Στο γραφείο της Δασκάλας

Το επικοινωνιακό “ξύλο”, που έφαγε ο Γάλλος πρωθυπουργός από το γερμανικό Τύπο και τους χριστιανοδημοκράτες βουλευτές πριν ακόμα πατήσει το πόδι του στο Βερολίνο για μια -διήμερη αυτός- επίσκεψη θα έπρεπε να κάνει πιο προσεκτικούς εκείνους, που για μια ακόμα φορά καλλιεργούν την ελπίδα, ότι κάτι καλό μπορεί να βγει από την επίσκεψη Σαμαρά στη γερμανική πρωτεύουσα.

Οι σαρκαστικές διαπιστώσεις και οι προτροπές βουλευτών και ευρωβουλευτών της κεντροδεξιάς προς το Παρίσι να αναγνωρίσει επιτέλους, ότι το γαλλικό μοντέλο της υπερχρέωσης έχει καταρρεύσει και ήρθε η ώρα για μεγάλες αλλαγές στην οικονομική πολιτική επιβεβαιώνουν τον τρόπο σκέψης, που περιέγραφε ο Ούλριχ Μπεκ στο βιβλίο του “Από τον Μακιαβέλι στη Μερκιαβέλι”: “Δε γίνεται μόνο η Ευρώπη γερμανική, γερμανική γίνεται και η αλήθεια, συγκεκριμένα η αλήθεια της πολιτικής λιτότητας”.

Οι Γερμανοί δείχνουν πράγματι να έχουν μπει για τα καλά στο πετσί του ρόλου των δασκάλων, των “ηθικών διαφωτιστών” της υπόλοιπης Ευρώπης, που παραστράτησε και βλέπουν σαν καθήκον τους να επαναφέρουν στον ίσιο δρόμο τα υπόλοιπα έθνη. Ενας ρόλος που από την πρώτη στιγμή γοήτευσε την Ανγκέλα Μέρκελ. Η “δασκάλα” δε διστάζει σε κάθε ευκαιρία να αποκαλεί τη χώρα της “υπόδειγμα” προς μίμηση, ειδικότερα όταν απευθύνεται στους “Νότιους” της Ευρώπης. Η έμφαση, που έδωσε στον τελευταίο ισοσκελισμένο προϋπολογισμό του κράτους της ακόμα και αν κάποιοι οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι θυμίζει αισιόδοξο μετεωρολόγο που προβλέπει ότι δεν βρέξει στο Βερολίνο για εννιάμιση βδομάδες , επιβεβαιώνει ότι δεν έχει σκοπό να αλλάξει αυτή την τακτική.

Πολύ περισσότερο σε μια στιγμή, που οι ευρωφοβικοί επελαύνουν στην Ανατολική -και όχι μόνο- Γερμανία και δείχνουν “ώριμοι” να παγιωθούν ως μια υπολογίσιμη πολιτική δύναμη, που θα επιμένει να πηγαίνει ένα βήμα πιο πέρα τα ζητήματα, που έτσι κι αλλιώς υπάρχουν στην ατζέντα.

Την ώρα που στην Ελλάδα η λογική του αυτομαστιγώματος οδήγησε μεγάλα κομμάτια του πληθυσμού στο να υιοθετήσουν το ενοχικό σύνδρομο του “όλοι φταίμε” και να βυθιστούν στην απάθεια, στη Γερμανία μια άλλη μαζική παράκρουση οδήγησε στο αυτάρεσκο “όλοι μαζί τα καταφέραμε”. Γι αυτό και αν οι άλλοι δε μπορούν να μας ακολουθήσουν ας κατέβουν από το τρένο. Το έχει πει κατά καιρούς ο Βόλφγκανκγ Σόιμπλε με τα σχέδια του για Ευρώπη πολλών “κύκλων” ή “ταχυτήτων”. Το υποστήριζε με ένα πιο “προοδευτικό” τρόπο ακόμα και ο Πράσινος Γιόσκα Φίσερ στα δικά του σχέδια ολοκλήρωσης. Το είχε ξεκαθαρίσει και ο Γκέρχαρντ Σρέντερ από τις αρχές του 21ου αιώνα, όταν ορθά κοφτά είχε πει στους Γάλλους ότι δεν θα είναι αυτός που θα βάζει το χέρι στην τσέπη για να κάνει πράξη τα ανεκπλήρωτα όνειρά τους.

