Τροπολογία για μεταναστευτικό: Αντιπολιτευτικά “πυρά” και εκκλήσεις για απόσυρση

Αντιδράσεις έχει προκαλέσει η νομοθετική ρύθμιση που κατατέθηκε από την ελληνική κυβέρνηση για την τρίμηνη αναστολή της εξέτασης αιτήσεων ασύλου για όσους φτάνουν από βόρεια Αφρική, με τα κόμματα της αντιπολίτευσης να εγκαλούν την κυβέρνηση για λάθος χειρισμούς.

Σημειώνεται ότι αύριο, Παρασκευή (10/07), στις 10:00, θα γινει η ονομαστική ψηφοφορία που εχει ζητησει το ΚΚΕ και θα συζητηθεί και η ένσταση αντισυνταγματικότητας που εχει υποβληθεί από την Πλεύση Ελευθερίας.

Αμφότερες οι προτάσεις αναμένεται να καταψηφιστούν, αφού η ΝΔ, που έχει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, επιμένει στη ψήφιση της ρύθμισης.

Αντιπολιτευτικά “πυρά” για την τροπολογία –

Στην συζήτηση στην Βουλή τα κόμματα της Αριστεράς, αλλά και η Πλεύση Ελευθερίας, έθεσαν εξαρχής θέμα απόσυρσης της τροπολογίας.

Εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ ο Γιώργος Ψυχογιός σημείωσε ότι η ρύθιση «προφανώς και είναι κάτι που για εμάς είναι απαράδεκτο, είναι παράνομο, θα έλεγα ότι είναι εντελώς εγκληματικό αυτό το οποίο έρχεται και αυτό το οποίο φέρνει η Κυβέρνηση στη Βουλή».

Ανάλογη κριτική και από την Διαμάντω Μανωλάκου του ΚΚΕ, σημείωσε πως «η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΚΚΕ βάζει θέμα απόσυρσης της επαίσχυντης τροπολογίας που καταπατά ανθρώπινα δικαιώματα και Διεθνές Δίκαιο. Είναι αυθαίρετη και ντροπιαστική η αναστολή αίτησης χορήγησης ασύλου σε ξεριζωμένους ανθρώπους».

Αντίδραση και από την Σία Αναγνωστοπουλου, η βουλεύτρια της Νέας Αριστεράς είπε ότι «αυτή η τροπολογία που ήρθε στο Ελληνικό Κοινοβούλιο είναι επαίσχυντη, είναι ρατσιστική και θα την πληρώσουμε».

Στον αντισυνταγματικό χαρακτήρα της τροπολογίας εστίασε η Ζωή Κωνσταντοπούλου. Σημείωσε ότι «αποτελεί μια ανατριχιαστική διολίσθηση σε καθεστώς θεσμοποίησης του ρατσισμού και αναστολής των διεθνών υποχρεώσεων της χώρας για εξέταση αιτήσεων ασύλου και παροχή αιτήσεων ασύλου».

Όσον αφορά το ΠΑΣΟΚ πρόκειται να ψηφίσει «παρών» στην τροπολογία εκτιμώντας ότι πρόκειται για μία ρύθμιση επικοινωνιακού χαρακτήρα η οποία θα είναι αναποτελεσματική.

Πλεύρης στη Βουλή: Φυλακή ή έξοδος από την χώρα

Νωρίτερα σήμερα, ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Θάνος Πλεύρης, υποστηρίζοντας στην Ολομέλεια την τροπολογία για την αναστολή της υποβολής αιτήσεων χορήγησης ασύλου από άτομα που εισέρχονται παράνομα στη χώρα με οποιοδήποτε πλωτό μέσο που προέρχεται από τη Βόρεια Αφρική, είπε:

