Αθήνα: Μπορεί το ride-sharing να βοηθήσει την κίνηση και το περιβάλλον;

Μπορεί μια εφαρμογή στο κινητό να συμβάλει στη λύση του κυκλοφοριακού και στην προστασία του περιβάλλοντος;

Στην περίπτωση της Αθήνας, μιας πόλης που η κίνηση στους δρόμους αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα για τους κατοίκους και τους επισκέπτες της, η απάντηση είναι μάλλον θετική.

Τουλάχιστον αυτό προκύπτει από τη μελέτη των ερευνητών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, Γιώργου Γιαννή και Βιργινίας Πετράκη, για το ride-sharing στην Αθήνα, με τίτλο «Identification of the Impact of Ridesharing Services in Athens» (Μάιος 2024).

Aς δούμε αναλυτικά όλα όσα χρειάζεται να ξέρουμε τόσο για το ride-sharing όσο και για τις επιπτώσεις που θα είχε η ευρύτερη εφαρμογή του στην πρωτεύουσα.

Η Αθήνα “στο κόκκινο”

Η ελληνική πρωτεύουσα συγκαταλέγεται ανάμεσα στις 20 πόλεις με τη μεγαλύτερη κυκλοφοριακή συμφόρηση στην Ευρώπη (16η θέση), με τις μετακινήσεις εντός της πόλης να χαρακτηρίζονται από μεγάλες καθυστερήσεις, καθημερινά ατυχήματα και χάος.

Μάλιστα, με βάση τα πιο πρόσφατα δεδομένα του Δείκτη Κυκλοφοριακής Συμφόρησης (TomTom, Traffic Index) για τον Απρίλιο του 2025, η Αθήνα σημειώνει μια ανησυχητική άνοδο στην κατάταξη, καθώς κατατάσσεται πλέον 8η στη δεκάδα με τις πιο “μπλοκαρισμένες” πόλεις της Ευρώπης ενώ παράλληλα αναρριχάται στην 5η θέση μεταξύ των πρωτευουσών της ΕΕ.

Η μέση ταχύτητα των οχημάτων κατά τις ώρες αιχμής έχει πέσει στα 18 χλμ./ώρα, ενώ τα ιδιωτικά ΙΧ κυριαρχούν στους δρόμους, αποτελώντας το 74% του συνολικού στόλου. Η καθημερινότητα των Αθηναίων χαρακτηρίζεται από χρόνιες καθυστερήσεις, ατυχήματα και κυκλοφοριακό χάος, που όχι μόνο εξαντλούν τους πολίτες αλλά και επιβαρύνουν σημαντικά την ατμόσφαιρα.

Παρά τον κρίσιμο ρόλο τους, τα μέσα μαζικής μεταφοράς αδυνατούν να καλύψουν τη ζήτηση, ιδιαίτερα σε περιοχές με υψηλό πληθυσμιακό φορτίο. Το αποτέλεσμα είναι μια πόλη σε μόνιμη κυκλοφοριακή ασφυξία, όπου ο δημόσιος χώρος συρρικνώνεται και ο χαμένος χρόνος στους δρόμους γίνεται καθημερινή πραγματικότητα για χιλιάδες κατοίκους.

Η δραματική αυτή εικόνα καταδεικνύει την ανάγκη για άμεσο σχεδιασμό και υλοποίηση πολιτικών βιώσιμης κινητικότητας, με ενίσχυση των δημόσιων συγκοινωνιών και περιορισμό της χρήσης του ιδιωτικού αυτοκινήτου.

Μπορεί το ride – sharing να δώσει τη λύση;

Το ride-sharing, το οποίο έκανε για πρώτη φορά την εμφάνισή του στην Ελλάδα το 2014 με την είσοδο της Uber, και από τότε έχει αναπτυχθεί σταδιακά, παρά τις ρυθμιστικές δυσκολίες, αναδεικνύεται σήμερα ως μια καινοτόμα και ελπιδοφόρα λύση για την αποσυμφόρηση των δρόμων, την εξοικονόμηση καυσίμων και την προστασία του περιβάλλοντος.

