Χοληστερίνη: Με χάπια, διατροφή ή άσκηση πέφτει πιο εύκολα

Εάν έχετε υψηλή λιποπρωτεΐνη χαμηλής πυκνότητας (LDL) ή κακή» χοληστερόλη (ή χοληστερίνη), οι πιθανότητες να υποστείτε καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό επεισόδιο είναι υψηλότερες.

Για να μειώσετε τα επίπεδα της LDL χοληστερίνης, ο γιατρός σας θα σας συστήσει συνήθως αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως διατροφή και άσκηση.

Εάν διαπιστώσει ότι ο κίνδυνος καρδιαγγειακού επεισοδίου είναι υψηλός, μπορεί επίσης να σας συστήσει στατίνες, δηλαδή τη βασική κατηγορία φαρμάκων που μειώνουν τη χοληστερίνη.

Αλλά ποια θεραπεία είναι πιο αποτελεσματική στη μείωση της LDL χοληστερόλης;

Ας δούμε πώς συγκρίνονται οι στατίνες με τη διατροφή και την άσκηση στην αντιμετώπιση της υψηλής χοληστερόλης και πότε μπορεί να είναι απαραίτητη η φαρμακευτική αγωγή.

Τι είναι οι στατίνες και πώς βοηθούν στη μείωση της χοληστερίνης

Οι στατίνες είναι μια κατηγορία φαρμάκων που συνιστώνται σε άτομα με υψηλή LDL χοληστερόλη.

Δρουν μεταβάλλοντας τον τρόπο με τον οποίο το συκώτι παράγει χοληστερόλη. Η χαμηλότερη παραγωγή σημαίνει λιγότερη LDL.

Οι γιατροί δεν συνιστούν στατίνες σε όλους όσους έχουν υψηλή χοληστερόλη.

Οι κατευθυντήριες οδηγίες της Αμερικανικής Καρδιολογικής Ομοσπονδίας (AHA) αναφέρουν ότι οι στατίνες μπορεί να είναι η καλύτερη επιλογή για άτομα με επίπεδα LDL άνω των 190 χιλιοστογράμμων ανά δεκατόλιτρο (mg/dL), ιστορικό καρδιαγγειακών παθήσεων και ενήλικες ηλικίας 40 έως 75 ετών με διαβήτη ή αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων.

Οι ειδικοί συνιστούν επίσης στατίνες και για άτομα των οποίων η υψηλή χοληστερόλη μπορεί να είναι κληρονομική.

Ορισμένες στατίνες μπορεί να μειώσουν τα επίπεδα LDL έως και 60%.

Παρενέργειες των στατινών

Πολλοί άνθρωποι που λαμβάνουν στατίνες δεν παρουσιάζουν παρενέργειες, αλλά ορισμένοι τις εμφανίζουν.

Τα πιο συχνά αναφερόμενα συμπτώματα είναι μυϊκά, όπως πόνος και δυσκαμψία.

Οι στατίνες μπορεί επίσης να αυξάνουν τον κίνδυνο διαβήτη ή ηπατικών προβλημάτων.

Ορισμένα άτομα μπορεί να είναι πιο επιρρεπή σε παρενέργειες από τις στατίνες, όπως: γυναίκες, άτομα άνω των 80 ετών, άτομα με διαβήτη τύπου 1, άτομα με ηπατική νόσο.

Πόσο επηρεάζει η διατροφή τα επίπεδα χοληστερόλης

Μια διατροφή υγιεινή για την καρδιά είναι απαραίτητη για τη διαχείριση των επιπέδων χοληστερόλης.

Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι πρέπει να μειώσετε τη χοληστερόλη στη διατροφή σας.

Εξάλλου, η χοληστερόλη μέσω της διατροφής αυξάνεται μόλις 15% έως 25% στους ανθρώπους, καθώς τη μεγαλύτερη αύξηση προκαλούν άλλοι παράγοντες, όπως γενετικοί, το κάπνισμα, το στρες κ.ά.

Οι περισσότεροι άνθρωποι θα παρατηρήσουν πιο σημαντικές βελτιώσεις στα επίπεδα LDL τους μειώνοντας τα κορεσμένα λίπη και αποφεύγοντας τα τρανς λίπη.

Μια διατροφή που επικεντρώνεται σε φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής αλέσεως και ψάρια μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των επιπέδων LDL.

Η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε διαλυτές ίνες, όπως λιναρόσπορος και βρώμη, μπορεί επίσης να βοηθήσει στη μείωση της LDL.

Οι φυτικές ίνες συνδέονται με τη χοληστερόλη, βοηθώντας στην απομάκρυνσή της από τον οργανισμό.

Πόσο αποτελεσματική είναι η άσκηση στη μείωση της χοληστερόλης

Η AHA τονίζει επίσης τη σωματική δραστηριότητα ως σημαντικό στοιχείο στην αντιμετώπιση της υψηλής χοληστερόλης.

Αν και η άσκηση δεν επηρεάζει άμεσα την LDL, μπορεί να αυξήσει και να ενισχύσει την «καλή» χοληστερόλη υψηλής πυκνότητας (HDL). Και η HDL με τη σειρά της βοηθά στην απομάκρυνση της LDL από τον οργανισμό.

Σύμφωνα με μια ανασκόπηση έρευνας του 2023, διάφοροι παράγοντες επηρεάζουν τον βαθμό στον οποίο η άσκηση μπορεί να επηρεάσει την HDL.

Ωστόσο, ακόμη και αν η επίδραση είναι μικρή, η τακτική άσκηση μπορεί να συμβάλει σε μόνιμες αλλαγές.

