Προχωρά για το τμήμα Κύπρος-Ισραήλ το καλώδιο, χωρίς να προχωρά το Ελλάδα-Κύπρος

Τη μελέτη κόστους – οφέλους για το τμήμα Κύπρος – Ισραήλ που αποτελεί τον δεύτερο κλάδο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ, Great Sea Interconnector, παρουσίασε ο ΑΔΜΗΕ ως project promoter του έργου, στις αρμόδιες Ρυθμιστικές Αρχές Κύπρου (ΡΑΕΚ) και Ισραήλ (PUA), παρουσία εκπροσώπων των Υπουργείων Ενέργειας των δύο χωρών καθώς και εκπροσώπου της  Γενικής Διεύθυνσης Ενέργειας της Κομισιόν.

Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση του ΑΔΜΗΕ, η μελέτη, η οποία εκπονήθηκε από την εταιρεία Exergia σε συνεργασία με το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ), που είχε αναλάβει και την αντίστοιχη μελέτη του άλλου τμήματος του GSI, Κρήτη – Κύπρος, επιβεβαιώνει τα σημαντικά οφέλη του έργου για τις δύο χώρες που διασυνδέει το έργο, την Κύπρο και το Ισραήλ. 

Μέχρι το τέλος Ιουλίου, ο ΑΔΜΗΕ θα υποβάλει πλήρη φάκελο στις συναρμόδιες Ρυθμιστικές Αρχές των δύο χωρών με το επίσημο αίτημα επένδυσης (investment request), προκειμένου αυτές να εκδώσουν κοινή απόφαση για το CBCA (Cross-Border Cost Allocation), που αφορά στον επιμερισμό του κόστους μεταξύ των κρατών και τη διασφάλιση του εσόδου του έργου.

Οι διαδικασίες αυτές αποτελούν το πρώτο κρίσιμο βήμα για την ωρίμανση του έργου, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό ΤΕΝ-Ε, προκειμένου να διαμορφωθεί το αναγκαίο ρυθμιστικό πλαίσιο που θα διασφαλίσει το έσοδό του και εν συνεχεία θα ξεκινήσει η κατασκευή του.

Εν τω μεταξύ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επανέρχεται στο προσκήνιο του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης – Κύπρου (GSI), μετά από πολύμηνη σιωπή, κατά την οποία το project βρίσκεται ουσιαστικά στον πάγο.

Παρά το γεγονός ότι πρόκειται για έργο κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος (PCI) με χρηματοδότηση 657 εκατ. ευρώ από ευρωπαικούς πόρους, η Επιτροπή είχε αποφύγει τους τελευταίους μήνες να πάρει σαφή θέση επί των γεωπολιτικών εξελίξεων που ανέστειλαν την πρόοδο των ερευνών βυθού του καλωδίου που έφτασαν μέχρι το αίτημα έκδοσης Navtex.

Η κρίσιμη καμπή στην οποία βρίσκεται η ηλεκτρική διασύνδεση σήμερα φαίνεται να ενεργοποιεί ξανά την Κομισιόν, η οποία έχει συγκαλέσει για την επόμενη εβδομάδα σύσκεψη με τη συμμετοχή της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ), της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ) και του ΑΔΜΗΕ.

Η παρέμβαση αυτή έρχεται σε μια φάση έντονων πιέσεων από την πλευρά του Διαχειριστή προς την κυπριακή ΡΑΕΚ, προκειμένου να εγκρίνει το επιτρεπόμενο έσοδο για το έργο, το οποίο έχει ήδη εγκριθεί από τη ΡΑΑΕΥ. Η έγκριση αυτή αποτελεί προϋπόθεση για την ανάκτηση των δαπανών που έχει πραγματοποιήσει μέχρι σήμερα ο Διαχειριστής και, κυρίως όπως έχει δηλώσει για τη χρηματοδότηση της συνέχισης του έργου.

Να σημειωθεί, ότι με βάση αναφορές, η συμμετοχή της κυπριακής πλευράς υπολογίζεται σε 25 εκατ. ευρώ ετησίως από το 2026 και για μια πενταετία, ποσό που εκτιμάται από κυπριακές πηγές, ότι μπορεί να εξασφαλιστεί από τις δημοπρασίες ρύπων.