Ταϊλάνδη, η διάσωση που συγκλόνισε τον κόσμο: Η σωτηρία των 13 παιδιών μέσα από τα μάτια του δύτη Ιvan Karadzic

O Ivan Karadzic έχει μια τακτοποιημένη ζωή στη Δανία. Το 2006 όμως, κάνει διακοπές στο Koh Tao, στην Ταϊλάνδη. Επιστρέφει στη χώρα του, πουλά το διαμέρισμα του και παραιτείται από τη δουλειά του. Μετακομίζει μόνιμα στην Ταϊλάνδη, γίνεται εκπαιδευτής κατάδυσης και δημιουργεί τη δική του καταδυτική σχολή.

Δώδεκα χρόνια μετά, στις 23 Ιουνίου και ενώ προετοιμάζεται για μια ακόμη κατάδυση, μαθαίνει την δυσάρεστη είδηση. Δώδεκα παιδιά, μελή μιας ποδοσφαιρικής ομάδας και ο προπονητής τους, αγνοούνται. “Αν μια πεταλούδα”- λέει η θεωρία του χάους- “ κινήσει τα φτερά της στον Αμαζόνιο, τότε μπορεί να φέρει βροχή στην Κίνα”. Μια απειροελάχιστη δηλαδή μεταβολή στη ροή των γεγονότων μπορεί να οδηγήσει, μετά από χρόνια, σε μια εξέλιξη της ιστορίας δραματικά διαφορετική από εκείνη που θα λάμβανε χώρα, αν δεν είχε συμβεί η μεταβολή.

Αν, λοιπόν, υποθέσουμε ότι η απειροελάχιστη μεταβολή είναι η απόφαση του να ταρακουνήσει την τακτοποιημένη σε κουτάκια ζωή του, τότε δίχως καμία αμφιβολία, η απόφαση αυτή του Karadzic συντελέστηκε για ένα και μόνο λόγο. Να βοηθήσει στη διάσωση μιας παρέας πιτσιρικάδων, που πήραν τα ποδήλατά τους και με μερικά γλυκά στις τσέπες τους αποφάσισαν να γιορτάσουν τα γενέθλια του 16χρονου Night, εξερευνώντας ένα σπήλαιο στην Ταϊλάνδη. Υπολόγιζαν να παραμείνουν εκεί, μια ώρα. Εγκλωβίστηκαν όμως, για δύο εβδομάδες.

Τα παιδιά ήταν χωρίς νερό, με μόνη τροφή τα γλυκίσματα και είχαν μαζί τους φακούς. Τρία από αυτά, προέρχονται απο μια περιοχή ανάμεσα στην Μιανμάρ, το Λάος και την Κίνα, η οποία δεν έχει σαφή σύνορα και όποιος τυγχάνει να γεννηθεί εκεί είναι σε καθεστώς ανιθαγένειας και δεν αποκτά διαβατήριο. Δίπλα τους, αρκετά παιδιά δεν ξέρουν να κολυμπούν.

Ο Karadzic κινητοποιήθηκε και δεν ήταν μόνος του. Μαζί του ο επίσης δύτης Mikko Paesi, που την ημέρα της 8ης επετείου του γάμου του άφησε τη γυναίκα του από τις διακοπές τους στη Μάλτα και ο έτερος φίλος τους, ο Καναδός  δύτης, Erik Brown.

«Είδαμε τις ειδήσεις και αναζητήσαμε τις αρχές για να τους ενημερώσουμε ότι ήμασταν δύτες σπηλαίων. Επικοινωνήσαμε με την κυβέρνηση και  τους επικεφαλής της διάσωσης για να τους προσφέρουμε εθελοντικά τη βοήθειά μας. Στην αρχή δεν την δέχτηκαν, καθώς πίστευαν ότι θα βρουν τα παιδιά. Μάταια, μετά από τις λίγες μέρες άκαρπων αναζητήσεων ζήτησαν να  την βοήθειά μας».

Οι ίδιοι αντιλήφθηκαν πολύ γρήγορα ότι οι δύτες του ναυτικού δεν είχαν την εξειδίκευση στις σπηλαιολογικές καταδύσεις διάσωσης παιδιών.

Συσπειρώθηκαν και κάλεσαν σε δράση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αναζήτησαν τον απαραίτητο εξειδικευμένο εξοπλισμό και έψαξαν εναγωνίως εθελοντές διασώστες και επαγγελματίες δύτες σπηλαίων.

«Θα πρέπει» έγραψαν «να μπορεί ο δύτης να αναπνέει με ειδικό ρυθμιστή, να τραβάει το σώμα του με σχοινί παρά το κρύο και το ισχυρό ρεύμα και να κολυμπάει με χαμηλή ορατότητα δίχως να πανικοβάλλεται. Η διαδρομή είναι περίπου 2-3 χιλιόμετρα, ο εξοπλισμός θα χρειαστεί να βγει σε ένα πολύ στενό πέρασμα, ενώ οικονομική αποζημίωση για τους εθελοντές δεν υπάρχει. Μονο φαγητό και ροφήματα από τους ντόπιους».

