Αλλάζει ο τρόπος ανίχνευσης του πώς και γιατί αρρωσταίνουμε
Διαβάζεται σε 5'
Το μεγαλύτερο project απεικονίσεων όλων των εποχών είναι διαθέσιμο σε όλους τους ερευνητές. Στόχος είναι να εντοπίσει πώς αλλάζουν τα όργανα πριν εμφανιστεί μια ασθένεια.
- 16 Ιουλίου 2025 14:01
Το πρόγραμμα UK Biobank είναι από τις μεγαλύτερες βιοϊατρικές βάσεις δεδομένων, παγκοσμίως.
“Φιλοξενεί” βιολογικά δείγματα και δεδομένα υγείας σχεδόν 500.000 ανθρώπων. Πρόκειται για εθελοντές ηλικίας 40 έως 69 ετών που “στρατολογήθηκαν” από το 2006 έως το 2010 και συμφώνησαν να παρακολουθούνται επί 30 έτη, ώστε να βοηθήσουν τις επιστήμες να ανακαλύψουν τρόπους πρόληψης, διάγνωσης και θεραπείας ασθενειών.
Ό,τι υπάρχει σε αυτήν την “τράπεζα” είναι διαθέσιμο προς όλους τους ερευνητές. Μέσα στα χρόνια έχει συμβάλει, λοιπόν σε θαυμαστές εξελίξεις. Για παράδειγμα το πώς η καρδιά επηρεάζει τις ψυχιατρικές διαταραχές και όσα προκαλεί το αλκοόλ στον οργανισμό μας.
Μέχρι στιγμής, έχουν δημοσιευτεί πάνω από 1.300 επιστημονικές εργασίες με αξιολόγηση από ομοτίμους, βασισμένες στα δεδομένα απεικόνισης της UK Biobank και ως εκ τούτου, βελτιώνουν ήδη τη φροντίδα των ασθενών.
Τώρα επιχειρεί ένα ακόμα ορόσημο: να αλλάξει τον τρόπο που ανιχνεύονται και θεραπεύονται ασθένειες. Ζητούμενο είναι να σταματήσει το ρολόι για τη γήρανση των οργάνων μας.
Με τη συμπλήρωση δέκα χρόνων “ζωής” του project που έχει ως στόχο τη βελτίωση της κατανόησης των ασθενειών που αναπτύσσονται όπως μεγαλώνουμε και τον έγκαιρο εντοπισμό τους, η UK Biobank εξασφάλισε 1.000.000.000 απεικονίσεις, 100.000 εθελοντών.
Ερευνητές από όλον τον κόσμο θα έχουν πρόσβαση στις “εικόνες” που δείχνουν το μέγεθος, το σχήμα, τη δομή του εγκεφάλου, των οστών, της καρδιάς, της κοιλίας, των αιμοφόρων αγγείων και των αρθρώσεων, μαζί με την οστική πυκνότητα, το σωματικό λίπος και τα υπερηχογραφήματα στις καρωτίδες δείχνουν τυχόν “μπλόκα” ή στενώσεις που αυξάνουν τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου.
Είναι το μεγαλύτερο απεικονιστικό project του κόσμου και της ιστορίας. Οι συμμετέχοντες συμφώνησαν να παρέχουν στην επιστήμη την πιο λεπτομερή εικόνα του εσωτερικού του σώματος τους, όπως και ό,τι άλλο αφορά ή συνδέεται με την υγεία τους, επί 15 χρόνια.
Έως τώρα κάθε εθελοντής έχει κάνει 12.000 απεικονίσεις, με τους επιστήμονες να δηλώνουν πως είναι σε θέση να αποκτήσουν μια άνευ προηγουμένου εικόνα, ως προς το πώς αλλάζουν τα όργανα, πριν εμφανιστούν οι ασθένειες.