Η Μέρκελ δεν έχει λοιπόν λόγο να αλλάξει στάση. Κι όχι βεβαίως για κάποιους ηθικούς λόγους. Δεν έχει τέτοιου είδους κωλύματα, όπως γλαφυρά περιγράφει και η Γκέρτρουντ Χέλερ στο βιβλίο της “Η Νονά”. Η γερμανίδα καγκελάριος έχει την αξιοθαύμαστη δεινότητα της ασαφούς ρητορικής, που παρουσιάζει μια απόφασή της “δεσμευτική και χωρίς άλλη εναλλακτική”, αφήνοντας ταυτόχρονα ανοικτή την πόρτα για να την “παρατήσει” οποιαδήποτε στιγμή χρειαστεί. 

Το πρόβλημα είναι ότι ως “τεχνικός της εξουσίας” αν αλλάξει στάση δε σημαίνει απαραίτητα ότι θα είναι προς κάτι το καλύτερο για τους άλλους. Η αφήγηση που καλλιεργούν τα γερμανικά ΜΜΕ δεν είναι τυχαία. “Εμείς σας βοηθήσαμε, αλλά εσείς δεν βοηθάτε τον εαυτό σας. Εσείς δε μπορείτε να προχωρήσετε τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις. Εσείς δε μπορείτε να μαζέψετε τους φόρους σας”. Τα επιχειρήματα έχουν ξανακουστεί. Και συνήθως οι ελληνικές κυβερνήσεις της τελευταίας πενταετίας τα αντιμετώπισαν με το ύφος του φοβισμένου μαθητή μέσα στο γραφείο της αυστηρής δασκάλας, που τον απειλεί με αποβολή από το σχολείο. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε, πως πολλές φορές ο γερμανικός Τύπος έχει παραδεχτεί ότι το Βερολίνο είναι “υποχρεωμένο” να στηρίξει ακριβώς εκείνους τους πολιτικούς, που είναι υπεύθυνοι για την κατρακύλα της Ελλάδας, ως το μικρότερο κακό.

Κι όπως σημείωνε η ελβετική “Νόιε Τσούρχερ Τσάιτουνγκ” σε μια πολύ ενδιαφέρουσα ανάλυσή της το Νοέμβριο του 2011 σχετικά με τον εκγερμανισμό της Ευρώπης και τη μεθοδολογία της Μέρκελ “όσο περισότερο φοβάται ο άλλος την καταστροφή τόσο αυξάνεται και η τιμή”. Καλύτερα το τίμημα. Και το τίμημα που πληρώνει η ελληνική κοινωνία παραμένει δυσβάσταχτο.

Με άλλα λόγια. Αν συμπεριφέρεσαι συμπλεγματικά, φοβικά απέναντι στη Μέρκελ δεν έχεις καμιά τύχη. Οπως σκωπτικά παρατηρεί η Χέλερ, η Μέρκελ ποντάρει στη δύναμη επειδή την θεωρεί καλύτερη από την αδυναμία. “Ο ιδεαλισμός αποτελεί μειονέκτημα αν έχεις αποφασίσει να κοιτάς τον εαυτό σου”. Και ο οίκτος της είναι άγνωστη λέξη, όπως απέδειξε και η αναρρίχησή της στην κομματική εξουσία. Ας μην περιμένουμε λοιπόν επιείκεια από τη δασκάλα. Το σχολείο που μας έγραψαν έχει απαράβατους κανόνες.

* Ο Κώστας Αργυρός είναι δημοσιογράφος κι έχει βραβευτεί για το δημοσιογραφικό του έργο από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Ίδρυμα Μπότση και την Ένωση Ευρωπαίων Δημοσιογράφων. Τα τελευταία χρόνια ασχολήθηκε με το τηλεοπτικό ντοκιμαντέρ, αναδεικνύοντας κυρίως ευρωπαϊκά θέματα.