Δημόσιε υπάλληλε, πρέπει να αξιολογηθείς

Πρώτα τα αυτονόητα. Η εφαρμογή για την αξιολόγηση των υπηρεσιών του Δημοσίου δεν είναι τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από μία επικοινωνιακή φούσκα.

Η κυβέρνηση προτρέπει τον πολίτη να βαθμολογήσει δομές και υπηρεσίες σε όλο το φάσμα του Δημοσίου, ενώ η ίδια έπρεπε να γνωρίζει εκ των προτέρων ποιες διακρίνονται από αποτελεσματικότητα και ποιες από καχεξία. Χρειάζεται, δηλαδή, αξιολόγηση το Κτηματολόγιο; Η κυβέρνηση βρίσκεται έξι χρόνια στην εξουσία. Δεν ακούγεται και τόσο σοβαρό το να ρωτάει τον πολίτη για κάτι που ή ίδια όφειλε να καταλάβει από την πρώτη στιγμή ανάληψης των καθηκόντων της.

Εκτός των άλλων, αυτή η μέθοδος αξιολόγησης υστερεί και τεχνικά. Για παράδειγμα, δεν έχει νόημα το να βαθμολογήσεις την παιδική χαρά αν τα αποτελέσματα δεν εξάγονται ανά δήμο. Το ίδιο ισχύει και για τους χώρους στάθμευσης. Αν η αξιολόγηση της Φλώρινας συνυπολογίζεται με εκείνη της Αθήνας, το αποτέλεσμα θα είναι νοθευμένο. Επίσης απουσιάζει μία κρίσιμη ερώτηση που θα ζητούσε από τον πολίτη να αξιολογήσει τη συνολική εμπειρία του από το Δημόσιο. Αλλά αυτή η ερώτηση, εκτός από κρίσιμη, θα ήταν και επικίνδυνη για την επικοινωνιακή διαχείριση των αποτελεσμάτων.

Η ουσία, λοιπόν, βρίσκεται αλλού: στην ατολμία της κυβέρνησης να συγκρουστεί με τους αναχρονισμούς που δεν επιτρέπουν την ουσιαστική αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων. Και να πεις ότι έχει απέναντι της ουσιαστικά επιχειρήματα; Οχι. Σκιαμαχεί με αντιλήψεις που μας έχουν στοιχειώσει από τα ‘80ς: το Δημόσιο δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται με όρους αγοράς, η αξιολόγηση γίνεται με κομματικά κριτήρια, υπονομεύει τη μονιμότητα, μετακινεί υπαλληλικό δυναμικό με δυσμενείς συνέπειες στην προσωπική ζωή των εργαζομένων.

Συγγνώμη, αλλά η απέναντι πλευρά διαθέτει πολύ πιο σοβαρά επιχειρήματα. Χωρίς αξιολόγηση αναπαράγεται μια κουλτούρα ισοπέδωσης και απουσίας κινήτρων. Οι ικανοί δεν αναγνωρίζονται, οι αδιάφοροι δεν ελέγχονται και το κράτος αδυνατεί να βελτιωθεί. Πώς μπορεί να υπάρξει σύγχρονη δημόσια διοίκηση χωρίς στόχους και αξιολογικές μετρήσεις; Αφήστε που το επιχείρημα περί κομματικών κριτηρίων δεν ευσταθεί πλέον ή αφορά μόνο συνδικαλιστές. Ειδικά στα σχολεία, η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών έπρεπε να εφαρμόζεται εδώ και χρόνια. Και όχι, δεν είναι δικαιολογία η επίκληση των προβλημάτων στις υποδομές προκειμένου να μην γίνεται αξιολόγηση εκπαιδευτικών. Πρόκειται για εντελώς διαφορετικά πράγματα.

Ναι, είναι δύσκολο για μία κυβέρνηση να συγκρουστεί με κατεστημένες αντιλήψεις και τη νοοτροπία του βαθέως κράτους. Κατανοητό. Αλλά συνάμα και απαράδεκτο. Η κυβέρνηση αυτή εξελέγη, προ εξαετίας, θυμίζω, βάζοντας τις μεταρρυθμίσεις στην πρώτη σειρά της βιτρίνας της. Αν δεν συγκρουστεί με τις καθεστωτικές αντιλήψεις, θα είναι σαν να τις επιβραβεύει. Αν δεν επιβάλλει την αξιολόγηση με σύγχρονα εργαλεία και διαφανείς όρους, θα φορτωθεί στην πλάτη ακόμα μία αποτυχία. Αλλά θα έχει εγγράψει ως επιτυχία τη διατήρηση των ψησταριών στα πανηγύρια. Δεν είναι και λίγο.