Ο Ivan, ο Mikko και ο Erik δημιούργησαν αυτοσχέδιους χάρτες και συγκέντρωσαν τους εθελοντές. 

«Δεν υπήρχαν συγκεκριμένες οδηγίες να ακολουθήσουμε. Ήμασταν ένα μείγμα ανθρώπων, εθελοντές διασώστες, δύτες σπηλαίων και δύτες του λιμενικού, από την Ταΐλάνδη, την Αμερική, την Αυστραλία αλλά και ορισμένοι από τους εμπειρότερους δύτες σπηλαίων από την Αγγλία. Όλοι είχαμε συμμετάσχει σε διασώσεις στο παρελθόν. Όχι όμως και παιδιών», τονίζει στο News 24/7 o Ivan Karadzic, ο οποίος έφτασε στην  σπηλιά Ταμ Λουάνγκ το πρωί της 2ας Ιουλίου.

Λίγες ώρες μετά, δύο βρετανοί δύτες εντόπισαν τα παιδιά

–«Πόσοι είστε; 13;» ρώτησαν οι πρώτοι διασώστες που τα προσέγγισαν, με τα παδιά να ζητούν να μάθουν τι ημέρα είναι. Οι δύτες τους απάντησαν ότι είναι Δευτέρα και βρίσκονται στο σπήλαιο εδώ και 10 ημέρες. «Θα έρθουν κι άλλοι, είμαστε οι πρώτοι» τους είπαν.

Ήταν η στιγμή που η αποστολή αναζήτησης, μετατράπηκε σε αποστολή σωτηρίας. «Τους είπαμε όλη την αλήθεια. Τι συνέβαινε και τι θα μπορούσε να συμβεί. Αυτή την αλήθεια την ήξεραν και οι γονείς τους. Πώς επιχειρούσαμε, πώς θα γίνει η διάσωση, αλλά και τους κινδύνους που περιείχε η προσπάθειά μας. Και την αποδέχτηκαν. Βέβαια τα παιδιά δεν είχαν και άλλη επιλογή. Ήξεραν όμως όλα μας τα βήματα»  εξηγεί στο News 24/7 ο Karadzic και προσθέτει με νόημα: «Σκεφτείτε το, τα παιδιά ήταν ηλικίας 11 έως 16 ετών και ο προπονητής τους μόλις 25. Είχαν πλήρη διαύγεια για να τους εξηγήσουμε. Νομίζω ότι αυτό είναι κατόρθωμα. Ήταν εξαιρετικά δυνατά και νιώθω μεγάλο σεβασμό και για τα δεκατρία».

Τα παιδιά εντοπίστηκαν σε μήκος σχεδόν 3 χλμ από την είσοδο του σπηλαίου και βάθος 1χλμ από την επιφάνεια της γης. Ο χρόνος όμως δεν ήταν με το μέρος τους. 

«Πίστευα ότι θα τα καταφέρουμε. Το πίστευα από την αρχή. Όταν ενημερώθηκα με κάθε λεπτομέρεια για τη δυσκολία της διάσωσης, και το πόσο βαθιά στη σπηλιά ήταν παγιδευμένα τα παιδιά κατάλαβα ότι ήταν μια εξαιρετικά δύσκολη επιχείρηση, αλλά είχα εμπιστοσύνη ότι θα τα καταφέρουμε.»  Οι δύτες του πολεμικού ναυτικού μετέφεραν φαγητό και φάρμακα στα παιδιά και τα μάθαιναν να χρησιμοποιούν τον αναπνευστήρα και την καταδυτική μάσκα. Ενας γιατρός έμεινε μαζί τους για τρείς ημέρες.

Ο Karadzic από την πρώτη κιόλας στιγμή συνεργάστηκε με κορυφαίους βρετανούς δύτες και το πολεμικό ναυτικό της Ταιλάνδης. «Δεν χρειάστηκε να μάθουν τα παιδιά κατάδυση, ακολούθησαν τους δύτες, δεν μπορείς εξάλλου να μάθεις εύκολα κατάδυση. Ως δύτης, κανείς είναι 100% ανεξάρτητος, αυτό είναι το βασικό χαρακτηριστικό, να ξέρει δηλαδή να λειτουργεί σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Αυτό όμως  χρειάζεται πολύ χρόνο και μεγάλη εξάσκηση. Ήταν, λοιπόν αδύνατο να μάθουμε στα παιδιά κατάδυση υπό την πίεση του χρόνου ώστε να μπορούν να βγουν από τη σπηλιά αυτόνομα» εξηγεί και το μόνο που έμενε ήταν να βρεθεί εναλλακτικό σχέδιο, με τον καιρό να «πιέζει» καθώς είχε ήδη ξεκινήσει να βρέχει.