“Τα μέτρα στηρίζονται σε ένα γεωγραφικό πλαίσιο που υποχρεωτικά έχει χρονική διάρκεια και θα επανεξετάζονται βάσει των συνθηκών που υπάρχουν. Αυτός που απορρίπτεται και δεν φεύγει, περνάει ποινικό δικαστήριο και ο μόνος δρόμος είναι να συνεργαστεί και να φύγει. Oσοι παραμένουν στη χώρα ενώ το αίτημα ασύλου έχει απορριφθεί θα μπαίνουν φυλακή. Ο δρόμος από εδώ και πέρα των λαθρομεταναστών θα είναι φυλακή ή έξοδος. Ενοχλείστε με τον όρο λαθρομετανάστευση. Οι πρόσφυγες θα παίρνουν άσυλο. Σήμερα με τις προϋποθέσεις που βάζουμε παίρνει άσυλο το 52% των αιτούντων. Το 48% θα πρέπει να φύγει”.

Απαντώντας δε προς τα κόμματα της αριστερής πτέρυγας που ζήτησαν την απόσυρση της τροπολογίας για ανθρωπιστικούς λόγους είπε: “τον ψευτοανθρωπισμό σας να τον δώσετε στις δήθεν ΜΚΟ των εκατομμυρίων ευρώ. Αρμέγουν τα ταμεία της ΕΕ και την ίδια ώρα κατηγορούν τα στελέχη του Λιμενικού Σώματος. Δεν υπάρχει αλτρουισμός ούτε ανθρωπισμός στις ΜΚΟ που βγάζουν λεφτά από το μεταναστευτικό”.

Ο κ. Πλεύρης υποστήριξε την νομική αρτιότητα της ρύθμισης εξηγώντας ότι ακολουθεί το πλαίσιο της ρύθμισης που είχε θεσπιστεί το 2020 όταν υπήρξε η υβριδική απειλή στα σύνορα του Έβρου. “Τα μέτρα που λαμβάνονται είναι στο μέτρο της πληρέστερης φύλαξης αλλά όσο και να φυλάς την περίμετρο θα υπάρξει κόσμος που θα προσέλθει. Η τροπολογία είναι στο πλαίσιο του Εβρου. Τα μέτρα έχουν ληφθεί σε συνεννόηση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή”.

“Δεν είναι μια ομαλή μεταναστευτική ροή από τη Βόρεια Αφρική αλλά μια εισβολή προς την Ευρώπη”, σημείωσε ο Πλεύρης.

“Πρέπει να καταστεί σαφές πως η ελληνική πολιτεία οφείλει να προστατεύσει το κράτος της και την επικράτειά της και δεν μπορεί να δεχθεί αυτή την εισβολή που επιχειρείται. Στην επίσκεψη που κάναμε στη Δυτική Λιβύη παρουσίασαν ένα σχέδιο για 3 εκατομμύρια μετανάστες. Αν πιστέψετε ότι θα επιτρέψουμε αυτός ο πληθυσμός να έρθει στην Ευρώπη τότε θα μιλάμε για αντικατάσταση πληθυσμού”, τόνισε.

Απαντώντας στα περί αντισυνταγματικότητας της τροπολογίας ανέφερε ότι “η ανάλογη Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου του Έβρου κρίθηκε συνταγματική από το ΣτΕ, παρ’ όλο που εκείνη δεν είχε γεωγραφικό προσδιορισμό, αφορούσε όλη την επικράτεια, σε αντίθετη με την παρούσα που έχει γεωγραφικό προσανατολισμό“.

Σχετικά με την κλειστή δομή που θα δημιουργηθεί στην Κρήτη, είπε ότι “αυτή οφείλει να υπάρξει για να μπορεί να κρατούνται οι παράνομοι εισελθόντες μετανάστες” λέγοντας πως θα δούμε εάν και κατά πόσο θα συνεργαστούν και οι τοπικές κοινωνίες.

