Η σημασία του ύπνου: Τι μπορεί να σημαίνει η διατάραξή του

Ο ύπνος καταλαμβάνει περίπου το 1/3 της ζωής μας και είναι ένα αγαθό, απέναντι στο οποίο όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι. Δυστυχώς, όμως, ο σύγχρονος τρόπος ζωής, καθώς και οι νοσολογικές οντότητες, που σχετίζονται με τον ύπνο, συχνά τον μετατρέπουν σε αγώνα δρόμου αντί για περίοδο ανάπαυσης. Πόσες Φορές δεν έχουμε σηκωθεί με τα χίλια ζόρια από το κρεβάτι, νιώθοντας «κομμάτια»…

«Για χιλιάδες χρόνια ο ύπνος θεωρείτο απλώς αυτό που συνέβαινε ανάμεσα στο καληνύχτα και στο καλημέρα, φαινόμενο με μάλλον παθητικό χαρακτήρα, που ενδιέφερε μόνο τους ποιητές και τους φιλοσόφους», λέει ο Χαράλαμπος Μερμίγκης, ΜD, PhD, ABCISS Ειδικός Ιατρός Ύπνου, Πνευμονολόγος, Διευθυντής Εργαστηρίου Ύπνου Ερρίκος Ντυνάν Ηospital Center.

Από το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα ο ύπνος αποτελεί αντικείμενο συνεχούς και αυξανόμενης επιστημονικής έρευνας. Αναγνωρίζεται,πλέον, ως ενεργητικό φαινόμενο, απαιτεί αρμονική συνεργασία συστημάτων και μηχανισμών και τυχόν διαταραχές του προκαλούν συμπτώματα, που διαταράσσουν την ποιότητα ζωής.

Οι θεωρίες για την σημασία του ύπνου είναι πολλές και συχνά αντικρουόμενες. Αυτό, όμως, που είναι βέβαιο, είναι το γεγονός ότι, εάν ο ύπνοςδεν είχε σημασία, θα ήταν το μεγαλύτερο λάθος στην εξέλιξη των ειδών, που έχει γίνει ποτέ.

Η τεράστια σημασία του ύπνου στην υγεία

Είναι, πλέον, γενικώς αποδεκτό το γεγονός, ότι η σωματική και η ψυχική ευεξία του ανθρώπου απαιτούν χρονικά επαρκή αλλά και ποιοτικό ύπνο. Αυτός είναι και ο λόγος που, εδώ και αρκετά έτη, έχει δημιουργηθεί μια ξεχωριστή ιατρική ειδικότητα , η «Ιατρική του Ύπνου», με αντικείμενο την αντιμετώπιση πολλαπλών διαταραχών του ύπνου και την διασφάλιση υγιούς ύπνου.

«Ο σύγχρονος τρόπος ζωής μας έχει στερήσει το δικαίωμα να κοιμόμαστε τις 7-8 ώρες, που έχουμε ανάγκη. Το «σύνδρομο του ανεπαρκούς ύπνου»είναι το συχνότερο νόσημα του ύπνου. Χρονικά ανεπαρκής ύπνος δε σημαίνει μόνο καλή ημέρα, αλλά και προβλήματα για την καρδιά μας, τον μεταβολισμό και την άμυνα του οργανισμού μας», επισημαίνει ο Δρ. Μερμύγκης.

Όταν το «μυαλό τρέχει», ακόμη κι όταν φτάνει η στιγμή να πέσουμε στο κρεβάτι, έρχεται για πολλούς η βασανιστική αϋπνία, μια από τις συχνότερες διαταραχές του ύπνου, που ενισχύεται ακόμη περισσότερο με την ευρεία χρήση των σύγχρονων συσκευών κοινωνικής δικτύωσης κοντά (1-2 ώρες πριν) στην ώρα ύπνου. Οι συσκευές αυτές εκπέμπουν φως, εμποδίζοντας την ομαλή έκκριση της μελατονίνης, που είναι η ορμόνη, που προκαλεί την ομαλή έλευση του ύπνου, αλλά απαιτεί την μη έκθεση των οφθαλμών στο φως.