Σε αυτήν τη φάση γίνεται η επανασάρωση 60.000 εθελοντών, ώστε να διαπιστωθεί πώς έχουν αλλάξει οι εγκέφαλοι, τα σώματα και τα οστά των ανθρώπων δυο χρόνια μετά την πρώτη τους σάρωση.
«Τα αποτελέσματα ήταν σοκαριστικά. Το ποσοστό σπλαχνικού λίπους είχε αυξηθεί, οι μύες έγιναν πιο “λιπαροί”. Όπως μεγαλώνουμε, γινόμαστε όλο και περισσότερο σαν βοδικό κρέας wagyu».
Louise Thomas, καθηγήτρια μεταβολικής απεικόνισης.
«Το έργο μας κάνει το αόρατο, ορατό»
Ερευνητές από όλον τον κόσμο θα μπορούν να δουν τις απεικονίσεις και να συνεχίσουν να έχουν πρόσβαση σταδεδομένα για τη γενετική σύσταση, την υγεία και τον τρόπο ζωής, το περιβάλλον τις φυσικές μετρήσεις και τα “συστατικά” του αίματος των συμμετεχόντων.
Οι σαρώσεις ωστόσο, θα διερευνήσουν πώς και γιατί αρρωσταίνουν οι άνθρωποι όταν μεγαλώνουν και τι πρέπει να κάνουν για αυτό.
Οι εξελίξεις μπορούν να αλλάξουν την έρευνα σε ασθένειες όπως είναι οι καρδιακές παθήσεις, ο διαβήτης, η αρθρίτιδα και η άνοια, με τον επικεφαλής ερευνητή, καθηγητή Sir Rory Collins να δηλώνει στην ιστοσελίδα της UK Biobank ότι «η πρωτοφανής κλίμακα αυτού του έργου -είναι πάνω από 10 φορές μεγαλύτερη από οτιδήποτε υπήρχε πριν– επιτρέπει στους επιστήμονες να δουν μοτίβα ασθενειών, τα οποία απλά δεν θα μπορούσαν να γίνουν ορατά διαφορετικά.
Η συλλογή σαρώσεων από 100.000 εθελοντές φαινόταν άπιαστο όνειρο. Ορισμένοι ειδικοί ρώτησαν ακόμη και αν είχαμε προσθέσει κατά λάθος ένα επιπλέον μηδέν στον αριθμό τους!
Αυτό το τεράστιο έργο απεικόνισης κάνει το αόρατο, ορατό. Επιπλέον, συνδυάζοντας αυτές τις εικόνες από διαφορετικά μέρη του σώματος με όλες τις γενετικές πληροφορίες και τις πληροφορίες για τον τρόπο ζωής από τους εθελοντές μας, οι επιστήμονες κατανοούν πολύ καλύτερα τον τρόπο λειτουργίας του σώματός μας.
Αυτές οι σαρώσεις, σε αυτή την κλίμακα, μας δείχνουν τι συμβαίνει στο σώμα των ανθρώπων καθώς μεγαλώνουν, ώστε να μπορούμε να κατανοήσουμε πώς, γιατί και πότε αρρωσταίνουμε».
Η επικεφαλής επιστήμονας του UK Biobank, Naomi Allen δήλωσε στην Guardian πως «οι ερευνητές έχουν πλέον ένα απίστευτο παράθυρο στο σώμα. Για πρώτη φορά, οι ερευνητές μπορούν να μελετήσουν πώς γερνάμε και πώς αναπτύσσονται οι ασθένειες με εκπληκτική λεπτομέρεια και σε τεράστια κλίμακα».
«Ελπίζουμε ότι τα ευρήματα θα αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο ανιχνεύονται και αντιμετωπίζονται οι ασθένειες, πριν αρρωστήσουν οι άνθρωποι».
Πως θα εντοπίσει δηλαδή, πιθανά προβλήματα υγείας, πριν εκδηλωθούν κλινικά κι έτσι θα ανοίξει ο δρόμος για έγκαιρες παρεμβάσεις και εξατομικευμένες θεραπείες.
