Τα Social Media αλλάζουν τη δημοσιογραφία. Οι ευκαιρίες και τα προβλήματα

Επιμέλεια: Νίκη Μπάκουλη

Η δημοσιογραφία των πολιτών είναι αυτό που όταν γίνεται κάτι -σοβαρό- ενώπιον σου, “τραβάς” μια φωτογραφία ή ένα video από το κινητό σου τηλέφωνο, το αναρτάς σε έναν από τους λογαριασμούς που έχεις στα social media και μετά απολαμβάνεις την αναπαραγωγή της σε ειδησεογραφικά sites.

Το ντοκουμέντο σου γίνεται μέρος ενός άρθρου και ουσιαστικά συνεργάζεσαι με τους δημοσιογράφους, στην παραγωγή μιας είδησης. Ο καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Ανδρέας Βέγλης μίλησε για αυτό το φαινόμενο, στο 3ο Θερινό Σχολείο του ΠΣΑΤ που φιλοξενείται αυτές τις ημέρες στις εγκαταστάσεις της Διεθνούς Ολυμπιακής Ακαδημίας, στην Αρχαία Ολυμπία, με μεγάλο χορηγό το  stoiximan.gr.

Το θέμα του ήταν “Social Media στην Αθλητική Δημοσιογραφία: Ευκαιρίες και Προβλήματα” και μεταξύ αυτών που ανέφερε ήταν πως κοινωνικά μέσα είναι όσα ξέρεις ως social media. Τα social networks πάλι, είναι υποσύνολο των κοινωνικών μέσων. Όχι το ίδιο πράγμα. Τα κοινωνικά μέσα εν τω μεταξύ, προηγήθηκαν του World Wide Web, καθώς δημιουργήθηκαν το 1980, εννέα χρόνια πριν αρχίσεις να πληκτρολογείς το www για να βρεις ό,τι θες στο διαδίκτυο.

Ετοιμάσου για τις “κοινωνικές ειδήσεις”

Πλέον, υπάρχουν τα blogs, τα Wikis, η κοινωνική σελιδοσήμανση (online υπηρεσία αποθήκευσης αγαπημένων, με δημιουργία λογαριασμών και διάθεση προς τρίτους εφόσον το επιθυμείς), υπηρεσίες διαμοιρασμού πολυμεσικού περιεχομένου (YouTube, Flickr και Sound Cloud), εικονικοί κόσμοι, κοινωνική δικτύωση και κοινωνική παρουσία (το Linkedn ήταν το πρώτο μέσο τέτοιου είδους), forums, κοινωνικά παιχνίδια (με αλληλεπίδραση μεταξύ των παικτών) και κοινωνικές ειδήσεις. Αυτό το τελευταίο δεν το… έχεις δουλέψει πολύ ακόμα.

Ετοιμάσου όμως, να ζήσεις και αυτήν την εμπειρία. Πρόκειται για ειδήσεις που ανεβάζουν οι χρήστες σε συγκεκριμένους ιστότοπους, με τους υπόλοιπους “ακόλουθους” να ψηφίζουν αν θέλουν να τη βλέπουν να εμφανίζεται ή όχι και ουσιαστικά να αποφασίζουν για το περιεχόμενο. Είναι μια διαδικασία που το περιεχόμενο παράγεται από τους χρήστες.

Όταν ο καθένας ποστάρει ό,τι θέλει και γίνεται viral

Όπως κάθε νέο προϊόν και τα κοινωνικά μέσα χρειάστηκαν το χρόνο τους για να παρατηρηθούν προβλήματα από αυτό που πια είναι γνωστό ως User Generated Content. Προέκυψαν θέματα με ακατάλληλο/παράνομο περιεχόμενο, άλλα νομικής φύσεως, επιθέσεις “λάσπης”, έκθεση σε προσωπικό κίνδυνο (ρατσιστικού ή θρησκευτικού περιεχομένου), όπως και η αναπαραγωγή φωτογραφιών μη σχετικών με τα γεγονότα.

Όπως διαβεβαίωσε ο κ. Βέγλης υπάρχουν τρόποι για να ελέγξεις κάτι πριν το δημοσιεύσεις, για να διαπιστώσεις αν είναι έγκυρο. Να σου πω κάπου εδώ ότι όταν κάνει λάθη κολοσσός των media, όπως το CNN, όλοι μπορούν να την “πατήσουν”. Τι είχε συμβεί; Μετά την τρομοκρατική επίθεση στις Βρυξέλλες, η πρώτη φωτογραφία που έκανε το γύρο του κόσμου ήταν από τα ενδότερα του αεροδρομίου. Ώρες μετά διαπιστώθηκε πως ο χρήστης που “ανέβασε” τη φωτογραφία, είχε χρησιμοποιήσει στιγμιότυπο αρχείου -από τη Μόσχα. Έως ότου διαπιστωθεί το λάθος, κορυφαία media είχαν προχωρήσει στη δημοσίευση. Στις εξαιρέσεις άνηκε το BBC, καθώς όπως είπε ο κ. Βέγλης έχει ειδικό μηχανισμό να τσεκάρει την εγκυρότητα, μέσω επικοινωνίας με τους χρήστες τους οποίους ενημερώνει για τις συνέπειες της όποιας δημοσίευσης.

Έχει γίνει τέχνη και το τσεκάρισμα των ποσταρισμάτων

Τα τελευταία χρόνια αυξάνονται οι μηχανές που μπορεί να χρησιμοποιήσει όποιος ενδιαφέρεται να διαπιστώσει αν ένα στιγμιότυπο είναι ακριβές και έγκυρο, πριν προχωρήσει στη δημοσίευση. Η διαδικασία αφορά την πιστοποίηση του λογαριασμού, την επιβεβαίωση της πηγής και την επιβεβαίωση του χώρου, που εξασφαλίζονται μέσω συγκεκριμένων ιστοσελίδων. Ακόμα δεν γίνονται αυτοματοποιημένα. Θα φτάσουμε όμως, κι εκεί στο εγγύς μέλλον.

Συμπερασματικά, κράτα πως ο τεράστιος όγκος των πληροφοριών που παρέχονται, δημιουργεί -εύλογα- πρόβλημα εσφαλμένων πληροφοριών, αλλά πλέον έχουν γνώση οι φύλακες. Ή τουλάχιστον εκείνοι που μπαίνουν στη διαδικασία να τσεκάρουν την όποια πληροφορία, πριν προχωρήσουν στην αναδημοσίευση.