Ο Τραμπ αγαπάει τον Ερντογάν και ο Ερντογάν τα F-35

Με ψυχραιμία προσπαθεί να αντιμετωπίσει η ελληνική πλευρά τη χθεσινή συνάντηση του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ με τον πρόεδρο της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Μία συνάντηση, η οποία διήρκεσε περισσότερο από δύο ώρες, ξεκίνησε με εγκώμια Τραμπ στον Ερντογάν και εξελίχθηκε σε ένα παζάρι για τα F-35.

Ο Αμερικανός πρόεδρος, που φορούσε -προφανώς όχι τυχαία- καρφίτσα F-35 στο πέτο, περίπου προανήγγειλε ότι η Τουρκία θα μπει ξανά στο πρόγραμμα των F-35. Και ταυτόχρονα έβαλε στο τραπέζι την πώληση Patriot στην Τουρκία, ώστε να αντικαταστήσουν τους ρωσικούς S400 και έτσι να καμφθούν οι αντιρρήσεις του Κογκρέσου. Ζήτησε επίσης – και μάλιστα δις- η Τουρκία να αγοράζει περισσότερο αμερικανικό υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG).

Αλλωστε δύο είναι τα θέματα για τα οποία οι ΗΠΑ πιέζουν και την Τουρκία, αλλά και την Ελλάδα: Να προμηθεύονται αμερικανικό LNG και όχι ρωσικό φυσικό αέριο. Και να διακόψουν εμπορικές σχέσεις με την Κίνα. Σημειωτέον, πάντως, ότι η Τουρκία προμηθεύεται το 41% του φυσικού αερίου που καταναλώνει από τη Ρωσία και δεν είναι εύκολο να μειώσει δραματικά το ποσοστό αυτό.

“Αυτός εδώ είναι ένας σκληρός τύπος και τον συμπαθώ”

“Αυτός εδώ είναι ένας σκληρός τύπος και τον συμπαθώ”, είπε ο Τραμπ υποδεχόμενος τον Ερντογάν στον Λευκό Οίκο. “Κάνουμε ωραίες συμφωνίες και δουλειές με την Τουρκία”, πρόσθεσε. Είπε μάλιστα ότι “ο Τούρκος ηγέτης ξέρει από στημένες εκλογές”. Αλλά παρόλο που στην Αθήνα εξέλαβαν τη δήλωση αυτή ως αιχμή κατά Ερντογάν, ο Τραμπ φαίνεται να το σχολίασε μάλλον με… θαυμασμό. 

Στο κυβερνητικό στρατόπεδο εκτιμούν πάντως ότι παρά τα θερμά λόγια Τραμπ για Ερντογάν, ο πρόεδρος των ΗΠΑ δεν δεσμεύτηκε επί της ουσίας για τίποτε περισσότερο παρά για συζητήσεις σχετικά με την επανένταξη της Τουρκίας στο πρόγραμμα των F35.

Σημειωτέον ότι την ώρα της συνάντησης Τραμπ- Ερντογάν, 20 Αμερικανοί βουλευτές (ανάμεσά τους και οι Ελληνοαμερικανοί, Κρις Πάππας, Γκας Μπιλιράκης, Ντίνα Τάιτους και Νικόλ Μαλλιωτάκη) εξέφραζαν με επιστολή τους στον υπουργό Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο και στον υπουργό Άμυνας, Πιτ Χέγκσεθ, την αντίθεση τους σε πώληση F35 και F16 στην Τουρκία. Οι Αμερικανοί βουλευτές επικαλούνται την κατοχή του ρωσικού συστήματος S-400 από την Τουρκία. Ωστόσο, όπως αναφέρθηκε, η διακυβέρνηση Τραμπ επιδιώκει δια της πώλησης Patriot στην Τουρκία να ξεπεράσει αυτό το ζήτημα.

Η νέα εποχή στις σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας φέρνει σε δύσκολη θέση την Αθήνα

Επισήμως, βέβαια, η ελληνική κυβέρνηση δεν μπορεί να διαμαρτυρηθεί για μία ενδεχόμενη συμφωνία μεταξύ δύο άλλων χωρών. Παρά μόνο να επαναλάβει ότι όπλα που προμηθεύει ένας σύμμαχος σε έναν άλλο, δεν μπορεί να χρησιμοποιηθούν κατά τρίτου συμμάχου.

