Ο Σωκράτης Σινόπουλος μάς ξεναγεί στα Ιερά του Μονοπάτια

Στις 27 Σεπτεμβρίου, ο αρχαιολογικός χώρος της Ελευσίνας θα φιλοξενήσει τα “Ιερά Μονοπάτια” μια μοναδική μουσική εμπειρία, όπου δύο σπουδαίες παραδόσεις συναντώνται σε μια τελετουργική σύζευξη ήχου, κίνησης και πνευματικότητας.

Πιο συγκεκριμένα, φέρνει σε επαφή τους Περιστρεφόμενους Δερβίσηδες της Κωνσταντινούπολης και τη Βυζαντινή Χορωδία του εν Αθήναις Συλλόγου Μουσικόφιλων Κωνσταντινουπόλεως, δημιουργώντας ένα εκστατικό ταξίδι στον χρόνο και στην ψυχή. Η μουσική αυτή συνάντηση, που προκάλεσε αίσθηση στην πρόσφατη sold out εμφάνιση της χορωδίας στη Φιλαρμονική του Παρισιού, αποκτά εδώ ένα τελετουργικό πλαίσιο, ενταγμένο στο 3ο Διεθνές Συμπόσιο για μια Νέα Ελευσίνα – «Επαναγοητεύοντας τον Κόσμο».

Πρόκειται για μια σπάνια συνάντηση ιερών παραδόσεων: η μία, χριστιανική, χρονολογείται από τον 4ο αιώνα κατά τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία· η άλλη αναπτύχθηκε υπό την επίδραση του μυστικιστικού τάγματος των Μεβλεβήδων, που ιδρύθηκε τον 12ο αιώνα από τον μεγάλο δάσκαλο Μεβλανά Τζελαλαντίν Ρουμί.

Κεντρικός συνδετικός κρίκος αυτής της μοναδικής συνύπαρξης είναι ο Σωκράτης Σινόπουλος, ένας από τους κορυφαίους σύγχρονους δεξιοτέχνες της ελληνικής λύρας. Με σπουδές σε κλασική κιθάρα, βυζαντινή μουσική και δημοτικό τραγούδι και με εμπειρία δεκαετιών σε συναυλίες και ηχογραφήσεις διεθνώς, αποτελεί τον ιδανικό γεφυρωτή των δύο μουσικών κόσμων.

Μέσα από τις δεξιοτεχνικές του ερμηνείες, η λύρα του συνδέει τις βαθύτονες αρμονίες της βυζαντινής μουσικής με τις εκστατικές περιστροφές των Δερβίσηδων, δημιουργώντας μια ολοκληρωμένη, πολυαισθητηριακή εμπειρία για το κοινό.

Την αφήγηση των μουσικών και των χορευτικών στιγμών πλαισιώνει ο σκηνοθέτης Μιχαήλ Μαρμαρινός, προσδίδοντας λόγο και βάθος στη μουσική αφήγηση.

Ο Σωκράτης Σινόπουλος αναφέρει χαρακτηριστικά στο NEWS 24/7 “ Η παράσταση “Ιερά Μονοπάτια” είναι μια σύλληψη των ανθρώπων του World Human Forum και προέκυψε μέσα από την αναζήτηση οικείων μουσικών παραδόσεων και τελετουργιών με έντονο το στοιχείο της ιερότητας ώστε να υποστηριχθεί τόσο ο ανάλογος χαρακτήρας του αρχαιολογικού χώρου της Ελευσίνας όσο και το τριήμερο Συμπόσιο που θα πραγματοποιηθεί στον ίδιο χώρο από τις 25 έως τις 27 Σεπτεμβρίου με θέμα «Επαναγοητεύοντας τον Κόσμο».

Η Βυζαντινή μουσική ως μια λατρευτική μουσική και η τελετουργία των Μεβλεβί Δερβίσηδων έχουν αυτά τα χαρακτηριστικά της πνευματικότητας σε πολύ μεγάλο βαθμό και αυτός είναι και ο βασικός λόγος που θα παρουσιαστούν ταυτόχρονα σε αυτή την παράσταση. Προσωπικά, γνωρίζω αρκετά καλά και τις δύο αυτές παραδόσεις και επίσης συνδέομαι στενά με τους ανθρώπους του World Human Forum, έχω συνεργαστεί μαζί τους και σε άλλες παραστάσεις και δρώμενα, μοιράζομαι τις ανησυχίες τους και υποστηρίζω τις δράσεις τους. Σε αυτό το πλαίσιο, κλήθηκα να γεφυρώσω παίζοντας την λύρα μου τους δύο φαινομενικά διαφορετικούς κόσμους που θα συνυπάρξουν στην παράσταση, υποστηρίζοντας ταυτόχρονα και τα σχετικά κείμενα που θα απαγγείλει ο Μιχαήλ Μαρμαρινός”.