Τέλος, σχολιάζοντας και τις αιτιάσεις του Ευάγγελου Βενιζέλου περί της νομοποιητικής βάσης της τροπολογίας που στην Αιτιολογική της Έκθεση αναφέρεται και στο άρθρο 15 του ΕΣΔΑ, σχολίασε πως: “εδώ υπάρχει μια παρανόηση που έχει γίνει. Εμείς δεν ζητάμε να ενεργοποιηθεί το άρθρο 15 του ΕΣΔΑ που παρέχει την δυνατότητα για θέματα δημόσιας ασφαλείας και κινδύνου, αλλά επιλέγουμε στο πλαίσιο αυτό, αναλογικά, ένα μέτρο μικρότερης βαρύτητας των συνθηκών”.

Παρέμβαση Βενιζέλου

Παρέμβαση για την τροπολογία για το μεταναστευτικό πραγματοποίησε ο καθηγητής συνταγματικού δικαίου και πρώην Υπουργός Ευάγγελος Βενιζέλος, νωρίτερα, ο οποίος υπογράμμισε ότι με τις κινήσεις της κυβέρνησης στο Μεταναστευτικό τίθεται θέμα για την υπόσταση του κράτους δικαίου στη χώρα.

“Αντιλαμβάνομαι την ένταση του προβλήματος των μεταναστευτικών ροών από τη Λιβύη και ευρύτερα από την Β. Αφρική. Σε παρόμοιες συνθήκες πίεσης έχει βρεθεί η χώρα πολλές φορές τα προηγούμενα χρόνια. Ελήφθησαν μέτρα, άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο αποτελεσματικά, πάντοτε όμως εντός του πλαισίου του Συντάγματος που είναι αδιαχώριστο από την ΕΣΔΑ και υπό τον διεθνή δικαστικό έλεγχο του ΕΔΔΑ. Εκκρεμούν μάλιστα στο Στρασβούργο υποθέσεις σχετικές με αντιμετώπιση μεταναστευτικών ροών στις οποίες έχουν τεθεί και ζητήματα σχετικά με το άρθρο 15 ΕΣΔΑ.

Η εύκολη και ανεπίγνωστη επίκληση αυτής της διάταξης της ΕΣΔΑ θέτει ζήτημα υψίστης σημασίας για την υπόσταση του κράτους δικαίου στη χώρα μας και τον σεβασμό θεμελιωδών υποχρεώσεων της κατά το διεθνές δίκαιο. Το λιγότερο που πρέπει να γίνει αμέσως είναι η ανάκληση αυτής της αιτιολογικής σκέψης – δήλωσης από την τροπολογία, πέραν προφανώς των άλλων νομικών προβλημάτων που αυτή θέτει” ανέφερε χαρακτηριστικά.

Αντιδράσεις και εκκλήσεις για απόσυρση της τροπολογίας

Έκκληση από τον Επίτροπο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης

“Προτρέπω τα μέλη του Ελληνικού Κοινοβουλίου να απορρίψουν την τροπολογία που προβλέπει την αναστολή της καταγραφής αιτήσεων ασύλου από άτομα που φθάνουν διά θαλάσσης από τη Βόρεια Αφρική, καθώς και τον εξαναγκαστικό επαναπατρισμό τους, χωρίς καταγραφή, στη χώρα καταγωγής ή προέλευσης τους”, δήλωσε σήμερα, Πέμπτη (10/7), ο Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, Μάικλ Ο’Φλάχερτι

“Η πρόταση αυτή θα νομιμοποιούσε την επιστροφή ανθρώπων σε καταστάσεις όπου κινδυνεύουν να υποστούν βασανιστήρια και άλλες σοβαρές παραβιάσεις, κατά παράβαση των υποχρεώσεων που απορρέουν από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, τη Σύμβαση του 1951 για το Καθεστώς των Προσφύγων, καθώς και από άλλα νομικά μέσα όπως το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα και ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ”, ανέφερε ο κ. Ο’ Φλαχέρτι.

“Είμαι επίσης ενήμερος για πρόσθετα μέτρα που ανακοινώθηκαν χθες στη Βουλή από τον Πρωθυπουργό Μητσοτάκη, μεταξύ των οποίων η σύλληψη και κράτηση όλων των προσώπων, που αφορά η τροπολογία αυτή, τα οποία, εάν εφαρμοστούν, θα δημιουργούσαν περαιτέρω ζητήματα συμμόρφωσης με το διεθνές δίκαιο ανθρωπίνων δικαιωμάτων”, πρόσθεσε ο Επίτροπος.