Αλλά στο εσωτερικό της χώρας, η επανέναρξη συζητήσεων ΗΠΑ- Τουρκίας για τα F-35 αποτελεί ένα πολιτικό “αγκάθι” για την κυβέρνηση της ΝΔ. Όπως και το γεγονός ότι ο Ερντογάν είδε τον Τραμπ για δεύτερη φορά μέσα σε δύο ημέρες. Είχε καθίσει εκ δεξιών του στη διάσκεψη για τη Γάζα (η οποία στάθηκε αφορμή για αναβολή και τελικά ακύρωση της συνάντησης με Μητσοτάκη). Έμεινε στο Λευκό Οίκο για πάνω από δύο ώρες. Και σε κάθε περίπτωση έχει ξανά απευθείας δίαυλο με την Ουάσινγκτον, σε αντίθεση με τη διακυβέρνηση Μπάιντεν.

Το αφήγημα περί “απομονωμένου Ερντογάν” ανήκει συνεπώς εκ των πραγμάτων στο παρελθόν, καθώς ο Τραμπ όχι μόνο υπολογίζει στρατηγικά την Τουρκία, αλλά αντιμετωπίζει φιλικά τον “σουλτάνο” – και βέβαια δεν τον ενδιαφέρει και ιδιαίτερα το διεθνές δίκαιο. Ενώ η Ελλάδα μοιάζει να αποτελεί δεύτερη σκέψη για την Ουάσινγκτον – με εξαίρεση τα ενεργειακά – παρά τη στρατηγική του “αξιόπιστου συμμάχου”.

Σημειωτέον ότι ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, συναντήθηκε χθες στη Νέα Υόρκη για πρώτη φορά με την επόμενη πρέσβειρα των ΗΠΑ στη χώρα μας, Κίμπερλι Γκιλφόιλ, ο διορισμός της οποίας τελικά εγκρίθηκε και θα έρθει στην Ελλάδα στα τέλη Οκτωβρίου.

Τα ελληνικά F-35 και το ενεργειακό “χαρτί” Μητσοτάκη

Από κυβερνητικής πλευράς σημείωναν πάντως ότι χθες -την ώρα που ο Ερντογάν πήγαινε στο Λευκό Οίκο- ο κ.Μητσοτάκης είχε συναντήσεις με τον πρόεδρο της Lockheed Martin, Μάικλ Γουίλιαμσον, και τον αντιπρόεδρο της ExxonMobil, Τζον Αρντιλ. 

Κατά τη συνάντηση με τον πρόεδρο της Lockheed Martin επιβεβαιώθηκε η πρόοδος τόσο στο πρόγραμμα αναβάθμισης των F-16, όσο και στο πρόγραμμα των F-35. Ενώ στη συνάντηση με τον αντιπρόεδρο της ExxonMobil συζητήθηκε η ενεργειακή συνεργασία στην ανατολική Μεσόγειο.

Το ενδιαφέρον της ExxonMobil και κυρίως η επίσημη πρόταση της Chevron για έρευνες υδρογονανθράκων σε θαλάσσια οικόπεδα νοτίως της Πελοποννήσου και της Κρήτης, αποτελούν το βασικό “χαρτί” της κυβέρνησης και γεωπολιτικά και διπλωματικά, αλλά και σε εσωτερικό πολιτικό επίπεδο.

Ο κ.Μητσοτάκης αναμένεται λοιπόν να τονίσει κατά την ομιλία του απόψε το βράδυ στη ΓΣ του ΟΗΕ τον ρόλο της Ελλάδας ως ενεργειακού κόμβου αλλά και πυλώνα σταθερότητας στην ανατολική Μεσόγειο. Αναμένεται επίσης φυσικά να αναφερθεί στο Κυπριακό, απαντώντας έτσι στον Ερντογάν, ο οποίος την Τρίτη μίλησε ξανά για “λύση δύο κρατών” και ζήτησε αναγνώριση του ψευδοκράτους.

Με ενδιαφέρον αναμένεται και ποια μηνύματα θα στείλει ο πρωθυπουργός στη συνέντευξη που θα παραχωρήσει νωρίτερα σήμερα στην τηλεόραση του Bloomberg. Υπενθυμίζεται ότι την Τετάρτη ο κ.Μητσοτάκης διαμήνυσε ότι η Ελλάδα δεν έχει τίποτε να συζητήσει για τη Chevron με την Τουρκία και σχολίασε: “Εάν κάποιες φορές, εάν αυτό που κάνουμε προκαλεί κάποια δυσφορία στη Τουρκία, ας είναι. C’est la vie, όπως θα έλεγαν και οι Γάλλοι”.