Ακρίβεια: Κουρεύουν τις τιμές οι μεταρρυθμίσεις – Ανεπαρκής από μόνη της η μείωση ΦΠΑ

Οι ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις είναι εκείνες που φέρνουν αποτέλεσμα σε σχέση με τη μείωση των τιμών καθώς ενισχύουν τον ανταγωνισμό στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών και περιορίζουν τις στρεβλώσεις στην οικονομία. Αυτό υπογραμμίζει μελέτη που δημοσιεύεται στο Οικονομικό Δελτίο της Τράπεζας της Ελλάδας που εστιάζει παράλληλα και στο θέμα της μείωσης των έμμεσων φόρων ως μέσο αποκλιμάκωσης των τιμών.

Υπενθυμίζεται ότι σταθερά τα τελευταία χρόνια, παρά τη σχετική πολιτική πίεση από την αντιπολίτευση, το Υπουργείο Οικονομικών έχει ταχθεί κατά της μείωσης των συντελεστών ΦΠΑ. Βέβαια η η Ελλάδα διατηρεί τον υψηλότερο συντελεστή στην Ε.Ε. (24% ), ενώ έχει το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων της βασίσει στους έμμεσους φόρους, που είναι και οι πλέον άδικοι καθώς πλήττουν, κύρια, τους μη έχοντες.

Συγκεκριμένα, με βάση τη μελέτη την οποία υπογράφουν οι οικονομολόγοι Γεώργιος Παλαιοδήμος και Δημήτρης Παπαγεωργίου  «η αποτελεσματικότητα μιας μεμονωμένης, προσωρινής μείωσης του ΦΠΑ ως μέτρου περιορισμού του πληθωρισμού στην ελληνική οικονομία είναι σημαντικά περιορισμένη».

Παράλληλα αναφέρουν ότι παρατηρείται σημαντική και διατηρήσιμη αποκλιμάκωση του πληθωρισμού όταν η μείωση του ΦΠΑ συνοδεύεται από δομικές παρεμβάσεις. Επιπλέον, όπως αναφέρεται, οι μόνιμες μειώσεις του ΦΠΑ αποδεικνύονται πιο αποτελεσματικές από τις προσωρινές, καθώς ενισχύουν την αξιοπιστία της οικονομικής πολιτικής και επηρεάζουν θετικά τις προσδοκίες νοικοκυριών και επιχειρήσεων.

Όπως αναφέρουν οι οικονομολόγοι, σε ελεγχόμενο οικονομετρικό μοντέλο (SVAR), η μείωση του ΦΠΑ στη λιανική μετακυλίεται κατά 19-25% στις τιμές σε ορίζοντα ενός έτους, πολύ λιγότερο και πιο αργά δηλαδή από όσο συνήθως περιμένουν οι πολίτες. Το όφελος είναι βραχυπρόθεσμο ενώ ο βαθμός μετακύλησης επηρεάζεται από διαρθρωτικούς παράγοντες, καθώς και από τη διάρκεια της εφαρμογής του μέτρου.

Μικρό το όφελος για τους καταναλωτές

Παράλληλα οι αναλυτές σημειώνουν ότι οι μόνιμες μειώσεις του ΦΠΑ σχεδόν διπλασιάζουν τη μετακύληση στις τιμές σε σύγκριση με τις προσωρινές.

Όπως τονίζεται,οι αποπληθωριστικές επιδράσεις είναι επίσης ισχυρότερες σε οικονομίες με πιο ανταγωνιστικές αγορές, όπου οι επιχειρήσεις είναι πιο πρόθυμες να μετακυλήσουν τις μειώσεις κόστους στις τιμές. Αντιθέτως, σε οικονομίες που χαρακτηρίζονται από υψηλό βαθμό δυσκαμψιών   , ή περιορισμένη χρήση εγχώριων εισροών,οι επιδράσεις στον πληθωρισμό από μειώσεις του ΦΠΑ είναι ασθενέστερες. Στην πράξη επιβεβαιώνουν ότι ένα  πολύ μικρό όφελος από τη μείωση του ΦΠΑ μπορεί να φτάσει στον καταναλωτή.

Με βάση τη μελέτη, πάντως,  η μείωση του ΦΠΑ, per se, δε φτάνει για την αποκλιμάκωση των πληθωριστικών πιέσεων στην ελληνική οικονομία, καθώς η αποτελεσματικότητά της εξαρτάται από το ευρύτερο θεσμικό και διαρθρωτικό περιβάλλον. Συνεπώς, η αξιοποίηση του ΦΠΑ ως αποτελεσματικού μέτρου αποπληθωριστικής παρέμβασης προϋποθέτει την ένταξή του σε ένα ευρύτερο πλαίσιο οικονομικής πολιτικής, το οποίο περιλαμβάνει συμπληρωματικές διαρθρωτικές παρεμβάσεις που στοχεύουν στην ενίσχυση του ανταγωνισμού στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών και στη μείωση των στρεβλώσεων στην οικονομία.