Ο Γιούνκερ ανακατεύει την τράπουλα

Μπορεί ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ να είχε κάποια στιγμή στο παρελθόν δυσκολευτεί,  όταν  ως πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου χρειάστηκε να σχηματίσει την “ομάδα” των υπουργών του. Αλλά προφανώς ποτέ δεν αντιμετώπισε κάτι τόσο περίπλοκο, όπως το να καταλήξει στην σύνθεση της νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της οποίας και θα προεδρεύει από την 1η του ερχόμενου Νοεμβρίου. Πάνω από 50 σχετικά προσχέδια προηγήθηκαν, όπως τουλάχιστον διέρρευσε, της τελικής σύνθεσης και κατανομής αρμοδιοτήτων, την οποία και θα μάθουμε επίσημα εντός των επόμενων χωρών. Ο 60χρονος πολιτικός κατάφερε τελικά να βρει και… γυναίκες αφού το Ευρωκοινοβούλιο είχε απειλήσει -και το εννοούσε- ότι θα καταψήφιζε τη νέα Κομισιόν αν αυτή δεν είχε τουλάχιστον 9 κυρίες στην σύνθεσή της.

Κατάφερε επίσης να κρατήσει λίγο έως πολύ και τις πολιτικές ισορροπίες, μοιράζοντας τα σημαντικά χαρτοφυλάκια, έτσι ώστε να ικανοποιήσει σε γενικές γραμμές και τις μεγάλες χώρες και τις τρεις μεγαλύτερες πολιτικές οικογένειες στην Ευρώπη: Χριστιανοδημοκράτες, Σοσιαλδημοκράτες και Φιλελεύθερους. Αλλά όλα αυτά αποτελούσαν παραδοσιακά μέρος του παιχνιδιού, που παίζεται κάθε πέντε χρόνια μεταξύ Βρυξελλών και υπόλοιπων ευρωπαϊκών πρωτευουσών, σαν συνέπεια των ευρωεκλογών.

Ο κ. Γιούνκερ ξέρει όμως ότι τίποτα δεν είναι πια όπως πριν. Και ότι πρέπει να στείλει και στους πολίτες που έχουν κουραστεί από την παρέμβαση της ευρωκρατίας στην καθημερινότητά τους το μήνυμα ότι αυτή τη φορά κάτι θα αλλάξει για το συμφέρον τους.

Βεβαίως δεν περιμένει κανείς από έναν δεδηλωμένο οπαδό του νεοφιλελευθερισμού να κάνει κάποια μεγάλη πολιτική στροφή. Ο Λουξεμβούργιος πολιτικός δεν πρόκειται να αλλάξει χαρακτήρα και απόψεις τώρα. Αυτό που αποφάσισε να κάνει ήταν να αναδιοργανώσει τον τρόπο λειτουργίας της Επιτροπής, προκαλώντας πάντως και αρκετές γκρίνιες σε κάποιες γενικές διευθύνσεις, που τώρα απειλούνται με εξαφάνιση. Άλλωστε ήταν γνωστό ότι η γραφειοκρατία ήταν αυτή που συνήθως “κυβερνούσε” ως τώρα, πολύ περισσότερο από ότι οι ίδιοι οι Επίτροποι, σε ένα σύστημα, που είναι τόσο αυστηρά δομημένο και ιεραρχικό, ώστε ακόμα και υψηλόβαθμα στελέχη του να το αποκαλούν συχνά αυτοσαρκαζόμενα ως “σοβιετικού τύπου”.

