Βιοδείκτες: Πότε θα σταματήσουν να πληρώνουν από την τσέπη τους οι καρκινοπαθείς

Υπομονή μερικούς μήνες ακόμα θα πρέπει να κάνουν άτομα με καρκίνο, μέχρι ο ΕΟΠΥΥ να καλύψει τις ειδικές εξετάσεις που ονομάζονται βιοδείκτες και είναι ζωτικής σημασίας, καθώς από αυτούς καθορίζεται ποια θεραπεία θα πρέπει να λάβουν.

Στο μεσοδιάστημα αυτό, όπως άλλωστε γίνεται εδώ και 8 χρόνια, θα πρέπει να συνεχίσουν να πληρώνουν την εξέταση από την τσέπη τους.

Οι δείκτες αυτοί μπορεί να είναι πρωτεΐνες, γονίδια, μόρια ή άλλες βιολογικές ουσίες που μπορεί να υποδεικνύουν την παρουσία μιας νόσου ή να προβλέψουν με ποια φαρμακευτική θεραπεία θα έχει καλύτερη ανταπόκριση ένας ασθενής με καρκίνο.

Αν δεν γίνουν αυτές οι εξετάσεις, οι γιατροί χορηγούν φάρμακα στα «τυφλά» με τα αποτελέσματα για τον ασθενή να είναι αβέβαια, καθώς μπορεί να λαμβάνει λάθος φάρμακο, ενώ παράλληλα αυξάνεται η φαρμακευτική δαπάνη.

Το ελληνικό παράδοξο είναι ότι ενώ οι εξετάσεις αυτές είναι υποχρεωτικές για να μπορεί ο γιατρός να συνταγογραφήσει το φάρμακο, δεν καλύπτονται από τον ΕΟΠΥΥ.

Ωστόσο, 8 χρόνια μετά τη τραγική κατάσταση, ο υπουργός Υγείας Άδωνις Γεωργιάδης, είχε ανακοινώσει τον Ιανουάριο ότι αυτό θα αλλάξει και οι ασθενείς με καρκίνο θα μπορούν επιτέλους να κάνουν δωρεάν την εξέταση.

Βέβαια, έχουν περάσει 5 μήνες από τότε που ο υπουργός Υγείας ανακοίνωσε την κάλυψη των εξετάσεων, όμως ακόμα δεν έχει υπάρξει νομοθετικό πλαίσιο ώστε ο ΕΟΠΥΥ να μπορεί να καλύψει τις εξετάσεις.

«Παρότι είχε ανακοινωθεί από το Υπουργείο Υγείας η πρόθεση ένταξης 37 νέων βιοδεικτών στο τέλος του 1ου 3μήνου 2025, η υλοποίηση της εξαγγελίας παρεμποδίζεται από γραφειοκρατικά εμπόδια, αφήνοντας χιλιάδες ασθενείς χωρίς πρόσβαση σε κρίσιμες διαγνωστικές εξετάσεις», λέει μιλώντας στο NEWS 24/7 ο Μιχάλης Χειμώνας, Γενικός Διευθυντής του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ).

Σε περίπου 4 μήνες οι βιοδείκτες θα καλύπτονται από τον ΕΟΠΥΥ

Για να καλυφθούν οι βιοδείκτες, δεν χρειάζεται απλώς μία υπουργική απόφαση, αλλά «να αλλάξει το πλαίσιο έγκρισης και αποζημίωσης, δηλαδή να προκύψει δομημένη διαδικασία για την έγκριση και αποζημίωση βιοδεικτών όπως γίνεται με τα φάρμακα», εξηγεί στο NEWS 24/7 ο Γιώργος Καπετανάκης, πρόεδρος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου (ΕΛΛΟΚ), ο οποίος παρακολουθεί στενά τη διαδικασία που ακολουθούν οι θεσμοί για την τροποποίηση του νόμου, ώστε οι εξετάσεις να χορηγούνται δωρεάν στους ασθενείς.

Ένα από τα βασικά βήματα που πρέπει να γίνουν ώστε να προχωρήσει η διαδικασία είναι η απόφαση του Κεντρικού Συμβουλίου Υγείας (ΚΕΣΥ).

«Ο ρόλος του ΚΕΣΥ, ως επιστημονικού οργάνου, είναι συμβουλευτικός προς το υπουργείο Υγείας. Εμείς αξιολογούμε τρία πράγματα. Το πρώτο είναι τα κλινικά δεδομένα για τους βιοδείκτες, στη συγκεκριμένη περίπτωση, τα οποία θα πρέπει να υποστηρίζουν την χρησιμότητά τους στους ασθενείς και την έκβαση της νόσου, το δεύτερο είναι το πώς θα πρέπει να χρησιμοποιούνται στην κλινική πράξη, δηλαδή σε ποιον ασθενή και πότε θα πρέπει να γίνεται η εξέταση και το τρίτο η αξιοπιστία της μεθόδου μέτρησής τους από το εργαστήριο, δηλαδή πώς το εργαστήριο πραγματοποιεί την εξέταση και αν χρησιμοποιεί και τη σωστή τεχνολογία», εξηγεί στο NEWS 24/7 ο πρόεδρος του ΚΕΣΥ Δημήτρης Μπούμπας.

Όπως αποκαλύπτει στο NEWS 24/7 ο Άρης Αγγελής, Γενικός Γραμματέας Στρατηγικού Σχεδιασμού του υπουργείου Υγείας, «η απόφαση του ΚΕΣΥ ήταν θετική και ως εκ τούτου βρισκόμαστε στη διαδικασία έκδοσης της κοινής υπουργικής απόφασης για την αποζημίωση των βιοδεικτών».

