ΤΡΙΕΤΗΣ ΕΠΟΠΤΕΙΑ ΤΗΣ ΚΟΜΙΣΙΟΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΠΤΗΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Ο τουρισμός είναι η βασική βιομηχανία της Ελλάδας. Η αεροναυτιλία είναι εκ των βασικών της “εργαλείων”, εξ ου και αντιστοιχεί σε ποσοστό από 20 έως 25% του ΑΕΠ.

Κάθε επιβάτης πτήσης που αφορά τα 40 ελληνικά αεροδρόμια συνεισφέρει κατά μέσο όρο από 50 έως 100 ευρώ σε τέλη αεροδρομίων και αεροπορικά εισιτήρια.

Το “Ελευθέριος Βενιζέλος” κατέγραψε 15.07 εκατομμύρια επιβάτες το πρώτο εξάμηνο του 2025 -αύξηση της τάξης του 7.6% από το 2024. Μόνο τον Ιούνιο οι επιβάτες ήταν 3.45 εκατομμύρια, εκ των οποίων οι 2.441.575 ήταν από το εξωτερικό.

Για το καλοκαίρι υπάρχουν 28.200.000 προγραμματισμένες θέσεις αεροπορικών εισιτηρίων σε διεθνείς πτήσεις. Αριθμός που είναι ρεκόρ.

Όλα αυτά συμβαίνουν με τους υπεύθυνους για την ασφάλεια των πτήσεων να έχουν στη διάθεση τους… τόξα, αντί των συστημάτων που προβλέπονται στους ευρωπαϊκούς κανονισμούς.

Όσα δεν έχουν γίνει για την ασφάλεια στον τομέα που δίνει δισεκατομμύρια ευρώ

Οι πρώτοι που υποδέχονται κάθε πτήση στον Ελλαδικό χώρο είναι οι Ηλεκτρονικοί Μηχανικοί Ασφαλείας Εναέριας Κυκλοφορίας (ΗΜΑΕΚ) της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας.

Αυτό που κάνουν οι ΗΜΑΕΚ είναι να εκτελούν καθήκοντα μηχανικών που αφορούν τη σχεδίαση, την εγκατάσταση, τη λειτουργία, τη συντήρηση και την επισκευή των συστημάτων αεροναυτιλίας.

Δηλαδή, χωρίς τη συμβολή τους καμία κρίσιμη λειτουργία της αεροναυτιλίας δεν μπορεί να εκτελεστεί με ασφάλεια. Παρεμπιπτόντως, προβλήματα προκύπτουν συχνά καθώς υπάρχουν τεράστια θέματα με τα βασικά συστήματα, όπως είναι αυτό των επικοινωνιών κι εκείνο της επεξεργασίας των δεδομένων Radar.

 

Η βασική υπηρεσία, για την ασφάλεια των ταξιδιωτών μετα έσοδα δισεκατομμυρίων ευρώ κάθε χρόνο, έχει βασικές ελλείψεις σε συστήματα και προσωπικό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το το αεροδρόμιο της Σαντορίνης, όπου χρόνια υπηρετεί μόλις ένας ΗΜΑΕΚ.

«Όταν ένα αεροπλάνο μπαίνει στον ελλαδικό χώρο, το καθοδηγεί σύστημα επεξεργασίας δεδομένων Radar, με πομποδέκτες για την επικοινωνία με τον πιλότο στην οποία ενημερώνεται για την πορεία του. Στο Ελληνικό, στην καρδιά του συστήματος, τα πιο σύγχρονα συστήματα είναι ηλικίας 20 ετών.

Τα άλλα είναι 30 ετών (αγοράστηκαν με τη σύμβαση του ‘91)», λέει ο πρόεδρος της ΕΝΗΜΑΕΚ, Κωνσταντίνος Κανδεράκης.

Όλα τα ραντάρ έπρεπε να έχουν αλλαχθεί από το 2011, βάσει των Ευρωπαϊκών Κανονισμών.

«Για να είμαστε σύννομοι με τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές και να αυξήσουμε τη χωρητικότητα του εναέριου χώρου, ώστε να έχουμε και περισσότερα έσοδα έπρεπε να εκσυγχρονιστούν τα συστήματα του κεντρικού κτιρίου αεροναυτιλίας, εδώ και πολλά χρόνια».

Αυτό δεν έγινε μέχρι τώρα. Θα γίνει κατόπιν της παρέμβασης της Κομισιόν.