Σύμφωνα με τη μελέτη του ΕΜΠ, τα δυνητικά οφέλη από την ευρύτερη εφαρμογή του είναι ουσιαστικά και πολυδιάστατα:

Κυκλοφοριακή αποσυμφόρηση:

• Έως 135.000 λιγότερα οχήματα στους δρόμους της Αθήνας βάσει του ποσοστού των οδηγών με πρόθεση να χρησιμοποιήσουν ride sharing επιλογές
• Η στροφή αυτή οδηγεί σε λιγότερα αυτοκίνητα στους δρόμους, πιο ομαλή κυκλοφορία και μειωμένη ανάγκη για στάθμευση.
• Παράλληλα, απελευθερώνεται αστικός χώρος και αναβαθμίζεται η καθημερινή εμπειρία της πόλης.
• Εξοικονόμηση μέχρι και 30 λεπτών από την εβδομαδιαία μετακίνηση από/προς τη δουλειά

Οικονομικά οφέλη:

• Η ανάπτυξη του ride-sharing στην Αθήνα αναμένεται να δημιουργήσει από 17.000 έως 36.000 νέες θέσεις εργασίας, σε τομείς όπως η οδήγηση, η τεχνική υποστήριξη και η διαχείριση στόλων
• Επιπλέον, οι χρήστες θα εξοικονομήσουν σημαντικά ποσά από τη μείωση των λειτουργικών εξόδων των ιδιωτικών τους οχημάτων, όπως καύσιμα, συντήρηση και ασφάλιση.

Περιβαλλοντικά οφέλη:

• Μείωση Εκπομπών CO2: Από 71.000 έως 90.000 τόνους ετησίως, συμβάλλοντας στην αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
• Εξοικονόμηση Καυσίμων: Φτάνοντας έως και τα 37 εκατομμύρια λίτρα ετησίως, μειώνοντας την κατανάλωση πετρελαίου και άλλων ρυπογόνων καυσίμων.
• Ασφάλεια στο δρόμο: Το ride-sharing προσφέρει ασφαλέστερες συνθήκες οδήγησης σε σχέση με τα ιδιωτικά αυτοκίνητα, μειώνοντας τον αριθμό των τροχαίων ατυχημάτων και τραυματισμών. Η έρευνα εκτιμά τη μείωση των ατυχημάτων κατά 116-150 τραυματισμούς και 21 λιγότερους θανάτους ετησίως.

Άλλα οφέλη:

• Αστικός χώρος: Η μειωμένη ανάγκη για parking υπολογίζεται ότι θα απελευθέρωσει 1,7–2,1 τ.χλμ. αστικού χώρου το οποίο ισοδυναμεί με 162.000 θέσεων στάθμευσης ή διάθεσή του ως προς τη δημιουργία πεζοδρόμων, δημόσιων χώρων και πράσινων περιοχών.
• Βελτίωση της τουριστικής εμπειρίας: Η ευκολία και η προσβασιμότητα των υπηρεσιών ride-sharing θα διευκολύνει τη μετακίνηση των τουριστών στην Αθήνα και τα ελληνικά νησιά, ενισχύοντας τη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη.

Η έρευνα του ΕΜΠ καταλήγει με σαφήνεια στο συμπέρασμα ότι το ride-sharing μπορεί να αποτελέσει ένα ισχυρό εργαλείο για τη βιώσιμη κινητικότητα, την ανακούφιση του κυκλοφοριακού και τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της Αθήνας. Επιπλέον, μπορεί να συμβάλλει στη μετακίνηση των επιβατών από τα ιδιωτικά αυτοκίνητα, με μικρότερη επίδραση στις δημόσιες συγκοινωνίες και τα ταξί, βελτιώνοντας τις κυκλοφοριακές συνθήκες και ενισχύοντας την οδική ασφάλεια.

Όμως, για να πετύχει αυτό, χρειάζεται η Πολιτεία να δώσει περισσότερο “χώρο” στις υπηρεσίες ride-sharing, να απλοποιήσει τους κανόνες και να τις εντάξει επίσημα στον σχεδιασμό των μετακινήσεων.

Με πιο απλές και έξυπνες ρυθμίσεις, η ελληνική πρωτεύουσα μπορεί να κερδίσει σε ποιότητα ζωής, βιωσιμότητα και καθημερινή ευκολία – τόσο για κατοίκους όσο και για τους επισκέπτες της.

Η Αθήνα έχει μπροστά της μια πραγματική ευκαιρία. Το ερώτημα είναι αν θα την αξιοποιήσει.