“Αναγνωρίζω ότι η αυξανόμενη ροή αφίξεων στη Γαύδο και την Κρήτη τους τελευταίους έξι μήνες έχει δημιουργήσει νέες προκλήσεις για τις ελληνικές αρχές. Ωστόσο, όπως τόνισα κατά την επίσκεψή μου στην Ελλάδα τον περασμένο Φεβρουάριο, η ανθρωπιστική κατάσταση θα ήταν διαχειρίσιμη εάν οι αρχές είχαν αντιμετωπίσει έγκαιρα την έλλειψη δομών υποδοχής. Σε κάθε περίπτωση, όλα τα μέτρα που λαμβάνονται για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων πρέπει να σέβονται τα ισχύοντα διεθνή νομικά μέσα.

Με άλλα λόγια, οι αρχές πρέπει να διασφαλίσουν ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα των ενδιαφερομένων προσώπων γίνονται σεβαστά, ότι οι ανάγκες τους για προστασία αξιολογούνται μεμονωμένα και αποτελεσματικά, και ότι όσοι πληρούν τις προϋποθέσεις για διεθνή προστασία αποκτούν πρόσβαση σε ουσιαστικά μέτρα προστασίας”, κατέληξε.

Ύπατη Αρμοστεία: “Το δικαίωμα αναζήτησης ασύλου είναι θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα”

Την αντίθεσή της στην τροπολογία εξέφρασε με ανακοίνωσή της και η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες τονίζοντας πως, “το δικαίωμα αναζήτησης ασύλου είναι ένα θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, το οποίο κατοχυρώνεται στο διεθνές, ευρωπαϊκό και εθνικό δίκαιο και ισχύει για κάθε άτομο, ανεξάρτητα από το πώς ή από το πού έφτασε σε μια χώρα”.

“Το να επιστρέφονται άνθρωποι σε μέρη όπου μπορεί να αντιμετωπίζουν απειλές για τη ζωή ή την ελευθερία τους θα παραβίαζε την αρχή της μη επαναπροώθησης (non-refoulement). Τα κράτη δεν μπορούν να παρεκκλίνουν από αυτή τη σημαντική αρχή του διεθνούς δικαίου” προσθέτει, τονίζοντας πως,

“Πολλοί από τους ανθρώπους που κάνουν το επικίνδυνο ταξίδι από τη Λιβύη προς την Ελλάδα είναι μετανάστες, αλλά άλλοι είναι πρόσφυγες – άνθρωποι που διαφεύγουν από συγκρούσεις, βία και διωγμούς, και ιδίως άτομα από το Σουδάν. Οι αιτούντες άσυλο που εισέρχονται παράτυπα στο έδαφος ενός κράτους δεν θα πρέπει να τιμωρούνται εάν παρουσιάζονται χωρίς καθυστέρηση ενώπιον των αρχών“.

Αναλυτικά η ανακοίνωση της Ύπατης Αρμοστείας:

“Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες αναγνωρίζει την πίεση που δημιουργούν οι πρόσφατες αφίξεις στη Γαύδο και την Κρήτη. Τα κράτη έχουν το δικαίωμα να διαχειρίζονται τα σύνορά τους και να αντιμετωπίζουν την παράτυπη μετανάστευση. Ωστόσο, ο έλεγχος των συνόρων ενός κράτους πρέπει να συνάδει με το διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο. Η Ελλάδα έχει μακρά παράδοση στην παροχή προστασίας σε ανθρώπους που διαφεύγουν από τον πόλεμο και τους διωγμούς. Αυτή η παράδοση πρέπει να συνεχιστεί.

