Ο ‘χρησμός’ και άλλοι δύο παράγοντες που θα καθορίσουν πότε θα στηθούν κάλπες

Αν υποθέσουμε ότι ο προϋπολογισμός που θα ψηφιστεί σήμερα το βράδυ θα εκτελεστεί κατά γράμμα, τότε μπορούμε να εξάγουμε ασφαλές συμπέρασμα ότι το 2018 δεν θα είναι μια εκλογική χρονιά όπως φαντασιώνονται στη Νέα Δημοκρατία. Όμως όλα δείχνουν ότι ούτε το 2019 θα υπάρχουν περιθώρια για τις πατροπαράδοτες προεκλογικές παροχές, παρά τις περί του αντιθέτου φαντασιώσεις Συριζαίων που θεωρούν ότι θα μπορούν να αλωνίζουν όταν “βγούμε από τα μνημόνια”. Οπότε ο γρίφος των εκλογών γίνεται ακόμη πιο περίπλοκος και πιθανότατα θα εξαρτηθεί από διάφορους αστάθμητους -επί του παρόντος- παράγοντες.

Κυριότερος όλων είναι ο “χρησμός” που αναμένεται από το ΔΝΤ σχετικά με το αν μπορούν να επιτευχθούν η όχι οι στόχοι που έχουν τεθεί για τα χρόνια μετά τη λήξη του χρηματοδοτικού προγράμματος. Με τη λήξη να προσδιορίζεται στον Αύγουστο του 2018, το Ταμείο θα κληθεί να αποφασίσει αν οι στόχοι -κυρίως για το πρωτογενές πλεόνασμα- μπορούν να είναι επιτεύξιμοι την επόμενη χρονιά χωρίς νέα μέτρα. Αν η ετυμηγορία είναι αρνητική, η Κυβέρνηση έχει δεσμευθεί ότι θα εφαρμόσει νωρίτερα τα μέτρα που έχει ήδη συμφωνήσει για το 2020. Τουτέστιν θα προχωρήσει σε νέες μειώσεις συντάξεων από τον Ιανουάριο του 2019. Ο εκλογικός ορίζοντας ακόμη και για την εξάντληση της τετραετίας θα είναι βραχύς τότε και είναι αμφίβολο αν οποιαδήποτε Κυβέρνηση μπορεί να σηκώσει το βάρος μιας τέτοιας εξέλιξης.

Ο δεύτερος παράγων είναι η προαναγγελθείσα έξοδος στις αγορές. Καθαρή ή βρόμικη δεν έχει και τόση σημασία. Σημασία έχει ότι το κόστος δανεισμού της χώρας θα εκτοξευθεί σε σχέση με τα χαριστικά επιτόκια που μας προσφέρουν εδώ και χρόνια αυτοί που με ευκολία χαρακτηρίσαμε “δυνάστες”. Σε αντίθεση με τους δανειστές, οι αγορές δεν “σηκώνουν” πολιτική διαπραγμάτευση και είναι εξαιρετικά ευαίσθητες στις παλινωδίες. Το spread των ελληνικών ομολόγων πράγματι αποκλιμακώθηκε σε έναν βαθμό αλλά ουσιαστικά ήταν η αποτύπωση του περιορισμού του κινδύνου ενός grexit. Για περαιτέρω “διευκόλυνση” από την πλευρά του διεθνούς κεφαλαίου θα απαιτηθεί εφαρμογή -και όχι απλώς ψήφιση- των μεταρρυθμίσεων. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται και θέματα που πλήττουν την εκλεκτή εκλογική πελατεία του ΣΥΡΙΖΑ όπως η αξιολόγηση και οι αποκρατικοποιήσεις ακόμη και επιχειρήσεων όπως η ΕΥΔΑΠ ή η ΕΥΑΘ.

Ο τρίτος και ίσως πιο επικίνδυνος παράγων σχετίζεται με τις τράπεζες. Κατά την τελευταία ανακεφαλαιοποίηση, “τσιγκουνευτήκαμε” τα χρήματα που δώσαμε στις τράπεζες θεωρώντας ότι θα καλύψουν τις όποιες ανάγκες τους από την διενέργεια πλειστηριασμών. Οι πλειστηριασμοί έχουν ήδη αργήσει ενάμιση χρόνο και είναι εξαιρετικά-πάρα-πολύ αμφίβολο αν τώρα μπορεί να καλυφθεί το χαμένο έδαφος. Η Κυβέρνηση δείχνει αποφασισμένη να επιβάλλει τη νομιμότητα με δακρυγόνα. Είναι επίσης δεδομένη η πρόθεσή της να ξεκινήσει πλειστηριασμούς για λογαριασμό του δημοσίου, χωρίς “λαϊκούς” περιορισμούς. Το κακό όμως έγινε και πλέον ο χρόνος πιέζει ασφυκτικά. το πιθανότερο είναι ότι θα περισώσει ότι μπορεί για να αποφευχθεί μια ακόμη ανακεφαλαιοποίηση αλλά ουδείς μπορεί με ασφάλεια να πει ότι θα τα καταφέρει. Επικοινωνιακά, ούτε οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ ούτε οι Σαμαροβενιζέλοι, ούτε κάποιος άλλος συνδυασμός μπορούν να σηκώσουν μια τέτοια εξέλιξη και τελικά να βγουν αλώβητοι.

Κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει αν το 2018 είναι ή δεν είναι μια εκλογική χρονιά. Η Κυβέρνηση μιλάει για εξάντληση της τετραετίας αλλά η δήλωση θα είχε σημασία αν υπήρχε πιθανότητα να δεσμευθεί ότι θα κάνει πρόωρες εκλογές. Τέτοια πιθανότητα προφανώς δεν υπάρχει οπότε είναι αναγκασμένη να εμμείνει στο δόγμα ότι οι εκλογές (όπως και οι ανασχηματισμοί ή οι υποτιμήσεις δεν προαναγγέλλονται). Οι εξελίξεις όμως θα είναι ραγδαίες και εν πολλοίς θα καθορίσουν αν πράγματι υπάρχει πιθανότητα να μην χρειαζόμαστε σκληρή λιτότητα για πάντα ή για το αν θα σερνόμαστε ξύνοντας διαρκώς τον πάτο του βαρελιού.