεί άπειρες – φαιδρές είναι η αλήθεια – επιθέσεις ότι είναι όργανο των Σιωνιστών, εξυπηρετεί εβραϊκά συμφέροντα, αφελληνίζει την ιστορία της πόλης κλπ. Σε όλους αυτούς απαντά με το δικό του χαρακτηριστικό τρόπο. Από το να φορά το αστέρι του Δαϋιδ στο πέτο κατά την διάρκεια της τελετής ορκομωσίας (ύστερα από μια πρόταση της εκπροσώπου των Οικολόγων), να δηλώνει συνεχώς ότι οι Εβραίοι είναι τμήμα της ψυχής της Θεσσαλονίκης και να διατηρεί άψογες σχέσεις με τις ισραηλινές και τουρκικές αρχές. «Δεν δίνω σημασία στα σενάρια συνομωσίας. Οποιος φοβάται, κοιμάται, η μένει σπίτι του. Εγώ δεν είμαι τέτοιος τύπος…»