Η Ύπατη Αρμοστεία εκφράζει σοβαρή ανησυχία για τη νομοθετική τροπολογία που κατατέθηκε για ψηφοφορία στη Βουλή, με την οποία προβλέπεται η αναστολή για τρεις μήνες της υποβολής αιτήσεων χορήγησης ασύλου για όσους φτάνουν στη χώρα με πλωτά μέσα από τη Βόρεια Αφρική καθώς και η επιστροφή τους χωρίς καταγραφή των αιτημάτων ασύλου τους. Το δικαίωμα αναζήτησης ασύλου είναι ένα θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, το οποίο κατοχυρώνεται στο διεθνές, ευρωπαϊκό και εθνικό δίκαιο και ισχύει για κάθε άτομο, ανεξάρτητα από το πώς ή από το πού έφτασε σε μια χώρα. Ακόμη και σε περιόδους μεταναστευτικής πίεσης, τα κράτη πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι άνθρωποι που αναζητούν άσυλο έχουν πρόσβαση στις διαδικασίες ασύλου.

Το να επιστρέφονται άνθρωποι σε μέρη όπου μπορεί να αντιμετωπίζουν απειλές για τη ζωή ή την ελευθερία τους θα παραβίαζε την αρχή της μη επαναπροώθησης (non-refoulement). Τα κράτη δεν μπορούν να παρεκκλίνουν από αυτή τη σημαντική αρχή του διεθνούς δικαίου. Ταυτόχρονα, το διεθνές δίκαιο επιτρέπει την επιστροφή όσων ατόμων απορρίφθηκε η αίτηση ασύλου τους μετά την εξέταση των υποθέσεών τους, κάτι που λειτουργεί ως πυλώνας για την εύρυθμη λειτουργία ενός συστήματος ασύλου. 

Πολλοί από τους ανθρώπους που κάνουν το επικίνδυνο ταξίδι από τη Λιβύη προς την Ελλάδα είναι μετανάστες, αλλά άλλοι είναι πρόσφυγες – άνθρωποι που διαφεύγουν από συγκρούσεις, βία και διωγμούς, και ιδίως άτομα από το Σουδάν. Οι αιτούντες άσυλο που εισέρχονται παράτυπα στο έδαφος ενός κράτους δεν θα πρέπει να τιμωρούνται εάν παρουσιάζονται χωρίς καθυστέρηση ενώπιον των αρχών.

Η Ύπατη Αρμοστεία υποστηρίζει διαχρονικά το Ελληνικό Λιμενικό και τις τοπικές αρχές στο έργο τους για την αντιμετώπιση της πίεσης που προκύπτει από τις αφίξεις στα σύνορα της χώρας και παραμένει σε ετοιμότητα προκειμένου να βοηθήσει τις αρχές να διασφαλίσουν βιώσιμες και ανθρώπινες λύσεις απέναντι στις τρέχουσες προκλήσεις. Κάτι τέτοιο περιλαμβάνει τον εξορθολογισμό των διαδικασιών ασύλου με δίκαιο και γρήγορο τρόπο, ώστε να καταστεί δυνατή η αποτελεσματική ταυτοποίηση των ανθρώπων που είναι πρόσφυγες. Η Ελλάδα, όπως και άλλα κράτη στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, δεν πρέπει να αφεθούν μόνα τους. Η Ύπατη Αρμοστεία θα συνεχίσει να υποστηρίζει την υιοθέτηση αποφασιστικών μέτρων αλληλεγγύης και επιμερισμού της ευθύνης εντός της ΕΕ για τη στήριξη χωρών πρώτης γραμμής, όπως η Ελλάδα”.

Υπόμνημα από τον Συνήγορο του Πολίτη

Yπόμνημα στον Πρόεδρο της Βουλής και τους αρμόδιους Υπουργούς, απέστειλε ο Συνήγορος του Πολίτη, εκφράζοντας την αντίθεσή του στην νομοθετική ρύθμιση που κατατέθηκε το βράδυ της Τετάρτης (9/7) από την ελληνική κυβέρνηση για την αναστολή εξέτασης αιτήσεων ασύλου αρχικά για 3 μήνες για όσους φτάνουν από βόρεια Αφρική με πλωτά μέσα.

