Η πρωτεύουσα του Αζερμπαϊτζάν, που αυτές τις ημέρες φιλοξενεί τους 1ους Ευρωπαϊκούς Αγώνες, έπεσε στην παγίδα της μεγαλομανίας του "δημοκράτη" προέδρου της
Υπάρχει ο μύθος του Αισώπου – ίσως ο πλέον διάσημος – με τον λαγό και την χελώνα που διδάσκει την ταπεινοφροσύνη και την καρτερικότητα. Σίγουρα κάποιος προπονητής αυτές τις μέρες στο Μπακού, την πρωτεύουσα του Αζερμπαϊτζάν που φιλοξενεί τους 1ους Ευρωπαϊκούς Αγώνες, θα την υπενθυμίσει στον αθλητή του. Για το ίδιο το Μπακού όμως ταιριάζει ένας άλλος μύθος του Αισώπου, αυτός του βατράχου και του βοδιού:
Μία ημέρα, ένα βόδι ήρθε να πιει νερό σε μία λίμνη. Στην λίμνη αυτή ζούσε ένας βάτραχος, ο οποίος όταν είδε το βόδι το θαύμασε για το μέγεθος και την δύναμη του. Αστραπιαία αποφάσισε ότι ήθελε να γίνει σαν και αυτό. Πως όμως; Πίνοντας νερό. Ξεκίνησε να πίνει νερό και ρωτώντας έναν άλλο βάτραχο στην λίμνη εάν έφτασε το βόδι σε μέγεθος. “Όχι ακόμη” του απαντούσε εκείνο μέχρι που από το πολύ νερό το ανόητο βατράχι που ήθελε να γίνει κάτι άλλο έσκασε.
BAKU, AZERBAIJAN - JUNE 12: Fireworks explode over the Heydar Aliyev Arena during the Opening Ceremony of the Baku 2015 First European Games on June 12, 2015 in Azerbaijans capital Baku. (Photo by Fatih Aktas/Anadolu Agency/Getty Images)
Getty Images
Στο Μπακού η κινητήρια δύναμη για την γιγάντωση του δεν ήταν το νερό αλλά το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο τα οποία βρίσκονται ακόμη σε μεγάλα αποθέματα στο υπέδαφος του Αζερμπαϊτζάν. Αυτά τροφοδότησαν μία επιφανειακή γιγάντωση που έκαναν το Μπακού να θέλει να γίνει το Ντουμπάι της Κασπίας. Αρχιτέκτονες από όλο τον κόσμο έρχονταν να δημιουργήσουν όλο και πιο ψηλά και πιο περίτεχνα κτήρια. Το χρήμα αναδύονταν από την γη όσο η τιμή των καυσίμων, που αποτελούσαν τα μοναδικά εξαγωγικά προϊόντα, παρέμεναν υψηλές. Και ήταν αυτές που πλήρωναν από τους διεθνείς αρχιτέκτονες που είχαν αναλάβει την αναβάθμιση της οπτικής εικόνας του Μπακού μέχρι τους ξένους κομμωτές και ενδυματολόγους για τις συμμετοχές αξιώσεων του Αζερμπαϊτζάν στην Eurovision.
Για να έχουμε μία τάξη μεγέθους του πλούτου που αυξάνονταν, αρκεί να αναφέρουμε ότι η Sofaz, το κρατικό επενδυτικό ταμείο που συγκεντρώνει τα έσοδα από τους υδρογονάνθρακες, το 2006 είχε κεφάλαια ύψους 1,2 δισ. δολαρίων και πέρυσι έφθασαν τα 37 δισ. δολάρια. Αντίστοιχα η Κεντρική Τράπεζα της χώρας είχε συναλλαγματικά διαθέσιμα της τάξης των 11 δισ. δολαρίων στο τέλος του 2014. Όλα αυτά μέχρι πέρυσι το καλοκαίρι όπου και κατέρρευσαν οι τιμές του πετρελαίου.
Τι έγινε από εκείνη την στιγμή και μετά; Πραγματικά χάθηκε το έδαφος κάτω από τα πόδια τους. Αρχές Φεβρουαρίου αποφασίζεται μία υποτίμηση της τάξης του 34% του εθνικού νομίσματος, του μανάτ, έναντι του δολαρίου και του ευρώ και για πρώτη φορά μπήκε χέρι στα “ασημικά”. Το κράτος που είχε την Sofaz για να επενδύει από την Μόσχα έως το Λονδίνο και από χρυσό σε ακίνητα, πλέον άπλωσε το χέρι για να ζητήσει δανεικά και αγύριστα. Η Sofaz είδε την αξία του χαρτοφυλακίου της, μόνο στο πρώτο τρίμηνο του 2015 να μειώνεται κατά 2,2 δισ. δολάρια. Αντίστοιχα η Κεντρική Τράπεζα για να στηρίξει το εθνικό νόμισμα παρενέβη στην αγορά με αποτέλεσμα τα συναλλαγματικά διαθέσιμα να από 15,2 δισ. δολάρια που ήταν το περασμένο φθινόπωρο (ιστορικό υψηλό) να πέσουν πριν από ενάμιση μήνα σε 8,38 δισ. δολάρια.
