Νίκος Ζούδιαρης – Στην “Αγορά του Αλ Χαλίλι” οι ήρωες είναι υπαρκτά πρόσωπα;

Δύο κιθάρες, κοντραμπάσο, δύο φωνές και φύγαμε! Το Σάββατο 1η Νοεμβρίου, ο σπουδαίος τραγουδοποιός Νίκος Ζούδιαρης ανεβαίνει στη σκηνή του Φιλολογικού Συλλόγου Παρνασσού για μια βραδιά γεμάτη ιστορίες, ήχους και συγκίνηση. Μια ζεστή, προσωπική περιπλάνηση στο έργο του, με τίτλο «Α΄ και Β΄ Ανάγνωση».

Aπό τον δίσκο η “Αγορά του Κόσμου” που σημάδεψε τα ‘90s μας, μέχρι το ολοκαίνουργιο “Mascaron” ο Νίκος Ζούδιαρης ξαναπαίζει τα τραγούδια του σαν να είναι η πρώτη φορά! Μαζί του, η Αλεξάνδρα Γκουντούλια- η φωνή και συνταξιδιώτριά του στο νέο άλμπουμ – ο Αριστείδης Χατζησταύρου και ο Δημήτρης Τσεκούρας.

Ο Νίκος Ζούδιαρης εμφανίστηκε στις αρχές των ‘90s (τότε εκτελωνιστής στο επάγγελμα) και ξεχώρισε αμέσως για τη γλώσσα και τη μουσική του ευαισθησία. Λίγοι τραγουδοποιοί έχουν καταφέρει να παντρέψουν τόσο τρυφερά τη μελαγχολία με το φως εκείνος. Από την «Αγορά του Αλ Χαλίλι», τον “Βόσπορο“, και τη «Μικρή Πατρίδα» μέχρι τα πιο πρόσφατα έργα του, ο Ζούδιαρης γράφει τραγούδια που αντέχουν στο χρόνο – λιτά, ανθρώπινα, βαθιά ελληνικά.

Σήμερα, συνεχίζει να δημιουργεί με τον δικό του ρυθμό, μακριά από φανφάρες και επιδείξεις. Το πρόσφατο άλμπουμ του, Mascaron, αποδεικνύει ότι η αλήθεια του τραγουδιού του παραμένει ατόφια – μεστός λόγος, καθαρή μουσική.

Νίκος Ζούδιαρης – Ο ποιητής της “Μικρής Πατρίδας”

Η διαδρομή του, όπως μας λέει, μοιάζει με παραμύθι, και τελικά “ό,τι διαμορφώνουμε, μας διαμορφώνει“.

“Σαν παραμύθι μου φαίνεται όλη αυτή η διαδρομή! Από τη μοναξιά της κιθάρας μου, πέρασα στην εμπειρία της ορχήστρας και τη μαγεία των οργάνων μέσα από τον καλλιτεχνικό πλούτο σπουδαίων μουσικών. Αυτό, κατ’ αρχάς, απέφερε εξελικτικά πρωτόγνωρες ζυμώσεις κυρίως στο πεδίο της μουσικής σκηνοθεσίας των τραγουδιών μου. Με την αφοσίωσή μου στο τραγούδι δε, φούντωσε ο έρωτάς μου για την ποίηση που από παιδί με γοήτευε. Πώς οι λέξεις και οι νότες αποκτούν ξαφνικά απίστευτες διαστάσεις; Τι ομορφιά από έννοιες εκχύνεται κάθε φορά που αντικαθίσταται μια λέξη από μια άλλη πιο ακριβή και τι αρμονία, σύμφωνα πάντα με την ιδιοσυστασία μου,  όταν βρίσκω τις αντίστοιχες νότες που αγαπιούνται μεταξύ τους; Η ενασχόλησή μου αυτή, παραμένει μακράν το αγαπημένο μου παιγνίδι.