Στην επιστολή τονίζεται η ανάγκη τήρησης των κανόνων του διεθνούς και ενωσιακού δικαίου, επισημαίνοντας πως η αναστολή υποβολής αιτημάτων ασύλου παραβιάζει την αρχή του non-refoulement και δεν διασφαλίζει επαρκώς τα θεμελιώδη δικαιώματα των μεταναστών και προσφύγων.

“Χωρίς να παραβλέπουμε ή να υποτιμούμε την πίεση που ασκείται στα σύνορα της χώρας από μεικτές ροές προερχόμενες από τη Βόρεια Αφρική, που απαιτεί, όπως προαναφέραμε, αυξημένη εγρήγορση, επιχειρησιακή ετοιμότητα και διαχειριστική επάρκεια, θέτουμε υπ’ όψιν σας τον κίνδυνο -με την εφαρμογή, με άμεση ισχύ, της προτεινόμενης ρύθμισης- σοβαρών αποκλίσεων από τις πρόνοιες του διεθνούς και ενωσιακού δικαίου, αλλά και του κράτος δικαίου γενικότερα, που συνιστούν και την ειδοποιό διαφορά του νομικού πολιτισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης από πλείστες όσες άλλες χώρες“, καταλήγει η επιστολή.

ΕΣΠ: “Η Ελλάδα αδυνατεί να διασφαλίσει βασικά θεμελιώδη δικαιώματα”

Υπενθυμίζεται, δε, ότι την αναστολή εξέτασης αιτήσεων ασύλου, αρχικά για τρεις μήνες, για όσους μετανάστες καταφτάνουν στην Ελλάδα από τη Βόρεια Αφρική με πλωτά μέσα, αλλά και τη δημιουργία μόνιμης κλειστής δομής στην Κρήτη που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός από το βήμα της Ολομέλειας της Βουλής, με φόντο την αύξηση των μεταναστευτικών ροών από τη Λιβύη προς την Κρήτη και τη Γαύδο τις τελευταίες εβδομάδες, καταδίκασε με ανακοίνωσή του και το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, την Τετάρτη (9/7).

“Η αναστολή πρόσβασης στο άσυλο είναι προδήλως παράνομη, αλλά και παραβιάζει το διεθνές δίκαιο” σημείωσε σε ανακοίνωσή του, υπογραμμίζοντας ότι “η Ελλάδα είναι χώρα υποδοχής και εξωτερικό σύνορο της ΕΕ. Διαθέτει επομένως την τεχνογνωσία για να οργανώσει ένα αποτελεσματικό σύστημα ασύλου, το οποίο θα μπορεί να προσαρμόζεται σε έκτακτες συνθήκες. Ζητάμε την άμεση ανάκληση της απόφασης”.

Αναλυτικά η ανακοίνωση του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες:

Η αναστολή πρόσβασης στο άσυλο είναι προδήλως παράνομη και παραβιάζει το διεθνές δίκαιο.

Η επίκληση αυξημένων ροών δεν μπορεί να αποτελεί δικαιολογία και το μόνο που αποδεικνύει είναι την αδυναμία της Ελλάδας να διασφαλίσει βασικά θεμελιώδη δικαιώματα. Η Ελλάδα είχε λάβει ανάλογα μέτρα τον Μάρτιο του 2020 με την ίδια επιχειρηματολογία και αναμένουμε την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου επ αυτής της απόφασης.

Η Ελλάδα είναι χώρα υποδοχής και εξωτερικό σύνορο της ΕΕ. Διαθέτει επομένως την τεχνογνωσία για να οργανώσει ένα αποτελεσματικό σύστημα ασύλου, το οποίο θα μπορεί να προσαρμόζεται σε έκτακτες συνθήκες. Ζητάμε την άμεση ανάκληση της απόφασης.