Όπως ήταν αναμενόμενο οι απλοί Αζέροι έτρεξαν να μετατρέψουν τις όποιες οικονομίες είχαν – το κατώτατο ετήσιο εισόδημα, προ κρίσης, ήταν μόλις 1.615 δολάρια – σε δολάρια για να διασώσουν ότι μπορούν καθώς πλέον συνειδητοποιούν ότι το τοπικό νόμισμα δεν έχει κανένα αντίκρυσμα. Τα σημαντικά συμβόλαιο που υπογράφονται πλέον στην χώρα δεν γίνονται σε μανάτ αλλά σε δολάρια ενώ και οι καταθέσεις σε ξένο νόμισμα αυξήθηκαν κατά 84% σε ένα χρόνο. Και όλα αυτά χωρίς να υπάρχει ένα καλό νέο στον ορίζοντα. Στα αρνητικά που θέλουν τις τιμές σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο να μην λένε να ξεπερνάνε το κρίσιμο φράγμα των 60 δολαρίων τα επόμενα χρόνια έρχεται να προστεθεί και η αρνητική είδηση ότι τα κοιτάσματα της χώρας μειώνονται σταθερά.
Την ίδια ώρα γιγάντια και πολυτελή ξενοδοχεία όπως το Full Moon ετοιμάζονται – το συγκεκριμένα συνολικής επιφάνειας 104.182 τ.μ. θα έχει μόνο 382 δωμάτια – για να δώσουν μία ακόμη νότα παραλογισμού σε μία χώρα που υπήκοοι της “χορταίνουν” με θεάματα όπως οι Ευρωπαϊκοί Αγώνες που είναι σε εξέλιξη και το όνειρο πως όπως και το Ντουμπάι μετά τα πετρέλαια τα έσοδα θα έρθουν από τον τουρισμό. Τα εντελώς αυθαίρετα και πρόχειρα σχέδια προβλέπουν ότι μέχρι το τέλος της δεκαετίας οι αφίξεις τουριστών να φθάσουν τα 5 εκατομμύρια. Πως τα πάνε μέχρι τώρα; Το 2014 είχαν μείωση κατά 8,4% σε σχέση με το 2013 πέφτοντας στα 2,29 εκατ. επισκέπτες. Από αυτούς 700 χιλιάδες δεν μπορεί να υπολογιστούν ως τουρίστες καθώς, κατά δήλωση τους ο λόγος της επίσκεψης ήταν η επαφή με οικογένεια ή συγγενικά πρόσωπα. Να το κάνουμε χειρότερο; Το 75% πλειοψηφία των τουριστών προέρχεται από Ρωσία, Γεωργία, Τουρκία και Ιραν. Με την πρώτη και την τελευταία να γνωρίζουν μία από τις χειρότερες κρίσεις στην ιστορία τους λόγω τιμής πετρελαίου ο στόχος θα πρέπει να αναθεωρηθεί για τα τέλη της δεκαετίας και να είναι πως να συγκρατηθούν τα σημερινά νούμερα. Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι την χώρα, η προβάλλεται συνεχώς σε διεθνή τηλεοπτικά δίκτυα και έντυπα, την επισκέφθηκαν μόλις 10.000 πολίτες από την Ευρωπαϊκή Ένωση που θεωρείται και η αγορά που προσβλέπουν κυρίως.
Το κωμικό και παράλληλα το στοιχείο που αποδεικνύει το πρόχειρο της στρατηγικής είναι ο εθνικός αερομεταφορέας, πάνω στον οποίο λογικά θα στηριζόταν η τουριστική ανάπτυξη στα πρότυπα της Emirates, της Etihad και της Turkish Airlines, πετάει σε 21 χώρες όταν η δική μας Aegean σε 36. Φυσικά αυτό δεν είναι τίποτα μπροστά στο παράλογο που θέλει την έκδοση μίας βίζας ακόμη και για επιχειρηματικούς λόγους να είναι πραγματική οδύσσεια όπως αναφέρουν Έλληνες επιχειρηματίες που είχαν κατά καιρούς δείξει ενδιαφέρον για σύναψη συμφωνιών με Αζέρους.
Και φυσικά σε αυτή την πρώην ανατολική πρώην Σοβιετία δεν λείπει και ο δημοκρατικός “πατερούλης”. Στην περίπτωση μας δεν είναι άλλος από τον Ιλχάμ Αλίγιεφ. Η αγάπη του λαού του συγκινητική: Στις πρώτες εκλογές που κατέβηκε για πρωθυπουργός – ή καλύτερα τον κατέβασε ο πατέρας του, ένας πρώην πράκτορας της KGB που κυβερνούσε για 30 χρόνια – τον τίμησαν με ένα 76,84%. Στις εκλογές, το 2008 που πήγε για πρόεδρος του έδωσαν ένα 88,73% και όταν λίγο αργότερα τους ζήτησε να μην υπάρχει όριο επανεκλογής για τον πρόεδρο αυτοί συμφώνησαν μαζί του σε ποσοστό 92%. Ο ίδος δεν δείχνει να ανησυχεί από την μείωση των ποσοστών που έλαβε στις τελευταίες προεδρικές εκλογές το 2013 καθώς επανεξελέγει μόνο με 84,5%…