Ανάμεσα στα νοσήματα του ύπνου ίσως το πιο δημοφιλές, λόγω της συνεχόμενα αυξανόμενης συχνότητάς του αλλά και των κινδύνων που κρύβει,είναι η «υπνική άπνοια».

Ο Eιδικός Ιατρός Ύπνου, Πνευμονολόγος, Διευθυντής Εργαστηρίου Ύπνου Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center διασαφηνίζει: «Με απλά λόγια, η ανάσα μας σταματάει συχνά, ενώ κοιμόμαστε. Κάποιοι την αποκαλούν «νόσο με τα χίλια πρόσωπα». Ροχαλητό και διακοπές αναπνοής, που τρομάζουν κατά την νύχτα,αλλά και διαταράσσουν τον ύπνο του/η της συντρόφου στο κρεβάτι. Έντονη υπνηλία,με κίνδυνο για τροχαία ατυχήματα, κόπωση, αδυναμία συγκέντρωσης και διαταραχές στην μνήμη, αλλά και το συναίσθημα (άγχος, κατάθλιψη) κατά την ημέρα είναι κάποια από τα πολλά συμπτώματα. Πρέπει, όμως, να τονισθεί ότι η περιοδική διακοπή στην οξυγόνωση κατά τον ύπνο έχει δυσμενή αποτελέσματα σε όλα τα συστήματα του σώματός μας».

Τα «περίεργα» του ύπνου

Συχνά παρατηρούνται και περίεργες νυχτερινές συμπεριφορές,που ταλαιπωρούν πολλούς ανθρώπους και ονομάζονται παραϋπνίες. Ανάμεσά τους η υπνοβασία και οι λεγόμενοι υπνικοί τρόμοι, που χαρακτηρίζουν συνήθως την παιδική ηλικία και έχουν σαφή κληρονομική βάση.

Στους ενήλικες η διαταραχή συμπεριφοράς κατά τον ύπνο REM(τον λεγόμενο και ονειρικό ύπνο) χαρακτηρίζεται από όνειρα με συχνά βίαιες κινήσεις και με κίνδυνο για τραυματισμό τόσο εκείνου, που κοιμάται, όσο και του της συντρόφου.

Ανωμαλίες στο ωράριο ύπνου λόγω προβλημάτων στο βιολογικό μας ρολόι (κιρκαδιανές διαταραχές) αφορούν σε όλες τις ηλικίες, με τους εφήβους να θέλουν να κοιμούνται αργά, αδυνατώντας να είναι στην ώρα τους και σε πλήρη εγρήγορση στο σχολείο και με τους ηλικιωμένους να κοιμούνται νωρίς και να ξυπνάνε πολύ νωρίς.

«Ο τελευταίος τύπος ύπνου σε αρκετές περιπτώσεις είναι και το πρώτο γνώρισμα της κατάθλιψης ανεξάρτητα της ηλικίας», υπογραμμίζει ο κ.Μερμύγκης.

«Ακρογωνιαίο λίθο στην διάγνωση των διαταραχών ύπνου αποτελεί η μελέτη ύπνου, που διενεργείται σε ειδικά εργαστήρια ύπνου. Ο ειδικός ιατρός ύπνου μπορεί να θέσει την διάγνωση και με ειδική θεραπεία να αντιμετωπισθεί κάθε πρόβλημα ύπνου.

Όλοι αξίζουν έναν καλύτερο ύπνο, που συνεπάγεται και μια καλύτερη ποιότητα ζωής, αρκεί όλοι μας να κατανοήσουμε την σημασία του ύπνου στην σωματική και στην ψυχική μας υγεία», καταλήγει ο ειδικός.