Τι φταίει

Εντάξει, εμείς φταίμε. Έχουμε ένα ανεύθυνο και ανεπαρκές πολιτικό σύστημα επειδή ο πελατειασμός είναι η ιδεολογία του σύγχρονου ελληνικού κράτους και επειδή υπάρχει μεγάλη καθυστέρηση σε πολλά επίπεδα.

Εντάξει, περάσαμε οκτώ χρόνια στα μνημόνια αρνούμενοι μια ριζική αλλαγή του μοντέλου της χρεοκοπίας με αποτέλεσμα το δημόσιο και το ιδιωτικό χρέος να μας πνίγουν και να εμποδίζουν οποιαδήποτε προοπτική ουσιαστικής προόδου.

Απόδειξη της ελληνικής αδυναμίας είναι ότι οι άλλες χώρες που ταλαιπωρήθηκαν από την κρίση είναι σήμερα στις αγορές, ότι χάσαμε το τρένο της ανάπτυξης στα χρόνια που η οικονομία σε όλη την Ευρωζώνη ανέβαινε και ότι έχουμε ακόμη capital controls, δηλαδή δεν υπάρχει ελευθερία στην κίνηση κεφαλαίων.

Στο σημείο αυτό σταματούν οι ευκολίες της ανάλυσης. Γιατί ακόμη και αν φταίμε μόνο εμείς για τα χάλια μας, ή κυρίως εμείς, το ελληνικό ιδίωμα δεν μπορεί να ερμηνευθεί ανεξάρτητα από τα ευρωπαϊκά συμφραζόμενα και δεν μπορεί να θεραπευθεί χωρίς συναπόφαση και συνεργασία με τους εταίρους μας.

Η Ιταλία που είναι η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία στην Ευρωζώνη, μια χώρα όπου οι θεσμοί και το κράτος λειτουργούν, έχει στην κυβέρνηση ένα σχήμα ακροδεξιάς και λαϊκιστών και συγκρούεται με τις Βρυξέλλες για τον επεκτατικό προϋπολογισμό της. Οι τράπεζές της είναι υπό κατάρρευση και κρατιούνται χάρη στην στήριξή τους από το κράτος, κατά παράβαση της κοινοτικής νομοθεσίας, κάτι που στις Βρυξέλλες κάνουν πως δεν το βλέπουν.

Την ίδια ώρα η ακροδεξιά και ο λαϊκισμός θεριεύουν σε ολόκληρη την Ευρώπη που “λύνει” το μεταναστευτικό (στη δημιουργία του οποίου έχει συμβάλει ενεργητικά) κλείνοντας τα σύνορα, υψώνοντας φράχτες και σπρώχνοντας κονδύλια στην ελληνική αποθήκη για να μαντρωθούν εδώ πρόσφυγες και μετανάστες.

Στις ευρωεκλογές του Μαΐου το πιθανότερο είναι ότι η μαυρίλα θα κυριαρχήσει και θα αναδειχθεί ένα ευρωκοινοβούλιο τεράτων γιατί οι ευρωπαϊκές ηγεσίες, οι επικεφαλής των θεσμών, δεν ενδιαφέρονται για τις εκρηκτικές ανισότητες και τη διογκούμενη κοινωνική αδικία, συντηρούν μια πανάκριβη γραφειοκρατία ως μηχανισμό διαμόρφωσης και λήψης αποφάσεων, έχουν αποδεχθεί πλήρως την υποταγή της πολιτικής στους κανόνες των αγορών, και η ιστορική τους αντίληψη φτάνει μέχρι την επόμενη εκλογική δοκιμασία του κόμματός τους.

Ας δεχτούμε ότι εμείς είμαστε οι χειρότεροι. Οι καλύτεροι ποιοι είναι; Μήπως οι Γερμανοί με τα τακτοποιημένα δημοσιονομικά που έχουν μια ακμάζουσα ακροδεξιά και συνέβαλαν στην ενίσχυσή της σε όλη τη γηραιά ήπειρο επιβάλλοντας το δόγμα της αυστηρής λιτότητας που συνέθλιψε τους πιο αδύναμους και δεν άγγιξε τον μεγάλο πλούτο; Μήπως οι Σκανδιναβοί που δεν έχουν οικονομικά προβλήματα, έχουν στιβαρό κοινωνικό κράτος, διαφάνεια και καταπληκτικά συστήματα παιδείας, και παρόλα αυτά, αντιδρούν στην φαντασιακή απειλή του μεταναστευτικού κινδύνου διολισθαίνοντας σε ξενοφοβικές αντιλήψεις; Μήπως είναι οι Γάλλοι που τελευταία στιγμή γλίτωσαν την Λεπέν και έχουν τον Μακρόν να λέει στους ανέργους να μην διαμαρτύρονται γιατί τόσα εστιατόρια και τόσες καφετέριες ζητούν γκαρσόνια; Μήπως είναι οι Ισπανοί με την Καταλονία που θέλει να αποσχιστεί, οι Αυστριακοί με τον Κουρτς και οι Ούγγροι με τον Όρμπαν; Μήπως είναι οι Βρετανοί που φεύγουν; Ποιοι είναι, τελικά, οι καλύτεροι;

Εντάξει, εμείς χρεοκοπήσαμε, εμείς πέσαμε στην ανάγκη του ΔΝΤ και εμείς θα μείνουμε στην τρύπα μας αν δεν παλέψουμε να σωθούμε.

Μπήκαμε στην ΕΕ επειδή ο ντ’ Εσταίν δεν ήθελε να κλείσει την πόρτα στον Πλάτωνα. Μπήκαμε στην ΟΝΕ επειδή μας ήθελαν για χώρα-οδηγό στην ασταθή νοτιοανατολική Ευρώπη. Μένουμε στην πρώτη ταχύτητα του πρώτου κόσμου λόγω γεωγραφίας, πολιτισμού και ιστορίας. Μέχρι πού μπορούμε να φτάσουμε έτσι; Κανείς δεν ξέρει, όπως κανείς δεν ξέρει ποια θα είναι η Ευρώπη και ποιος ο κόσμος σε μερικά χρόνια.

Αυτό που σίγουρα ξέρουμε είναι ότι το brain drain συνεχίζεται, η υπογεννητικότητα αυξάνεται, η αναλογία ενεργού-μη ενεργού πληθυσμού επιδεινώνεται, η κατάταξή της χώρας μας στον παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας και παραγωγής αγνοείται.

Εκείνοι που δήλωσαν ως πρώτη κατοικία τη Μάνδρα για να πάρουν μόρια τα παιδιά τους στις πανελλαδικές και οι άλλοι που πλήρωναν τα φροντιστήρια στα οποία έστελνε τα παιδιά τους ο διαβόητος πλέον καθηγητής του ΤΕΙ Σερρών δεν είναι ούτε μνημονιακοί ούτε αντιμνημονιακοί, ούτε αριστεροί ούτε δεξιοί. Είναι πολίτες μιας χώρας που αυτοκαταστρέφεται καταστρέφοντας πρώτα τα παιδιά της. Μιας χώρας μοναδικής όπου είναι δύσκολο να βγάλεις εισιτήριο για να μπεις στο μετρό.

Ε, δεν έχει και μεγάλη σημασία ποιος φταίει περισσότερο. Σημασία έχει ότι αν χάσεις τον συρμό, δεν είναι βέβαιο ότι θα προλάβεις τον επόμενο.