Εξακολουθώ να βασίζομαι στην ορμή του ενστίκτου κατά τη σύλληψη μιας ιδέας, αλλά έχω πάντα το νου μου μη τυχόν, άθελά μου, η πείρα – γνώση μου τη διαστρεβλώσει αντί να την αναδείξει. Όταν τα καταφέρνω, καλώς. Μα ακόμα κι όταν χάνομαι σε μουσικούς κόσμους που προσπαθώ ανεπιτυχώς να ανακαλύψω ή σε στίχους που δεν καταφέρνω να ολοκληρώσω όπως θα ήθελα, μέσα σε αισθήσεις και εκδοχές – για μέρες, μήνες ή και χρόνια – το χαίρομαι κι αυτό γιατί επιστρέφω μετά από κάθε τέτοιο ταξίδι, άλλος. Ό,τι διαμορφώνουμε μας διαμορφώνει. Γι’ αυτό ποτέ δεν επανέλαβα συνθετικά τον εαυτό μου. ”

– Έχετε πει πως «δεν είχα στόχο να κάνω καριέρα μουσικού». Και όμως, σήμερα είστε από τους πιο αναγνωρίσιμους τραγουδοποιούς της γενιάς σας. Ποιες ήταν οι “δυνάμεις” που καθόρισαν την πορεία σας;

“Ποτέ δεν είχα στο μυαλό μου την καριέρα. Αυτό που με κινούσε και με κινεί ακόμα, είναι η ανάγκη να εκφράσω κάτι αληθινό, κάτι που να αφορά τον άνθρωπο και τις σιωπές του. Οι «δυνάμεις» που καθόρισαν την πορεία μου δεν ήταν η φιλοδοξία ή η προβολή, αλλά η εσωτερική ανάγκη, η αγάπη για τον λόγο, για τη μουσική και εκείνη η αξέχαστη, για όποιον την έχει γευτεί, αξεπέραστη στιγμή διαρκείας: η κατάσταση ευτυχίας που ένα ιδιαίτερο, απρόσμενο τραγούδι μπορεί να μου χαρίσει κατά τον «ερχομό» του και διαρκεί μέχρι την «έξοδό» του, που συμβαίνει με την ολοκλήρωσή του. Η ανάμνηση της της «ευτυχίας» αυτής είναι ένδειξη πέρα από την πραγματική πραγματικότητα.

Στην πορεία, είχα την τύχη να συναντήσω ανθρώπους που πίστεψαν σε αυτά τα τραγούδια και τους έδωσαν φωνή – σπουδαίοι ερμηνευτές, άπιαστοι μουσικοί, συνεργάτες προσωπικότητες. Αυτές οι συνεργασίες – συναντήσεις ψυχών, ήταν οι άλλες αληθινές «δυνάμεις» πίσω από ό,τι συνέβη.”

– Στο σημείωμά σας μιλάτε για τον παιδικό σας εαυτο που δεν τον προδώσατε! Πόσο συχνά επιστρέφετε σε εκείνο το παιδί για έμπνευση ή καθοδήγηση;

“Ο «Νικολάκης με τα κοντά παντελονάκια» είναι μια υπενθύμιση. Είναι εκείνο το παιδί που άκουγε τους ήχους του κόσμου χωρίς φίλτρα, που συγκινούνταν εύκολα και που πίστευε ότι η μουσική μπορεί να πει την αλήθεια. Όσο και να μεγαλώνω εκείνος παραμένει η πηγή. Όταν γράφω, άθελά μου και χωρίς να το επικαλούμαι, επιστρέφω σ’ αυτό το παιδί. Το αισθάνομαι να φαντάζεται, να με κατοικεί, να γινόμαστε ένα. Εκεί βρίσκω τη διαύγεια, τη σιωπή και τη ματιά που δεν έχει ακόμη κουραστεί.”

– Τα τραγούδια σας έχουν μια έντονη αίσθηση αφήγησης, σαν μικρές ιστορίες. Από πού αντλείτε τους χαρακτήρες και τις εικόνες τους;

“Πράγματι. Έτσι τα αντιλαμβάνομαι. Κάθε τραγούδι είναι μια στιγμή ή συνθέσεις στιγμών. Ένα βλέμμα, μια κατάσταση, μνήμες, προθέσεις, μια εικόνα εξωτερική ή εσωτερική. Λεπτομέρειες που μάθαμε να προσπερνάμε, μια ταινία. Σιωπές που κουβαλούν κάτι ανείπωτο. Ανθρώπινες μικρές ιστορίες όπου οι πρωταγωνιστές, συνήθως υποθετικοί, βρίσκουν τη φωνή τους. Το ερέθισμα προκύπτει πάντα από ένα αληθινό γεγονός ή συναίσθημα. Μετά «πιάνει» δουλειά η μυθοπλασία. Είναι φορές μάλιστα, όταν έχω εμβαθύνει καλά στους χαρακτήρες, που αναγνωρίζω τους ήρωες των τραγουδιών μου ως υπαρκτά πρόσωπα.”