Η κατάσταση θα δυσκόλευε κι άλλο. Οι ζωές των παιδιών κρέμονταν από ένα λεπτό σχοινί ισορροπιών. Σύντομα έμαθαν ότι ο Saman Kunan, εθελοντής και βετεράνος δύτης του Πολεμικού Ναυτικού της Ταϊλάνδης, έχασε τη ζωή του αφού πρώτα έφερε εις πέρας επιχείρηση με σκοπό την τοποθέτηση φιαλών οξυγόνου κατά μήκος μιας πιθανής οδού διαφυγής των παγιδευμένων παιδιών. Καθώς παρέδιδε το οξυγόνο δεν είχε πλέον αρκετό οξυγόνο ο ίδιος. “Θα φέρουμε πίσω τα παιδιά” είχε γράψει λίγες ώρες πριν. Η τέφρα του σκορπίστηκε την ίδια ημέρα στον ποταμό Μεκονγκ, υπο τις προσευχές μοναχών.

«Ο θάνατος του Σαμάν μας τρόμαξε. Προθυμοποιήθηκε να βοηθήσει. Δυστυχώς αντιμετώπισε προβλήματα μέσα στη σπηλιά, το τι ακριβώς συνέβη κανείς δεν το ξέρει, και όπως καταλαβαίνετε αυτό μας επηρέασε όλους μας. Ο Σαμαν δεν ήταν ένας απλώς δύτης, ήταν ένας έμπειρος δύτης. Και όταν κάτι τέτοιο συμβαίνει σε έναν έμπειρο δύτη, αρχίζεις και είσαι πιο ρεαλιστής απέναντι στην πραγματικότητα. Ηξερα ότι αυτό ίσως μπορεί να συμβεί και σε εμένα».

Παρόλα αυτά δεν σταμάτησαν και συνέχισαν την μάχη με τον χρόνο. Σταδιακά το επίπεδο οξυγόνου στο σπήλαιο αρχίσε να πέφτει από το 21% στο 15%. Η δυσκολία στην αναπνοή μεγάλωνε, οι καρδιακοί παλμοί αυξάνονταν για όποιον παρέμενε στο σπήλαιο. Ο χρόνος πίεζε. Κι άλλο.

Στις 6 Ιουλίου οι διασώστες κατάφεραν να δημιουργήσουν μια παροχή οξυγόνου. Τα παιδιά επικοινώνησαν με τους δικούς τους με γράμματα και οι  δύτες του πολεμικού ναυτικού της Ταιλάνδης αναζητούσαν παιδιά με παρόμοιο σωματότυπο από τα σχολεία και τις πισίνες της περιοχής σε μια προσπάθεια να κάνουν προσομοίωση της επιχείρησης απεγκλωβισμού. Να βρουν δηλαδή ασφαλείς τρόπους μεταφοράς των παιδιών κάτω από το νερό.

«Ο θάνατος του Σαμάν ξέρετε είχε και ένα άλλο αποτέλεσμα. Όλοι μας όταν χάσαμε έναν από εμας, ζοριστήκαμε, αλλά γνωρίζοντας πόσο δύσκολη ήταν η αποστολή, δεθήκαμε ακόμη περισσότερο. Προσέξαμε τους κινδύνους και ξέραμε ότι θα τα καταφέρουμε. Έχοντας κατά νου τη δυσκολία της αποστολής είναι ευχής έργο  ότι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχασαν τη ζωή τους σε τόσο δύσκολες συνθήκες» μας μεταφέρει με συγκίνηση ο Ivan.

Η επιχείρηση διάσωσης ξεκίνησε τελικά την Κυριακή 8 Ιουλίου. Κάθε παιδί  ασφαλίστηκε σε φορείο, φόρεσε μάσκα, προσδέθηκε σε έναν δύτη και μεταφέρθηκε από μια ομάδα τουλάχιστον πέντε ανδρών. Προσάρτησαν μια χειρολαβή στην πλάτη των παιδιών και κρατώντας την όψη τους προς τα κάτω διασφάλισαν ότι το νερό θα γλιστρά από το πρόσωπο τους. Οι δύτες αργότερα θα πουν ότι ο εξοπλισμός διάσωσης έμοιαζε με τσάντα για τα ψώνια. Η χειρολαβή τους βοηθούσε να κάνουν ελιγμούς, κρατώντας το πολύτιμο φορτίο, -τα παιδιά-, μακριά από τα εμπόδια.

Στα πολύ στενά τμήματα, οι διασώστες ρύθμιζαν το οξυγόνο, και παράλληλα μετακινούσαν προσεκτικά τα παιδιά που έλαβαν φάρμακα για να μην πανικοβληθούν.