Πρόστιμο της Κομισιόν ανάγκασε την Ελλάδα να ασχοληθεί με την ασφάλεια των πτήσεων

Η Ελλάδα έχει παραπεμφεί στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια και έχει δεχθεί ουκ ολίγες συστάσεις για συστήματα που ευγγυώνται την ασφάλεια και δεν έχουμε.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι

• το PBN (Performance Based Navigation) που βελτιώνει την ακρίβεια, την ασφάλεια και την αποδοτικότητα των πτήσεων, επιτρέποντας στα αεροσκάφη να πλοηγούνται με μεγαλύτερη ακρίβεια, με τη χρήση δορυφορικών συστημάτων (πχ GPS) και προηγμένων οργάνων πλοήγησης επί του αεροσκάφους, αντί για παραδοσιακά επίγεια συστήματα πλοήγησης.
• το Data Link Services (συστήματα επικοινωνίας που χρησιμοποιούνται για την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ αεροσκαφών και ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας, με αυτοματοποιημένη, ψηφιακή επικοινωνία και όχι μέσω μικροφώνου) και
• τα συστήματα επιτήρησης (Radar) που πρέπει να είναι τεχνολογίας «Mode-S» (μέσω αυτής της τεχνολογίας οι πληροφορίες που στέλνονται από το αεροσκάφος είναι πολύ περισσότερες, ώστε να γίνεται σε συντομότερο χρόνο η αναγνώρισή του).

Παρότι οι ευρωπαϊκές προδιαγραφές προβλέπουν εγκατάσταση τεχνολογίας Mode-S ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 2010, μέχρι σήμερα η σχετική σύμβαση δεν έχει υλοποιηθεί.

Το 2020 η Ελληνική Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας είχε συμφωνήσει με την Ευρωπαϊκή Ένωση για την Ασφάλεια της Αεροπορίας να γίνουν τα απαραίτητα για τα συστήματα ραντάρ. Δεν συγκινηθήκαμε ιδιαίτερα και το Δεκέμβριο του 2024 η Κομισιόν κίνησε δεύτερη διαδικασία παράβασης, μέσω προειδοποιητικής επιστολής.

Το PBN είναι στη φάση των προσφορών.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο μας καταδίκασε τον Απρίλιο του 2024 για τη μη συμμόρφωση με συγκεκριμένους κανονισμούς, σχετικά με τις υπηρεσίες ζεύξης δεδομένων (Data Link Services). Η συμμόρφωση εκκρεμούσε από το 2015.

Μετά την απόφαση, πληρώνουμε πρόστιμα -μέχρι να συμμορφωθούμε. Μάλλον όχι τυχαία, μετά την “καμπάνα”, αποφασίστηκε η προμήθεια και εγκατάσταση του συστήματος, έργο με προϋπολογισμό με 5.124.151 ευρώ.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν σταμάτησε εκεί. Έστειλε τρεις προειδοποιήσεις για μη συμμόρφωση με όσα προβλέπει το πρόγραμμα Single European Sky (SES) για την ασφάλεια, ως οφείλαμε από το 2018.

Τις έκανε τέσσερις τον περασμένο Δεκέμβριο, οπότε έγινε και το τελευταίο βήμα πριν τη νέα παραπομπή της χώρας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

Έπειτα από την παρέμβαση και ενός δικού μας ανθρώπου στην Ευρώπη, εκπονήθηκε το Σχέδιο Δράσης των 346 σημείων που έχει εγκρίνει η Κομισιόν.

Μια ευρωπαϊκή Γενική Διεύθυνση πάνω από το κεφάλι μας έως το 2029

Η Γενική Διεύθυνση Κινητικότητας και Μεταφορών (DG Move) της Κομισιόν, που έχει ως επικεφαλής τονΑπόστολο Τζιτζικώστα, προέβη σε έντονες παρατηρήσεις για όλες τις παραβάσεις της Ελλάδας στον τομέα της αεροναυτιλίας σε σχέση με τις ευρωπαϊκές απαιτήσεις.

Έτσι προέκυψε το Σχέδιο Δράσης που προβλέπει μεταξύ άλλων την θεσμική αναδιαμόρφωση, ενίσχυση ανθρώπινου δυναμικού και τεχνολογική αναβάθμιση, προκειμένου να αποφύγουμε και άλλα πρόστιμα και κυρώσεις και φυσικά, να βελτιωθούν οι επιδόσεις ασφάλειας και εξυπηρέτησης στην εναέρια κυκλοφορία.

Ο στόχος είναι να γίνει να εξελιχθεί η ΥΠΑ σε ευρωπαϊκή υπηρεσία.

Η κύρωση από τη Βουλή, αναμένεται τον Σεπτέμβριο.

Μέχρι το τέλος του 2028 η ευρωπαϊκή Γενική Διεύθυνση θα είναι πάνω από το κεφάλι μας, ώστε να διασφαλίσει πως όντως θα κάνουμε αυτά που υποσχόμαστε (επισήμως, θα ρυθμίσουμε τις “κανονιστικές εκκρεμότητες”) -για τον πιο κερδοφόρο τομέα της χώρας μας. Οι προϋποθέσεις και οι προθεσμίες θα είναι πολύ αυστηρές.