“Δεν με εκπλήσσει η πορεία του Αλκίνοου, μόνο τον χαίρομαι”

– Ποιες είναι οι συνεργασίες που σας καθόρισαν περισσότερο ή που σας άλλαξαν τον τρόπο που βλέπετε τη μουσική;

“Είχα την τύχη να συνεργαστώ με ανθρώπους που σέβομαι βαθιά, γιατί κουβαλούν εμπειρία, πίστη, και πάθος για το τραγούδι. Που δεν ήταν απλώς σπουδαίοι ερμηνευτές ή δημιουργοί, αλλά πραγματικοί συνοδοιπόροι στη μουσική. Μερικοί εξ αυτών προπορεύονταν και με καλοδέχτηκαν. Με άλλους ξεκινήσαμε μαζί με δίψα και όνειρο και με κάποιους νεότερους συναντηθήκαμε καθώς έρχονταν. Με τη σειρά που συνεργαστήκαμε: Αλκίνοος Ιωαννίδης, Δήμητρα Γαλάνη, Τάκης Μπουρμάς, Γιώργος Ανδρέου, Τάνια Τσανακλίδου, Νίκος Κουρουπάκης, Δημήτρης Παπαδημητρίου, Ελευθερία Αρβανιτάκη, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Γιώργος Νταλάρας, Απόστολος Ρίζος, Άννα Μπουρμά, Ελένη Τσαλιγοπούλου, Κώστας Θωμαϊδης, Σταύρος Ψαρουδάκης, Μαργαρίτα Ζορμπαλά, Άλκης Αλκαίος, Αρλέτα, Παύλος Παυλίδης, Μανόλης Λιδάκης, Γεωργία Νταγάκη, Οδυσσέας Ιωάννου, Ρίτα Αντωνοπούλου, Μυρτώ Καμβυσίδη, Κώστας Τριανταφυλλίδης, Αλεξάνδρα Γκουντούλια. Κάθε συνεργασία υπήρξε για μένα ένα μάθημα – όχι μόνο μουσικό, αλλά και ανθρώπινο.

Θέλω όμως να σταθώ ιδιαίτερα σε πολύ αγαπημένα πρόσωπα, συντρόφους που “έφυγαν” αλλά  δεν “έφυγαν” και παραμένουν μέσα μου, εδώ, κοντά μου, ιεροί συνομιλητές: τον Παναγιώτη Πετρονικολό, τον Θάνο Μικρούτσικο, τον Σάμυ Γαβριηλίδη και τον Αργύρη Χιόνη. Πάντα τους σκέφτομαι, ανατρέχω στη γνώμη τους, τους συμβουλεύομαι και πάντα τους ευγνωμονώ. ”

– Πώς βλέπετε την πορεία του Αλκίνοου Ιωαννίδη με τον οποίο μοιραστήκατε το ξεκίνημά σας στη δισκογραφία. Είναι αλήθεια ότι ο δίσκος «Στην αγορά του κόσμου» (1993) είχε αρχικά απορριφθεί λέγοντας ότι «τα τραγούδια ήταν παλιομοδίτικα και οι τραγουδιστές φάλτσοι»;

“Δεν με εκπλήσσει η πορεία του Αλκίνοου, μόνο τον χαίρομαι. Θα μου έκανε εντύπωση εάν δεν συνέβαινε. Από νεαρός ήταν ολοφάνερο πως πρόκειται για έναν ταλαντούχο, προικισμένο άνθρωπο με ξεχωριστή ευαισθησία και εσωτερική πυξίδα. Τον γνώρισα συνεπαρμένο από τις τέχνες. Πιστεύω ότι εδώ και πολλά χρόνια αποτελεί ως καλλιτέχνης μια κατηγορία από μόνος του.

Όσο για το δεύτερο σκέλος της ερώτησης, πράγματι, αυτό ακριβώς μου ειπώθηκε όταν ζήτησα να μου αιτιολογηθεί το «δεν». Όμως, επειδή, έτσι ξεκομμένη η φράση από την όλη σκηνή ηχεί κάπως περίεργα, οφείλω να διευκρινίσω ότι εισέπραξα συνάμα δισταγμό και αμηχανία από τον παραγωγό της πάλαι ποτέ Polygram. Ούτε γνωρίζω πόσο αποκλειστικά δική του γνώμη εξέφερε. Δεν το προσωποποιώ. Στη συνέχεια ανέλαβε την ευθύνη της παραγωγής του δίσκου η αγαπημένη μου Δήμητρα Γαλάνη, που πίστεψε σε εμάς, εμπιστεύτηκε τα τραγούδια μου και φτάσαμε ως εδώ.”