Και συνεχίζει μιλώντας για το πώς προετοιμάζεται για αυτή την ξεχωριστή συνάντηση χριστιανικής και σουφικής παράδοσης: “Πέρα από τις μουσικές πρόβες που αφορούν κυρίως τις συνεκτικές γέφυρες μουσικής και λόγου καθώς και το τρίτο μέρος της παράστασης όπου θα συνυπάρξουν οι ψάλτες με τους Δερβίσηδες και τους μουσικούς τους, όλη η καλλιτεχνική ομάδα, μαζί με τους τεχνικούς, δίνουμε μεγάλη προσοχή στην άρτια υποστήριξη αυτής της παράστασης, αυτής της τελετουργίας θα έλεγα, ώστε να υποστηριχθεί η ουσία και το πνεύμα της, τόσο ηχητικα όσο και φωτιστικά με τρόπο που να βοηθάει τη συμμετοχή όλων σε αυτή την ακουστική και οπτική και πνευματική εν τέλει εμπειρία”.

Μέσα από την περιστροφή των δερβίσηδων και τις βαθύτονες αρμονίες της βυζαντινής χορωδίας, τα «Ιερά Μονοπάτια» έρχονται να προσφέρουν στο κοινό ένα ταξίδι στον ήχο και τη σιωπή, την παρουσία και τη μνήμη — έναν ύμνο στην πνευματική κληρονομιά που εξακολουθεί να ενώνει Ανατολή και Δύση, παρελθόν και μέλλον. Τι επιδιώκει ο Σωκράτης Σινόπουλος να προσφέρει στο κοινό μέσα από αυτή την σύζευξη; “Οι διαφορές εντοπίζονται περισσότερο στις θρησκευτικές καταβολές των δύο παραδόσεων. Ο Χριστιανισμός στη μια πλευρά και ο Ισλαμισμός ή ο Σουφισμός στην άλλη. Πρακτικά όμως, στο καθαρά μουσικό τους κομμάτι, αυτές οι δύο παραδόσεις μοιράζονται πολλά κοινά χαρακτηριστικά, ως αδερφικές μουσικές παραδόσεις που συνυπάρχουν στον ίδιο χώρο και αλληλεπιδρούν εδώ και πολλούς αιώνες.

Η παράδοση των Δερβίσηδων βέβαια έχει και το ξεχωριστό χαρακτηριστικό της χρήσης τους σώματος, μέσω του τελετουργικού χορού των περιστρεφόμενων Δερβίσηδων. Πάντως, είτε με τον χορό, είτε με τα μουσικά όργανα, είτε μόνο με τις ανθρώπινες φωνές όπως συμβαίνει στην βυζαντινή μουσική, ένα είναι το κοινό ζητούμενο των δύο παραδόσεων. Η ανάταση, η σύνδεση με το Θείο και η προσευχή. Αυτό το χαρακτηριστικό επιθυμούμε να τονιστεί και να προσφερθεί σε όσους παρακολουθήσουν αυτή την τελετουργία”.

Ποιες είναι οι προκλήσεις και οι ιδιαίτερες συνθήκες όταν συνδυάζονται τόσο διαφορετικά μουσικά και χορευτικά στοιχεία, όπως η Βυζαντινή χορωδία και οι περιστρεφόμενοι δερβίσηδες;

“Γενικά θα έλεγα ότι χρειάζεται πολύ μεγάλη προσοχή να μην διαταράξει κανείς την αυτοτέλεια που έχουν αυτές οι παραδόσεις ούτε και την συνεκτικότητα της μουσικής φόρμας που συνοδεύει αυτές τις τελετουργίες. Για αυτό το λόγο, οι δύο παραδόσεις θα παρουσιαστούν αρχικά διαδοχικά με συνδετικές γέφυρες μουσικής και λόγου να τις ενώνουν. Και στο τρίτο μέρος της παράστασης θα παρουσιαστούν παράλληλα σε μια προσπάθεια αδελφοποίησης και ένωσης τους προς την κοινή τους πορεία, την σύνδεση με το Θείο και την ανάταση.”