Η καινοτομία του Γιούνκερ θα είναι ότι θα καταργήσει κάποια από τα παλιά χαρτοφυλάκια και θα ορίσει έξι ισχυρούς αντιπροέδρους, οι οποίοι και θα “εποπτεύουν” τους συναδέλφους τους στο πλαίσιο κάποιων μεγάλων θεματικών “κύκλων” που θα “συνδέουν” τα χαρτοφυλάκια μεταξύ τους. Με αυτόν τον τρόπο γλυτώνει κάποιους μελλοντικούς επιτρόπους από τα σαρκαστικά σχόλια, που προκαλούσε η ενασχόληση τους με χαρτοφυλάκια, όπως αυτό της “πολυγλωσσίας”. Υπάρχουν βέβαια ήδη και οι σχετικές γκρίνιες για την κατάργηση κάποιων άλλων χαρτοφυλακίων, που ορισμένες χώρες εξακολουθούν να θεωρούν σημαντικά, όπως αυτό της διεύρυνσης. Όπως επίσης και επικρίσεις ότι Επίτροποι χωρίς συγκεκριμένο χαρτοφυλάκιο μπορεί να είναι πιο επιρρεπείς στο να “λουφάρουν”. Αλλά η νέα Κομισιόν θα έχει τώρα την ευελιξία να επιφορτίζει τους αντιπροέδρους και με έκτακτα “αντικείμενα εργασίας”. Ως παραδείγματα αναφέρονται η κρίση στην Ουκρανία ή γενικότερα η χρηματοπιστωτική κρίση, που επισκίασε σχεδόν τα πάντα την περασμένη πενταετία.

Είναι προφανές ότι ο κ. Γιούνκερ επιδιώκει να ανακατέψει την τράπουλα, στέλνοντας πολλαπλά μηνύματα. Προς τους πολίτες ότι θέλει μια πιο πολιτική Κομισιόν, που δεν θα ασχολείται αποκλειστικά με το πόσο ρεύμα καταναλώνουν οι τοστιέρες και τα πιστολάκια μαλλιών. Προς τις κυβερνήσεις των μεγάλων χωρών, ότι δεν είναι διατεθειμένος να διαδεχτεί το Μανουέλ Μπαρόζο στο ρόλο της υπάκουης μαριονέτας. Και προς την ίδια την γραφειοκρατία, της οποίας και θα προΐσταται πολιτικά, ότι θα χρειαστεί να ξεβολευτεί ορισμένες φορές, για να μην χάσει οριστικά την βόλεψή της κάποια μέρα.

Το ερώτημα είναι αν αρκούν κάποιες τέτοιου τύπου δομικές αλλαγές για να μπορέσει να πάρει πάλι μπροστά το ευρωπαϊκό όχημα. Γιατί αυτό που έχει λείψει από την Ευρώπη τα τελευταία χρόνια ήταν ένα πραγματικό σχέδιο για μια άλλη πολιτική, που δεν θα υπακούει μόνο στις “αγορές” και δεν θα κοιτάει μόνο τους αριθμούς.

Οι αλλαγές που ετοιμάζεται να παρουσιάσει ο κ.Γιούνκερ θυμίζουν έτσι σε κάποιους τον οδηγό ενός λεωφορείου, που δεν “τραβάει” και αυτός αντί να ασχοληθεί να ψάξει το πρόβλημα της μηχανής, καλεί τους επιβάτες να αλλάξουν θέσεις μεταξύ τους. Ίσως και να κατεβάσουν όλες τις αποσκευές τους από την καμπίνα στην μπαγκαζιέρα. Αλλοι πάλι λένε ότι είναι μια αρχή για αλλαγές σε έναν οργανισμό, που ως τώρα ενδιαφερόταν απλά να αυτοσυντηρηθεί, αρνιόταν πεισματικά να αξιολογήσει τον εαυτό του και να αλλάξει συνήθειες. Ο χρόνος θα δείξει ποιός τελικά έχει δίκιο. Αλλά ο χρόνος στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια έχει την κακή συνήθεια να τρέχει πολύ γρήγορα…

Ο Κώστας Αργυρός είναι δημοσιογράφος κι έχει βραβευτεί για το δημοσιογραφικό του έργο από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Ίδρυμα Μπότση και την Ένωση Ευρωπαίων Δημοσιογράφων. Τα τελευταία χρόνια ασχολήθηκε με το τηλεοπτικό ντοκιμαντέρ, αναδεικνύοντας κυρίως ευρωπαϊκά θέματα.