Μάλιστα, ο ίδιος εξηγεί ότι «στο υπουργείο Υγείας έχουμε θέσει ως προτεραιότητα την πλήρη αποζημίωση αναγκαίων βιοδεικτών, ξεκινώντας δυναμικά με 37 ζεύγη προβλεπτικών βιοδεικτών για τη χρήση ογκολογικών φαρμάκων».

Παράλληλα, αναφέρει ότι πλέον «βρισκόμαστε σε διαδικασία αναδιαμόρφωσης του ευρύτερου θεσμικού πλαισίου αξιολόγησης και αποζημίωσης των βιοδεικτών με σχετική διάταξη που προβλέπεται να κατατεθεί σε επόμενο νομοσχέδιο του Υπουργείου, σύμφωνα με την οποία οι βιοδείκτες θα εντάσσονται στην διαδικασία αξιολόγησης από την Επιτροπή Αξιολόγησης και Αποζημίωσης Φαρμάκων Ανθρώπινης Χρήσης (ΕΑΑΦΑΧ). Έχουν ήδη γίνει σημαντικά βήματα ώστε να ολοκληρωθεί αυτό το κρίσιμο έργο και να διασφαλιστεί η βέλτιστη φροντίδα των ασθενών».

«Αυτό που θέλουμε και έχουμε τη σύμφωνη γνώμη του υπουργείου. Ελπίζω μέσα στο καλοκαίρι η διαδικασία αυτή να γίνει δομημένα, ώστε να μην απαιτούνται δεκάδες υπογραφές για να προχωρήσει και οι καρκινοπαθείς να μην ταλαιπωρούνται. Να λαμβάνουν τη συνταγή από τον γιατρό τους, να κάνουν άμεσα την εξέτασή τους και ακολούθως να τους χορηγείται και πάλι δωρεάν, η κατάλληλη θεραπεία», προσθέτει ο κ. Καπετανάκης, ο οποίος εκτιμά ότι σε περίπου 4 μήνες οι ασθενείς που χρειάζονται βιοδείκτες θα καλύπτονται οικονομικά από τον ΕΟΠΥΥ.

Σύμφωνα με την κυρία Ζένια Σαριδάκη, η οποία είναι πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας (ΕΟΠΕ), οι δείκτες αυτοί απαιτούνται για τη διαχείριση ασθενών σε 8 τύπους καρκίνου και συγκεκριμένα στον μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα, στον ουροθηλιακό καρκίνο, στον τριπλά αρνητικό καρκίνο μαστού, στον καρκίνο κεφαλής και τραχήλου, στο καρκίνωμα οισοφάγου/ΓΟΣ, στον γαστρικό καρκίνο, στον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και του μελανώματος.

Τι είναι οι βιοδείκτες και γιατί είναι απαραίτητοι

Οι βιοδείκτες αποτελούν βιολογικά χαρακτηριστικά που προσδιορίζονται μέσω συγκεκριμένων διαγνωστικών μεθόδων και παρέχουν κρίσιμες πληροφορίες για τη διάγνωση, την πρόγνωση ή την ανταπόκριση του ασθενούς σε συγκεκριμένες θεραπείες. Η χρήση τους έχει μεταμορφώσει τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται οι καρκίνοι, παρέχοντας εξατομικευμένες θεραπευτικές στρατηγικές.

Η επιστημονική έρευνα έχει αποδείξει ότι ο καρκίνος δεν είναι μια ενιαία νόσος αλλά χαρακτηρίζεται από γενετική ετερογένεια, ακόμη και στον ίδιο τύπο καρκίνου από ασθενή σε ασθενή. Οι προβλεπτικοί βιοδείκτες – όπως μεταλλάξεις στο DNA ή εκφράσεις συγκεκριμένων πρωτεϊνών – είναι το «κλειδί» για τη χορήγηση στοχεύουσων θεραπειών.

Έχει επιτευχθεί μεγάλη πρόοδος στην ταυτοποίηση των βιοδεικτών και στην ανάπτυξη θεραπειών που συνδέονται με συγκεκριμένους βιοδείκτες, ειδικότερα στον τομέα της ογκολογίας, με περίπου 55% των συνολικών ογκολογικών κλινικών μελετών το 2018, σε σύγκριση με περίπου 15% το 2000, να περιλαμβάνουν τη χρήση βιοδεικτών.

Η μεγαλύτερη από ποτέ γνώση γύρω από τους βιοδείκτες, οδηγεί σήμερα στη χρήση ευρύτερων εξετάσεων εκατοντάδων γενετικών παραλλαγών που επιτρέπουν τη λήψη αποφάσεων για στοχεύουσες θεραπείες και παρακολούθηση των ασθενών.

Η ανάλυση του μοριακού/γονιδιωματικού προφίλ έχει οδηγήσει πλέον στη μετατόπιση από την παραδοσιακή προσέγγιση θεραπείας που εστιάζει στο «όργανο προέλευσης» προς την αυξανόμενη χρήση ογκολογικών θεραπειών με βάση τη μοριακή υπογραφή του κάθε ασθενούς (ογκολογικές θεραπείες ανεξαρτήτως ιστολογικού τύπου).

Η αποτελεσματική χρήση των εξετάσεων βιοδεικτών σε συνδυασμό με υψηλής ποιότητας εξετάσεις παίζουν θεμελιώδη ρόλο στην αξιοποίηση της δυνατότητας της ιατρικής ακριβείας να μεταμορφώσει τις εκβάσεις προς όφελος των ασθενών.