Ο Karadzic τοποθετήθηκε στα μισά της διαδρομής και είχε την ευθύνη της αντικατάστασης των φιαλών οξυγόνου και την καθοδήγηση των δυτών διάσωσης προς την εξοδο. Θα χαμογελάσει με ανακούφιση όταν δει τις φουσκάλες οξυγόνου στο νερό,  πριν πλησιάσει το πρώτο παιδί.

«Δεν ήμουν ο πρώτος δύτης που είδε τα παιδιά αλλά βοήθησα στη διάσωση τους, στην έξοδο τους από τη σπηλιά, ήμουν 2,5 χιλιόμετρα από την εξοδο και κατάφερα να δω εκείνη την ημέρα καθένα από τα παιδιά για 10 λεπτά. Είναι πολύ περιεργη η αισθηση, να γνωρίζεις ότι αυτά τα παιδιά  ζουν σημερα επειδη ησουν και εσύ εκει. Ξέρω ότι ήμουν ένα μικρό μέρος μιας πολύ μεγάλης αποστολής 7300 ατόμων. Αλλά και πάλι, είμαι πολύ περήφανος γνωρίζοντας ότι δεν το έκανα μόνος μου. Είναι πάντα η ομάδα, σε κάθε διάσωση και κυρίως σε μια διάσωση που γίνεται σε ένα τέτοιο περιβάλλον σε μια σπηλιά, σε ένα τόσο εχθρικό περιβάλλον. Κανείς δεν θα μπορούσε να το κάνει μονος του. Ηταν γιατροι, μηχανικοί, διασώστες, νοσοκομοι, στρατιώτες. Ήμασταν πάρα πολλοι και δουλεύοντας μαζι τα καταφέραμε» λέει με νόημα.

Την Τρίτη, 10 Ιουλίου, την ημέρα που οι ντόπιοι έλεγαν ότι η σπηλιά όπως κάθε χρόνο θα πλημμυρίσει, τα παιδιά είδαν ξανά το φως της… σωτηρίας τους.

Τελευταίος βγήκε από τη σπηλιά ο γιατρός τους. Το πολεμικό ναυτικό της Ταϊλάνδης  έγραψε: «Δεν είμαστε σίγουροι αν είναι θαύμα, επιστήμη ή οτιδήποτε άλλο αλλά και τα 13 παιδιά είναι έξω από τη σπηλιά».

Λιγο αργότερα η στάθμη του νερού άρχισε όπως προέβλεπαν οι ντόπιοι σταδιακά να ανεβαίνει κατά 30 εκατοστά την ώρα. Τα παιδιά και ο Karadzic μεταφέρθηκαν προληπτικά στο νοσοκομείο. «Αυτή η διάσωση άλλαξε εντελώς  τη ζωή μου. Από την καταδυτική πλευρά, πήρα μέρος σε μια αποστολή που ελάχιστοι άνθρωποι έχουν συμμετάσχει και ελπίζω να μην ξαναχρειαστεί ποτέ. Χάσαμε τον Σαμάν και αυτό από μονο του ως γεγονός μας άλλαξε όλους πολύ. Συμμετείχαμε όμως  σε μια μοναδική επιχείρηση και όταν κάνεις κάτι που είναι στα άκρα χτίζεις ουσιαστικές σχέσεις, πολύ γρήγορα».

Ήδη οι τοπικοί παράγοντες στην Ταΐλάνδη, σκοπεύουν να μετατρέψουν το σπήλαιο σε μουσείο και να γίνει πόλος έλξης τουριστών, δυο αμερικάνικες εταιρείες παραγωγής ταινιών έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον να γυρίσουν σε ταινία την περιπέτεια των αγοριών και το πολεμικό ναυτικό της Ταϊλάνδης ενσωμάτωσε μαθήματα ασφαλούς διάσωσης παιδιών.

Το σημαντικό βέβαια είναι ότι ο Σαμάν τιμάται ως ήρωας στην χώρα του όπως του αρμόζει. Οι τρεις χωρίς διαβατήριο, απέκτησαν στις 26 Σεπτεμβρίου ταϊλανδέζικη υπηκοότητα και η κυβέρνηση δεσμεύτηκε να λήξει το καθεστώς ανιθαγένειας μέχρι το 2024. Ο Night εσβησε τα κεράκια στο σπίτι του και οι γονείς του υποσχέθηκαν πάρτι. Και ο Karadzic αποφάσισε να επιστρέψει για λίγες μέρες στην παγωμένη Δανία.

–  «Θα βουτήξεις;», τον ρωτήσαμε λίγο πριν κλείσουμε.

– «Κάνει πολύ κρυο» μας απάντησε χαμογελώντας…