Όταν η NASA απέλυσε τη Ρόουζ

«Ποτέ δεν ονειρεύτηκα να δουλέψω στη NASA. Απλώς αγαπούσα το Διάστημα, ήθελα να είμαι κοντά στην επιστήμη κι έτσι έκανα ό,τι μπορούσα για να το πετύχω». Η Ρόουζ Φερέιρα (Rose Ferreira), 39 ετών σήμερα, μεγάλωσε σε μία από τις φτωχότερες γειτονιές της Δομινικανής Δημοκρατίας, σ’ ένα σπίτι χωρίς τρεχούμενο νερό. Από μικρή έμαθε ότι η μόνη εκπαίδευση που της αναλογούσε ήταν να μάθει να μετράει φασόλια, να παντρευτεί νωρίς και να υπακούει. Εκείνη όμως ήθελε να μάθει τα πάντα για τα αστέρια. Και πλήρωσε το τίμημα για κάθε «γιατί» που τόλμησε να ξεστομίσει. Η Ρόουζ κακοποιήθηκε, σωματικά και σεξουαλικά, για χρόνια.

Σε ηλικία 16 ετών βρέθηκε μετανάστρια στη Νέα Υόρκη, εγκαταλελειμμένη από την οικογένεια της. Έζησε τρία χρόνια άστεγη κάτω από μια γέφυρα εκεί όπου 96η οδός συναντά το Riverside Park και τον αυτοκινητόδρομο Henry Hudson Parkway, λίγα μέτρα από τον ποταμό Hudson.  Έμαθε αγγλικά μόνη της, διαβάζοντας τις οδηγίες σε κουτιά φαρμάκων. Την ημέρα δούλευε ως αποκλειστική νοσοκόμα. Τα βράδια μελετούσε άλγεβρα. Όταν οι καθηγητές στο Hunter College την συμβούλεψαν να μην επιλέξει Φυσική, εκείνη αρνήθηκε πεισματικά.

Το 2016 διαγνώστηκε με καρκίνο τραχήλου της μήτρας, και μόλις έναν χρόνο μετά, την χτύπησε αυτοκίνητο. Συνέχισε να δουλεύει για να πληρώνει τις σπουδές της, μέχρι που πήρε πτυχίο Αστρονομίας εξ αποστάσεως από το Arizona State University και κατόπιν μεταπτυχιακό στην Αεροδιαστημική Μηχανική από το John Hopkins University.

Μπήκε για πρώτη φορά στο Goddard Space Flight Center της NASA ως ασκούμενη το 2022 και στη συνέχεια προσλήφθηκε ως πλήρους απασχόλησης το 2024. Έγινε μέλος της ομάδας που παρουσίασε την πρώτη «Deep Field» εικόνα από το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb – από εκείνες τις φωτογραφίες που ξαναγράφουν τη θέση μας στο σύμπαν. Την ίδια χρονιά, η NASA δημοσίευσε ένα άρθρο που παρουσίαζε τη Ρόουζ ως παράδειγμα δύναμης και υπέρβασης.

Το άρθρο εξαφανίστηκε από την ιστοσελίδα του Οργανισμού τον Ιανουάριο του 2025, τρεις μέρες μετά την ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ. Η Ρόουζ, νοσηλευόμενη τότε με πνευμονία, ενημερώθηκε γι’ αυτό από μια δασκάλα που χρησιμοποιούσε το άρθρο για να εμπνεύσει μαθητές σε υποβαθμισμένα σχολεία.

Το κλίμα στη NASA είχε αρχίσει να αλλάζει. Συνάδελφοι μιλούσαν ψιθυριστά για «εκκαθαρίσεις» και πολλοί που είχαν εμπλακεί ή στηρίξει πρωτοβουλίες διαφορετικότητας, ισότητας και συμπερίληψης ένιωθαν εκτεθειμένοι.

Η Ρόουζ αντέδρασε. Η ανάρτησή της στο Threads έγινε viral. 18 χιλιάδες likes και 11 χιλιάδες κοινοποιήσεις αργότερα, το άρθρο επανεμφανίστηκε χωρίς καμία εξήγηση ή ενημέρωση. Όταν όμως επέστρεψε στη δουλειά της, την περίμενε μια εκπρόσωπος του τμήματος Ανθρώπινου Δυναμικού. Δεν την άφησαν καν να μιλήσει. «Με συνόδευσαν στην έξοδο. Ένιωσα σαν εγκληματίας».

Μετά την απόλυσή της, η Ρόουζ έχει επιδείξει αξιοθαύμαστη ανθεκτικότητα. Συνεχίζει να μοιράζεται την ιστορία της –από τη ζωή κάτω από τη γέφυρα στην 96η οδό μέχρι τη NASA– για να παρακινήσει κορίτσια και παιδιά μεταναστών που αντιμετωπίζουν αντίστοιχες δυσκολίες. Θέλει επίσης να ξεκινήσει το διδακτορικό της στις Διαστημικές Σπουδές.

Η Ρόουζ Φερέιρα δεν ζητά τίποτα περισσότερο από αυτό που της άξιζε εξαρχής: να παραμείνει ορατή για όσες κι όσους ακόμη μεγαλώνουν με το «η επιστήμη δεν είναι για σένα».