Προσαρμογή ex ante και όχι ex post

Επρόκειτο για μια ιστορικής σημασίας παγκόσμια συμφωνία, που χαρακτηρίστηκε από σειρά ηγετών σε όλο τον κόσμο ως «συμφωνία –ορόσημο».

Ο λόγος για την συμφωνία που επετεύχθη το Σάββατο το βράδυ στο Παρίσι για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, με την οποία ηγέτες από 195 χώρες, από τον αναπτυγμένο και αναπτυσσόμενο κόσμο, ανέλαβαν τη δέσμευση να εκπονούν και να δημοσιοποιούν, σε τακτά χρονικά διαστήματα, εθνικά σχέδια δράσης, ώστε η  αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη «να μείνει αισθητά χαμηλότερη των 2οC» και ει δυνατόν  «να μην ξεπεράσει τον 1,5οC» συγκριτικά με τα επίπεδα της προ-βιομηχανικής εποχής.

Στην Ελλάδα το γεγονός πέρασε σχεδόν απαρατήρητο: κανένας πολιτικός αρχηγός δεν βρήκε το λόγο να κάνει κάποια δήλωση για την επίτευξη συμφωνίας ενώ τα τηλεοπτικά κανάλια -όσα ασχολήθηκαν με το θέμα- προέβαλαν την είδηση λίγο πριν από το δελτίο καιρού!

Η ελληνική επικαιρότητα/πραγματικότητα ήταν πλήρως  απορροφημένη από τις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις με τους δανειστές, για να «κλείσουν» τα προαπαιτούμενα της δεύτερης υπο-δόσης, από τη συνεδρίαση της κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ και τις «προειδοποιητικές βολές» του Πρωθυπουργού προς εν δυνάμει αντάρτες και από το πλούσιο νέο-δημοκρατικό παρασκήνιο ενόψει της νέας απόπειρας εκλογής Προέδρου στις 20 του μηνός.

Η κλιματική αλλαγή, όταν μάλιστα μιλάμε για προσπάθειες που έχουν ορίζοντα τα τέλη του αιώνα, είναι όχι απλώς μακρινή, σχεδόν «γραφική υπόθεση» για μια χώρα κι ένα πολιτικό σύστημα που αν και βρέθηκαν –και εν πολλοίς βρίσκονται ακόμη-στο χείλος του γκρεμού, δεν έχει ακόμα μάθει να σχεδιάζει, να προλαμβάνει και να προετοιμάζεται εγκαίρως γι αυτά που έρχονται, έτσι ώστε να αποφεύγει τα χειρότερα..

Κι όμως η Ελλάδα, ως μεσογειακή χώρα, είναι από τις πιο ευάλωτες περιοχές στις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Σύμφωνα με μελέτη της Τράπεζα της Ελλάδας, που δημοσιοποιήθηκε το καλοκαίρι, η ξηρασία, τα ακραία καιρικά φαινόμενα και η άνοδος της στάθμης της θάλασσας θα είναι μερικές από τις επιπτώσεις που θα οδηγήσουν σε μείωση της παραγωγικότητας, σε απώλεια κεφαλαίου και σε επιπλέον δαπάνες για την αποκατάσταση των ζημιών.

«Εάν η κλιματική αλλαγή εξελιχθεί με την ένταση που αναμένεται έως το 2050 και το 2100, χωρίς παγκόσμια  προσπάθεια μείωσης των εκπομπών του θερμοκηπίου, η σωρευτική ζημιά για την ελληνική οικονομία θα φθάσει τα 701 δις. Ευρώ», σύμφωνα με την Έκθεση.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση ηγείται, όπως είναι γνωστό, εδώ και πολλά χρόνια των πολιτικών αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής κι έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην επίτευξη, μετά από προσπάθειες 20 ετών, μιας παγκόσμιας συμφωνίας στο Παρίσι.

Πόροι δεκάδων δις. διατίθενται από το Ταμείο Συνοχής, από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και -πολύ σύντομα- από το Επενδυτικό Πρόγραμμα Γιούνκερ για τη χρηματοδότηση προγραμμάτων αλλά και επενδυτικών σχεδίων που συμβαδίζουν και υπηρετούν τους στόχους της Ένωσης, στους τομείς της εξοικονόμησης ενέργειας, της ανάπτυξης των ΑΠΕ και της διάδοσης νέων καινοτόμων τεχνολογιών σε όλους τους τομείς, συμπεριλαμβανομένου του τομέα των μεταφορών που στην Ελλάδα είναι ιδιαίτερα ενεργοβόρος.

Αλλά όλα αυτά, απαιτούν πρώτα απ όλα, μια μίνιμουμ εθνική συνεννόηση και έναν μακροχρόνιο σχεδιασμό, στο όνομα των οποίων πολλοί ομνύουν αλλά ουδείς πράττει επί της ουσίας τίποτε..

Έτσι η χώρα χάνει ευκαιρίες χρηματοδότησης που θα της επέτρεπαν να προσαρμοστεί ex ante, αποκομίζοντας οφέλη, και όχι ex post κι αφού συνήθως έχει πληρώσει δυσβάστακτα πρόστιμα.

Η Συμφωνία των Παρισίων, ακόμα κι αν για κάποιους είναι λιγότερο φιλόδοξη απ’ όσο θα έπρεπε, εμπεριέχει δυο ισχυρά μηνύματα που οφείλουμε ως κοινωνία και ως πολιτικό σύστημα να ακούσουμε: τα μηνύματα της συνεννόησης και του μακροχρόνιου σχεδιασμού. Θα είναι κρίμα αλλά κι ένα ακόμα μεγάλο βάρος από το πολλά που θα αφήσουμε στις επόμενες γενιές, να τα αγνοήσουμε….

*H Άννυ Ποδηματά είναι δημοσιογράφος, πρώην ευρωβουλευτής και πρώην Αντιπρόεδρος του ΕΚ