Τι επιχειρείται παραπλεύρως μέσω του νομοσχεδίου

Οι άνθρωποι που κατέγραψαν, μελέτησαν και “ξεπάγωσαν” τα μεγαλύτερα προβλήματα της πολιτικής αεροπορίας, τα οποία κρατούσαν πίσω για δεκαετίες τις προμήθειες συστημάτων αεροναυτιλίας, και εργάστηκαν προκειμένου να προκύψει το Σχέδιο Δράσης ήταν οι Ηλεκτρονικοί Μηχανικοί Ασφαλείας Εναέριας Κυκλοφορίας, σε συνεργασία με το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, την Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας και την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία για την Ασφάλεια των Αερομεταφορών (EASA).

Οι ίδιοι θα είναι υπεύθυνοι για την εκτέλεση του, κατά ένα πολύ μεγάλο ποσοστό. Το σχέδιο δράσης έχει τεθεί ήδη σε εφαρμογή.

Σε πρόσφατο Υπουργικό Συμβούλιο, ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρίστος Δήμας παρουσίασε τόσο το σχέδιο δράσης όσο και το νέο σχέδιο νόμου για την Αναδιοργάνωση της ΥΠΑ.

Παρ’ όλα αυτά, σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΕΝΗΜΑΕΚ το νομοσχέδιο, το οποίο βρίσκεται στην ΥΠΑ για περαιτέρω σχολιασμό, περιλαμβάνει «παράνομες διατάξεις» και «βλαπτικές μεταβολές» για τους ηλεκτρονικούς μηχανικού.

Ακολουθεί η ανακοίνωση Τύπου που εκδόθηκε, πριν την εκκίνηση των συζητήσεων για το ακριβές κείμενο του νομοσχεδίου που θα αναρτηθεί για δημόσια διαβούλευση στο opengov.gr και θα έρθει τον Σεπτέμβριο στη Βουλή.

«Ως σωματείο του κλάδου των Ηλεκτρονικών Μηχανικών Ασφάλειας Εναέριας Κυκλοφορίας (ΗΜΑΕΚ) καταγγέλλουμε ως μεθοδευμένα εχθρικό και επιεικώς προσβλητικό το νέο σχέδιο νόμου για τον οργανισμό της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας το οποίο βρίθει λαθών, αδικιών και παράνομων διατάξεων.

Είναι ξεκάθαρο από όσα έχουμε προλάβει να επεξεργαστούμε, ότι το συγκεκριμένο νομοσχέδιο το οποίο διένειμε η Διοίκηση της ΥΠΑ, εκπονήθηκε για να εξυπηρετήσει συγκεκριμένα συμφέροντα.

Συνιστά δε, ευθεία επίθεση στον κλάδο μας, υποβαθμίζοντας τον ρόλο, την αποστολή και τη συμβολή του στις κρίσιμες λειτουργίες της αεροναυτιλίας, κατά παράβαση του Ευρωπαϊκού Κανονιστικού Πλαισίου (ΕΕ 2017/373).

Αδυνατούμε να κατανοήσουμε γιατί αυτό το μένος απέναντι στον κλάδο μας;

Φαίνεται ότι η μαχητικότητα τιμωρείται. Αντιθέτως για τους εκβιασμούς που ασκούν άλλοι στις αερομεταφορές, είναι απλά Τετάρτη.

Εν μέσω όλων αυτών, συνεχίζουμε να εργαζόμαστε με υπευθυνότητα και υψηλό επαγγελματισμό.

Παρά τις παραπάνω αρνητικές εξελίξεις, το σωματείο μας χαιρετίζει την απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ), που ενέκρινε την εγκατάσταση του Radar στον λόφο Παπούρα –ένα κρίσιμο βήμα για τη λειτουργία του νέου Διεθνούς Αερολιμένα Καστελλίου.

Η απόφαση αυτή είναι καρπός της επιμονής και του επιστημονικού κύρους στελεχών της ΥΠΑ –όλοι ΗΜΑΕΚ–, οι οποίοι εργάζονται αθόρυβα και ακούραστα για να προχωρήσει αυτό το έργο.

Τα ίδια στελέχη

• σχεδίασαν και συμμετέχουν καθοριστικά στην εφαρμογή του σχεδίου δράσης των 346 σημείων της ΥΠΑ υπό την εποπτεία της DG Move. Το Υπουργείο γνωρίζει πολύ καλά ότι το συγκεκριμένο σχέδιο έχει ανεξίτηλο το αποτύπωμά μας.
• εξασφαλίζουν καθημερινά την επιχειρησιακή διαθεσιμότητα των υπηρεσιών αεροναυτιλίας και συμβάλλουν στην επίτευξη του Σχεδίου Επιδόσεων της ΥΠΑ σε περιβάλλον εξαντλητικής πίεσης και χωρίς κανένα κίνητρο υπεραπόδοσης.

Ζητάμε από τον κ. Υπουργό να μην φέρει σε δημόσια διαβούλευση το συγκεκριμένο πόνημα.

Απαιτούμε έγγραφες δεσμεύσεις για την απόσυρση ή την διόρθωση συγκεκριμένων διατάξεων προκειμένου να μπορέσουμε να συζητήσουμε για τα ουσιαστικά θέματα που αφορούν στον εκσυγχρονισμό της Υπηρεσίας».