Μια μετα-ανάλυση του 2021 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η άσκηση υψηλής έντασης παίζει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη της αρτηριακής σκλήρυνσης, η οποία μπορεί να είναι συγκρίσιμη με τις στατίνες, αν όχι εξίσου αποτελεσματική.

Οι ειδικοί συνιστούν τουλάχιστον 150 λεπτά αερόβιας άσκησης μέτριας έντασης κάθε εβδομάδα.

Η έναρξη της άσκησης μπορεί να είναι δύσκολη για μερικούς ανθρώπους. Εάν έχετε καρδιολογικά προβλήματα, ξεκινήστε την άσκηση αργά και σταματήστε αμέσως εάν αισθανθείτε πόνους στο στήθος ή δυσκολία στην αναπνοή.

Εάν σκοπεύετε να ξεκινήσετε έντονη άσκηση ή έχετε ιστορικό καρδιακών παθήσεων, ρωτήστε έναν γιατρό σχετικά με τη διενέργεια τεστ κοπώσεως πριν ξεκινήσετε την άσκηση.

Ποια μέθοδος είναι η καλύτερη για τη διαχείριση της υψηλής χοληστερόλης

Ενώ η διατροφή και η άσκηση μπορούν να βοηθήσουν πολλά άτομα με υψηλή χοληστερόλη, οι ειδικοί συνήθως συμφωνούν ότι οι στατίνες είναι πιο αποτελεσματικές όταν τα επίπεδα χοληστερόλης είναι πολύ υψηλά.

Οι κατευθυντήριες οδηγίες υποδεικνύουν ότι οι στατίνες είναι επίσης αποτελεσματικές σε άτομα με χαμηλότερο κίνδυνο καρδιαγγειακών επεισοδίων.

«Τα ευεργετικά αποτελέσματα των στατίνων υπερβαίνουν τα μετρημένα επίπεδα ολικής χοληστερόλης και άλλων λιπιδίων, όπως τα τριγλυκερίδια», λέει ο Robert F. DeBusk, MD, ομότιμος καθηγητής καρδιαγγειακής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ.

«Οι στατίνες μειώνουν σημαντικά την LDL και τα τριγλυκερίδια, ενώ αυξάνουν τα επίπεδα της HDL ή της καλής χοληστερόλης».

Ο Robert S. Greenfield, MD, ιατρικός διευθυντής μη επεμβατικής καρδιολογίας και καρδιακής αποκατάστασης στο MemorialCare Health System, συμφωνεί ότι οι στατίνες μειώνουν τη χοληστερόλη περισσότερο από τις αλλαγές στον τρόπο ζωής.

«Η διατροφή και η απώλεια βάρους μπορούν να μειώσουν τη συνολική χοληστερόλη μεταξύ 10% και 20%. Ωστόσο, οι πιο ισχυρές στατίνες στις υψηλότερες δόσεις τους μπορούν να μειώσουν τη χοληστερόλη κατά 50%», λέει.

Ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ ενέκρινε διάφορα άλλα φάρμακα για τη μείωση των λιπιδίων, συμπεριλαμβανομένων των αναστολέων PCSK9 όπως το evolocumab ή το alirocumab.

Αυτά τα φάρμακα μειώνουν τη χοληστερόλη LDL και αποτελούν μια καλή επιλογή για άτομα που δεν μπορούν να ανεχθούν τις στατίνες.

Μια μελέτη του 2019 διαπίστωσε ότι οι αναστολείς PCSK9 είναι εξίσου αποτελεσματικοί με τις στατίνες, ενώ αποφεύγουν τις παρενέργειές τους.

Εάν προτιμάτε να μην χρησιμοποιείτε φάρμακα, η διατροφή και η άσκηση θα είναι και τα δύο απαραίτητα για τη διαχείριση της χοληστερόλης σας.

Ωστόσο, οι αλλαγές στη διατροφή έχουν πιο σημαντική επίδραση στα επίπεδα χοληστερόλης σας από ό,τι η άσκηση μόνη της.

Και οι δύο γιατροί συνιστούν ανεπιφύλακτα μια διατροφή υγιεινή για την καρδιά και τακτική άσκηση, ακόμη και αν παίρνετε στατίνες.

«Οι ασθενείς που είναι σημαντικά υπέρβαροι ή καταναλώνουν υπερβολικά κορεσμένα και τρανς λιπαρά μπορούν να μειώσουν σημαντικά τη χοληστερόλη τους ακολουθώντας μια μεσογειακή διατροφή με περιορισμό θερμίδων και άσκηση», λέει ο Greenfield.

«Τα άτομα με κλινικά χαρακτηριστικά καρδιακής νόσου ή ιστορικό καρδιακής προσβολής ή εγκεφαλικού επεισοδίου μπορούν να ωφεληθούν σημαντικά από τη θεραπεία με ασπιρίνη», λέει ο DeBusk.

Οι ειδικοί καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι σχεδόν όλοι μπορούν να βελτιώσουν την υγεία της καρδιάς τους και να μειώσουν τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου με απλές αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως μια υγιεινή για την καρδιά διατροφή και μέτρια άσκηση.

Εάν αυτές οι δραστηριότητες δεν μειώσουν αρκετά τη χοληστερόλη σας ή εάν θέλετε να βεβαιωθείτε ότι κάνετε ό,τι μπορείτε για να μειώσετε τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων και εγκεφαλικού επεισοδίου, οι στατίνες είναι μια βιώσιμη επιλογή για τους περισσότερους ανθρώπους.

Η επιλογή του φαρμάκου μπορεί να εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως άλλες ιατρικές παθήσεις, οικογενειακό ιστορικό και επίπεδο LDL, και την τελική απόφαση για φάρμακα θα πρέπει να την πάρετε σε συνεργασία με τον καρδιολόγο σας.