– Πώς προέκυψε η πρόσφατη συνεργασία με την Αλεξάνδρα Γκουντούλια και τι καινούργιο έφερε στον κόσμο σας;

“Ήταν πριν τρία χρόνια περίπου, όταν, καθώς ερευνούσα κάτι μουσικό στο YouTube, μου εμφανίζονταν επίμονα, ως προτεινόμενα, βιντεάκια με την Αλεξάνδρα κι όλο τα αγνοούσα. Αυτό κράτησε κάποιες μέρες κάθε φορά που έμπαινα στην πλατφόρμα, ώσπου, ε, κάποια στιγμή έβαλα να ακούσω. Εντυπωσιάστηκα από την πραγματικά ξεχωριστή φωνή της, συνολικά την συμπεριφορά της και το εύρος των μουσικών ειδών που ερμήνευε. Μια νεανική φωνή με ευδιάκριτα χαρακτηριστικά τζαζ – ροκ – έντεχνου – παραδοσιακού. Είχα μια καλή μαγιά τραγουδιών που με απασχολούσε να βρω την κατάλληλη ερμηνεύτριά τους κι έτσι την κάλεσα και άρχισε η μικρή μας μουσική ιστορία που κατέληξε στο Mascaron. Η Αλεξάνδρα αναζωπύρωσε τη δημιουργικότητά μου. Εργαστήκαμε ουσιαστικά πάνω στις απαιτήσεις των τραγουδιών με αλληλοσεβασμό και συνέπεια. Με τη φρεσκάδα της και το όνειρο ανιχνεύσαμε παρέα όσα τραγούδια μας υπολείπονταν για το album. Πιστεύω ότι καταφέραμε ένα θαυμάσιο αποτέλεσμα.”

– Το πρόγραμμα «Α’ και Β΄ Ανάγνωση» μοιάζει σαν ένας προσωπικός διάλογος με τον εαυτό σας. Πώς είναι να “ξαναδιαβάζετε” τα τραγούδια σας μετά από τόσα χρόνια και ποια ξεχωρίζετε;

“Ο προσωπικός διάλογος, όπως ακριβώς το λέτε, ξεκίνησε αμέσως με την απόφασή μου να βγω να παίξω, έχοντας όλη την ευθύνη της παράστασης, για πρώτη φορά στην ιστορία μου στο χώρο του τραγουδιού. Α’ και Β’ Ανάγνωση γιατί θα τραγουδήσω κάποια καλοταξιδεμένα τραγούδια από τους αγαπημένους μου ερμηνευτές, με πρόθεση να μαρτυρήσω τον υποκειμενικό τους ήχο. Μερικά θα τα φανερώσω στην πρωτόλεια μορφή τους και θα σταθώ σε συγκεκριμένα τραγούδια μου, που εκφράζουν βαθύτερους στοχασμούς της τραγουδοποιητικής μου τέχνης.

Η Αλεξάνδρα, εκτός του ότι έχει επωμιστεί να ερμηνεύσει, με τον δικό της πολύ ξεχωριστό τρόπο, γνωστά τραγούδια της διαδρομής μου, θα παρουσιάσει και τραγούδια μας από το Mascaron, το album μας που κυκλοφόρησε πέρυσι. Όλα αυτά θα αποδοθούν μουσικά με ένα κοντραμπάσο και δύο κιθάρες. Χάνονται λοιπόν τα όρια μεταξύ Α’ και Β’ ανάγνωσης, γι’ αυτό και θεωρώ τον τίτλο της παράστασης ολόσωστο και ειλικρινή. Να πω εδώ πως οι σολίστες Αριστείδης Χατζησταύρου και Δημήτρης Τσεκούρας που θα πρωταγωνιστούν επίσης στην παράσταση, είναι από μόνοι τους μουσικό θέμα. Θα μπορούσα να κάθομαι με τις ώρες να τους ακούω να παίζουν, να χαίρομαι τη μοναδικότητά τους, να  απολαμβάνω τη χημεία τους.

