Σ. Αραβία: Ταξιδιωτικά μπλόκα σε γυναίκες που αγωνίζονται για τα δικαιώματά τους

Στο στόχαστρο του καθεστώτος της Σαουδικής Αραβίας φαίνεται πως βρίσκονται όλο και περισσότεροι πολίτες που εκφράζουν δημόσια κριτική ή συμμετέχουν σε ακτιβιστικές δράσεις, καθώς, σύμφωνα με οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, επιβάλλονται μακροχρόνιες απαγορεύσεις εξόδου από τη χώρα – συχνά χωρίς δικαστική απόφαση.

Μεταξύ των ατόμων που πλήττονται είναι και γνωστές ακτιβίστριες για τα δικαιώματα των γυναικών, όπως η Λουζέιν αλ-Χαθλούλ, σύμβολο του κινήματος για το δικαίωμα οδήγησης των γυναικών, και η Μαριάμ αλ-Οταϊμπί, η οποία είχε στοχοποιηθεί μαζί με τις δύο αδελφές της από τις αρχές για τη δράση τους.

Όπως καταγγέλλουν οργανώσεις όπως η ALQST for Human Rights, οι ταξιδιωτικές απαγορεύσεις επεκτείνονται ακόμη και στα μέλη των οικογενειών τους και εφαρμόζονται με τρόπο «συλλογικής τιμωρίας», προκειμένου να αποτραπεί οποιαδήποτε δημόσια έκφραση ή καταγγελία από το περιβάλλον των πρώην κρατουμένων.

Απαγόρευση εξόδου μετά την αποφυλάκιση

Μετά την αποφυλάκισή τους, πολλές πολιτικές κρατούμενες και ακτιβίστριες λαμβάνουν περιοριστικά μέτρα εξόδου από τη χώρα, είτε μέσω δικαστικών αποφάσεων είτε μέσω σιωπηρών, ανεπίσημων εντολών, που αποκαλύπτονται μόνο όταν επιχειρούν να περάσουν τα σύνορα.

Στην περίπτωση της Λουζέιν αλ-Χαθλούλ, η ποινή φυλάκισής της συνοδευόταν από απαγόρευση ταξιδιού για 2 έτη και 10 μήνες, η οποία έληξε τον Νοέμβριο του 2023.

Ωστόσο, σύμφωνα με την ALQST, παραμένει εγκλωβισμένη στη χώρα, χωρίς καμία επίσημη ενημέρωση για νέα απαγόρευση, ούτε από δικαστήριο, ούτε από κρατική υπηρεσία.

«Η απαγόρευση ταξιδιών είναι μια νέα τακτική. Δεν φυλακίζουν μόνο τον ακτιβιστή, αλλά σιωπούν και όλους γύρω του», δήλωσε η Λίνα αλ-Χαθλούλ, αδελφή της Λουζέιν.

“Επιφανειακή εικόνα ελευθερίας”

Παρότι αρκετοί πρώην κρατούμενοι εμφανίζονται δημόσια σε εκδηλώσεις ή κοινωνικά δίκτυα, το περιβάλλον τους καταγγέλλει ότι πρόκειται για εικονική ελευθερία. Στην πράξη, ζουν υπό αυστηρή αυτολογοκρισία και με την απειλή νέων διώξεων.

Το παράδοξο είναι πως οι απαγορεύσεις αυτές επιβάλλονται την ίδια στιγμή που η Σαουδική Αραβία προσπαθεί να προσελκύσει τουρίστες και να φιλοξενήσει διεθνή πολιτιστικά και αθλητικά γεγονότα, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα την ανάληψη του Μουντιάλ του 2034.

Σε απάντησή τους προς τα Ηνωμένα Έθνη, οι σαουδαραβικές αρχές υποστήριξαν ότι δεν υφίστανται περιορισμοί πέραν εκείνων που έχουν αποφασιστεί επισήμως: η Λουζέιν βάσει της τελικής δικαστικής απόφασης και η Μαριάμ βάσει διοικητικής πράξης της αρμόδιας αρχής.

Ωστόσο, οι οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων επιμένουν ότι η πραγματικότητα είναι πολύ πιο σκοτεινή, με δεκάδες (αν όχι εκατοντάδες) πολιτών να βρίσκονται υπό ανεπίσημες απαγορεύσεις εξόδου – ένα εργαλείο σιωπηλής καταστολής.