Μπαλάκι ευθυνών για το φιάσκο Πλεύρη κι άλλων Ευρωπαίων στη Λιβύη

Η προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης να συντονίσει ένα σχέδιο για την ανάσχεση της ροής μεταναστών από τη Βόρεια Αφρική κατέληξε σε… παιχνίδι αλληλοκατηγοριών την Τετάρτη, αφού ένας κορυφαίος αξιωματούχος των Βρυξελλών εκδιώχθηκε από τη Λιβύη από τον πολέμαρχο Χαλίφα Χαφτάρ που στηρίζεται από τη Ρωσία.

Ο Επίτροπος Μετανάστευσης της ΕΕ, Μάγκνους Μπρούνερ, κηρύχθηκε ανεπιθύμητος («persona non grata») και εκδιώχθηκε από τη Βεγγάζη την Τρίτη, λόγω φαινομενικής παραβίασης του διπλωματικού πρωτοκόλλου. Ηγούνταν αντιπροσωπείας υψηλόβαθμων εκπροσώπων της ΕΕ — συμπεριλαμβανομένων υπουργών από την Ιταλία, τη Μάλτα και την Ελλάδα (σ.σ. του Θάνου Πλέυρη) — με σκοπό να συζητηθούν οι προσπάθειες για την αντιμετώπιση της ροής χιλιάδων μεταναστών από τη χώρα προς την Ευρώπη.

Δεδομένου ότι η μετανάστευση θεωρείται κρίσιμη δοκιμασία για την ικανότητα της ΕΕ να ανταποκριθεί στις ανησυχίες των ψηφοφόρων σχετικά με την ασφάλεια των συνόρων, η αποτυχία της αποστολής του Μπρούνερ απειλεί να καταφέρει σοβαρό πλήγμα στην αξιοπιστία της Κομισιόν.

Την Τετάρτη, αξιωματούχοι στην Αθήνα και τη Ρώμη έστρεψαν τα βέλη τους προς τις Βρυξέλλες και την ευρωπαϊκή διπλωματική υπηρεσία, ενώ ορισμένοι συνεργάτες του Μπρούνερ στην ίδια την Επιτροπή παραδέχθηκαν ότι η ευρωπαϊκή πλευρά τα είχε «κάνει θάλασσα». Η ελληνική κυβέρνηση δήλωσε ότι θα συνεχίσει τις δικές της συνομιλίες με τη Λιβύη και ανακοίνωσε έκτακτα μέτρα για την αντιμετώπιση της αύξησης των αφίξεων στο νησί της Κρήτης.

Μιλώντας σε ελληνικά Μέσα Ενημέρωσης, ο Υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης τόνισε ότι το ταξίδι στη Λιβύη είχε οργανωθεί από την Κομισιόν και όχι από την Αθήνα. «Υπήρξε ένας οργανωτικός σκόπελος, ο οποίος οδήγησε και σε παραβίαση των διπλωματικών πρωτοκόλλων» δήλωσε.

Στη Ρώμη, αξιωματούχοι υπονόησαν ότι οι Βρυξέλλες θα πρέπει να διερευνήσουν τι πήγε στραβά. Ο Ιταλός Υπουργός Εσωτερικών Ματέο Πιαντεντόζι, ο οποίος συμμετείχε στην αποστολή, δήλωσε: «Ήταν μια συνάντηση που ακυρώθηκε την τελευταία στιγμή, λόγω δυσαρέσκειας της λιβυκής πλευράς για υπερβολικό ζήλο ορισμένων αξιωματούχων της ευρωπαϊκής αντιπροσωπείας».

Εκπρόσωπος της Κομισιόν δήλωσε: «Αυτό που συνέβη στη Βεγγάζη ήταν ένα ζήτημα πρωτοκόλλου. Γι’ αυτόν τον λόγο δεν κατέστη δυνατή η πραγματοποίηση των προγραμματισμένων συναντήσεων. Η ΕΕ θα διατηρήσει ανοικτά τα κανάλια επικοινωνίας και θα συνεχίσει να εργάζεται με τη λογική της ‘ομάδας Ευρώπης’ με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς».

Το χρονικό

Το φιάσκο εκτυλίχθηκε όταν η αντιπροσωπεία της ΕΕ επισκέφθηκε την αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ κυβέρνηση στην Τρίπολη, στη δυτική Λιβύη, και στη συνέχεια μετέβη στη Βεγγάζη, στην ανατολική Λιβύη, η οποία ελέγχεται από τον πολέμαρχο Χαλίφα Χαφτάρ, σύμμαχο της Ρωσίας.

Η αντιπροσωπεία της ΕΕ επέμεινε ότι ήθελε να συνομιλήσει αποκλειστικά με τον Χαφτάρ και αρνήθηκε να συναντήσει άλλους αξιωματούχους της κυβέρνησης της Βεγγάζης. Ωστόσο, ο Χαφτάρ -ο οποίος είναι μια ισχυρή και με στρατιωτική επιρροή προσωπικότητα, αλλά δεν είναι επίσημα επικεφαλής της πολιτικής διοίκησης- επέμενε να συμμετάσχουν στη συνάντηση και ανώτεροι υπουργοί και συνεργάτες της διοίκησης της Βεγγάζης.

Αυτό προκάλεσε κρίση για την αντιπροσωπεία της ΕΕ, καθώς είχε ήδη ξεκαθαρίσει ότι δεν μπορούσε να συναντήσει μέλη της ανατολικής λιβυκής διοίκησης, η οποία δεν αναγνωρίζεται από τον ΟΗΕ.

Σύμφωνα με πρόσωπο που γνωρίζει καλά το θέμα και ζήτησε να μιλήσει υπό καθεστώς ανωνυμίας λόγω της ευαισθησίας του ζητήματος, αρχικά η ευρωπαϊκή πλευρά δήλωσε ότι δεν θα υπάρξει καμία συνάντηση με τους υπουργούς του Χαφτάρ, αλλά στη συνέχεια αποφάσισε να τους συναντήσει όλους υπό τον όρο ότι δεν θα τραβηχτούν φωτογραφίες. Ο Χάφταρ αρνήθηκε και απέπεμψε την ευρωπαϊκή αντιπροσωπεία.

Ένας αξιωματούχος της Κομισιόν, επίσης μιλώντας υπό καθεστώς ανωνυμίας, δήλωσε ότι γνώριζαν πως υπήρχε κίνδυνος να στηθεί παγίδα για την αποστολή. Ωστόσο, πίστευαν ότι ο Χαφτάρ θα προτιμούσε να εκμεταλλευτεί το γεγονός ότι αντιμετωπίζεται ως νόμιμος συνομιλητής της ΕΕ, παρά να προσπαθήσει να εξαναγκάσει τους Ευρωπαίους να φωτογραφηθούν μαζί με υπουργούς που εκείνος στηρίζει. Άλλος αξιωματούχος της Επιτροπής χαρακτήρισε αυτό που συνέβη ως «φιάσκο».