Καλλιτεχνικό το εγχείρημα, δύσκολο, μα γοητευτικό. Προετοιμαζόμαστε γι’ αυτό. Θα το ζήσουμε κι εμείς την πρώτη του Νοέμβρη, στον υπέροχο χώρο, Φιλολογικός Σύλλογος Παρνασσός.

Όσο για το πώς είναι να ξαναδιαβάζω τα τραγούδια μου, θα πω μόνο πως όταν σε μια πρόβα έπιασα στα χέρια μου και ξαναέβαλα στη φωνή μου το “Ο ήλιος του αλωνάρη”, μετά από 32 χρόνια, με πήραν τα κλάματα και σταμάτησα.”

“Χρωστάμε πολλά στους τραγουδοποιούς – Καταγράφουν την ιστορία των κοινωνιών”

– Οι εποχές αλλάζουν, αλλάζει και το πώς το κοινό ανακαλύπτει τη μουσική. Πώς αισθάνεστε που τα τραγούδια σας εξακολουθούν να αγγίζουν ανθρώπους διαφορετικών γενεών; Η σχέση σας με τις νέες τεχνολογίες;

“Οι εποχές αλλάζουν, τα χρόνια περνούν, όλα αλλάζουν, αλλά η ανάγκη για δημιουργία, έκφραση και επικοινωνία, δεν αλλάζει. Με συγκινεί όταν βλέπω νέους ανθρώπους να συναντιούνται με τραγούδια που γράφτηκαν άλλες εποχές και να τα αγαπούν απ’ την αρχή. Αυτή η σπειρωματική κίνηση είναι μια ζωτικής σημασίας πνευματική μηχανή για την ανθρωπότητα.

Τις νέες τεχνολογίες τις εντάσσω, απαραίτητα, στο πεδίο της επικοινωνίας, συχνά με τη βοήθεια αρκετά νεότερών μου. Κατά τα άλλα το home studio μου παραμένει να είναι οι κιθάρες μου, ο καναπές και το γραφείο μου.”

– Σήμερα, τι σημαίνει για εσάς η έννοια «τραγουδοποιός» στην Ελλάδα; Πόσο χώρο έχει, πόσο βάρος κουβαλά και ποιο μέλλον βλέπετε (ειδικά στα ζητήματα των πνευματικών δικαιωμάτων);

“Σχετικά με τα πνευματικά δικαιώματα το ερώτημα είναι αν ένας τραγουδοποιός μπορεί να ζει από την τραγουδοποιία του, καθώς αυτή διαχέεται εμπορευματοποιημένη στον χώρο και στον χρόνο, πέραν των ζωντανών εμφανίσεων του ίδιου που είναι τοπικής σημασίας και στον παρόντα χρόνο. Πρόκειται για μια διαχρονική αγωνία όλων των δημιουργών και δικαιούχων.  Αποτελεί αντικείμενο των δύο Οργανισμών, όπως υφίστανται και διοικούνται και από δημιουργούς. Δεν έχω μια απάντηση, μόνο σε σκέψεις μπαίνω. Τώρα δε με την εισβολή του AI και στη μουσική, το θέμα γίνεται ακόμα πιο περίπλοκο.

Οσο για τον χώρο που μπορεί να έχει ένας τραγουδοποιός, είναι όλος δικός του με πεδίο δράσης του όλη τη θεματολογία του κόσμου, εφόσον τον παρακινεί μια πηγαία, βαθιά ανάγκη. Μόνο γι’ αυτόν τον τύπο τραγουδοποιού μπορώ να μιλήσω. Που δεν γίνεται να διαφύγει αυτής της ανάγκης και αυτοπραγματώνεται υπηρετώντας την με πίστη και πάθος. Είναι μια πολύ παλιά ιστορία η τραγουδοποιία. Ξεκινάει από τους Προβηγκιανούς τροβαδούρους του Μεσαίωνα και φτάνει ως τα σήμερα. Χρωστάμε πολλά στους τραγουδοποιούς. Τόσα, που δεν ξέρουμε πόσα. Καταγράφουν την ιστορία των κοινωνιών από τις γειτονιές προς την κεντρική πλατεία. Μια ιστορία που γράφεται από κάτω προς τα πάνω. Από μέσα προς τα έξω.”

Προπώληση ticketservices.gr