Σήμερα η επέτειος του ΟΧΙ

Για να φτάσουμε στο βροντερό «ΟΧΙ», που διδαχθήκαμε πως είπε ο Ιωάννης Μεταξάς στον Ιταλό πρέσβη, είναι ενδιαφέρον να δούμε τι προηγήθηκε. Λοιπόν, η ένδοξη άρνηση των Ελλήνων να γίνουν παρελκόμενα της φασιστικής Ιταλίας και του Άξονα, που οδήγησε στο Έπος του ‘40, ξεκίνησε με έναν τρόπο πολύ καθώς πρέπει, θα έλεγα.

Στις 22 Οκτωβρίου, λοιπόν, ο Υπουργός Εξωτερικών Τσιάνο συνέταξε στη Ρώμη το περίφημο τελεσίγραφο προς τους Έλληνες. Τα πάντα ήταν έτοιμα για την εισβολή, που είχε προγραμματιστεί για τα ξημερώματα της Δευτέρας, 28ης Οκτωβρίου. Τρεις μέρες μετά, στις 25 Οκτωβρίου, η νεοσύστατη Λυρική Σκηνή του Βασιλικού Θεάτρου στην Αθήνα, ανέβασε τη “Μαντάμ Μπατερφλάι” του Τζιάκομο Πουτσίνι, παρόντος του γιου του συνθέτη, του Αντόνιο Πουτσίνι.

Η ιταλική πρεσβεία έδωσε μεγάλη σημασία στην εκδήλωση, διοργανώνοντας την επαύριο, τη νύχτα της 26ης προς 27η Οκτωβρίου, μια λαμπρή δεξίωση για να τιμήσει τον Πουτσίνι και όλους τους συντελεστές της παράστασης. Ενώ λοιπόν οι Ιταλοί διπλωμάτες και το άνθος της αθηναϊκής κοινωνίας έπιναν ξένοιαστοι τη σαμπάνια τους, σε ένα μυστικό δωμάτιο της πρεσβείας, το τελεσίγραφο έφτανε τηλεγραφικά.

Ήταν το ίδιο κείμενο που ο πρέσβης της φασιστικής Ιταλίας, ο Εμανουέλε Γκράτσι, θα επέδιδε εικοσιτέσσερις ώρες αργότερα, ιδιοχείρως, στον δικτάτορα της Ελλάδας, ξυπνώντας τον, στις 3.00 παρά δέκα τα ξημερώματα της Δευτέρας, 28ης Οκτωβρίου 1940, στο σπίτι του στην Κηφισιά.

Όταν λοιπόν το διάβασε ο Ιωάννης Μεταξάς, δεν είπε ακριβώς «όχι». Η αλήθεια είναι πως δήλωσε στον πρέσβη: «alors, c’ est la guerre…» Ώστε λοιπόν, πόλεμος. Πόλεμος που ξέσπασε ακριβώς στις 5 και μισή τα ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου, με την αιφνιδιαστική εισβολή των Ιταλικών στρατευμάτων στην Ήπειρο, ένα ημίωρο πριν από την ώρα που το ίδιο το τελεσίγραφο όριζε ότι η επίθεση θα ξεκινούσε, δηλαδή στις έξι το πρωί….

Το περίφημο «Όχι», το σήμα κατατεθέν της ελληνικής ευψυχίας, (καθώς η σφαλιάρα των Ελλήνων στους Φασίστες του Μουσολίνι ήταν η πρώτη νίκη των Συμμάχων εναντίον του Άξονα), αυτό το «Όχι» λοιπόν παρουσιάσθηκε για πρώτη φορά ως τίτλος στο κύριο άρθρο της εφημερίδας «Ελληνικό Μέλλον», στις 30 Οκτωβρίου του 1940.

Με αυτό το «Όχι» άρχισε ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος για την Ελλάδα. Ένας πόλεμος που ξεκίνησε πολύ κομψά, θα έλεγα, με μια όπερα και μια δεξίωση.

Από πού κρατάει η σκούφια μας

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.