Ελληνικό Horror Story

Έπειτα από την υπογραφή του πρώτου μνημονίου η καθημερινότητα στην Ελλάδα άρχισε να οργανώνεται κάτω το διαρκές καθεστώς ενός συμβολικού μπαμπούλα. Ανάλογα με τα «προαπαιτούμενα», αποκτούσε και διαφορετικό πρόσωπο. Πότε ήταν η μείωση των μισθών και των συντάξεων, πότε η χρεοκοπία, οι απολύσεις, οι πλειστηριασμοί. Ο,τι μπορούσε να θίξει τη καθημερινότητα των πολιτών εμφανίστηκε στο μενού του εγχώριου «μπαμπουλιστάν». Αλλωστε κανείς δεν ανέλαβε να εξηγήσει τι γίνεται. Ελλείψει ερμηνείας, ο εκφοβισμός θεωρήθηκε ο πιο σύντομος τρόπος επιβολής των νέων συνθηκών. Η κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου και το ΠΑΣΟΚ το πλήρωσαν. Ο πύρινος αντιμνημονιακός λόγος του Αντώνη Σαμαρά του χάρισε μια θέση στο Μέγαρο Μαξίμου, έχοντας όμως παίξει το ρόλο του στην αποτυχία των μεταρρυθμίσεων και στο πότισμα του ακροδεξιού «χωραφιού».

Όταν ο κ. Σαμαράς έγινε πρωθυπουργός εξελίχθηκε σε θερμό, θερμότερο και από τον κ. Παπανδρέου, υποστηρικτή της μνημονιακής πολιτικής. Εκεί που ο ΓΑΠ μιλούσε για πράσινη ανάπτυξη και έκανε brainstorming με τον Χοσέ Αθεμπίγιο, ο κ. Σαμαράς άφησε τους ανόητους κοσμοπολιτισμούς στην άκρη και επένδυσε σε δεξιό λαϊκισμό. Γιατί αφενός, ως πρωθυπουργός, έπρεπε να παρουσιάζεται ως εγγυητής της τήρησης των συμφωνηθέντων με τους διεθνείς πιστωτές, αλλά αφετέρου όφειλε να υποδυθεί και τον ζοχαδιακό θιασώτη του νόμου και της τάξης. Ήταν ο νέος αρχηγός της ΝΔ, όχι ένας μαλθακός Κωστάκης Καραμανλής. Το καταδρομικό πνεύμα για «μαύρο» στην ΕΡΤ εν μια νυκτί ήταν υπόδειγμα αυτής της στρατηγικής.

Ο συναγωνισμός για το ποιος θα είναι ο πιο αποτελεσματικός μπαμπούλας άνοιξε το δρόμο στη Χρυσή Αυγή και της παραχώρησε απλόχερα τη δυνατότητα –και με τη βούλα της νομιμότητας- να φέρει το παιχνίδι στο γήπεδο της. Με ρατσιστικές επιθέσεις εναντίον μεταναστών, τσαμπουκάδες εναντίον αριστερών βουλευτών, ψευδό-αντιμνημονιακές κορόνες, άφθονα 15λεπτα δημοσιότητας σε διάφορα «σοβαρά» και λιγότερο σοβαρά μέσα ενημέρωσης. Η Χ.Α με μαθηματική ακρίβεια εκμεταλλεύτηκε το μικροπολιτικό φλερτ της ΝΔ με τη θεωρία των άκρων και λειτούργησε ως ελατήριο ενός στημένου εμφυλιοπολεμικού κλίματος, το οποίο ορισμένοι ανόητοι και επικίνδυνοι καλλιέργησαν με διάφορες σκοπιμότητες. Η Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ αντί να πατάξουν αυτή τη προπαγάνδα, προτίμησαν να την χρησιμοποιήσουν για να αυτοπροσδιοριστούν «δυνάμεις του συνταγματικού τόξου». Αγόρασαν χρόνο μπροστά στην αδυναμία τους να δώσουν κάποια σοβαρή πολιτική λύση στα προβλήματα της χώρας, θεωρώντας ως απειλή την απότομη εκλογική άνοδο της Αριστεράς.

Όταν η ρητορική του μίσους από απειλή έγινε πραγματικότητα, οδήγησε στη δολοφονία ενός συμπολίτη μας. Τότε οι κυβερνώντες, στα πλαίσια του διεθνούς διασυρμού, διαπίστωσαν ότι οι μπαμπούλες πήραν το πάνω χέρι και έσπευσαν, έστω ετεροχρονισμένα, να τους παραπέμψουν στη δικαιοσύνη. Όμως η αδέξια προσπάθεια τους, με γνώμονα –πρωτίστως- το κομματικό όφελος, έθεσε σε κίνδυνο την διαχείρηση της υπόθεσης από τη δικαιοσύνη. Την ώρα που απαιτούνταν σοβαρότητα και ψυχραιμία, ο πρωθυπουργός προσπαθούσε να κεφαλαιοποιήσει τις διώξεις ως τεκμήριο αποφασιστικότητας και δημοκρατικής λειτουργίας. Ήταν λάθος του. Ο ρόλος της δημοκρατίας δεν είναι ούτε να φοβίζει, ούτε να διαφημίζεται. Απλώς να λειτουργεί. Επομένως ήταν ακατάλληλη η θεαματική σύλληψη των βουλευτών της Χ.Α. που παρέπεμπε στην υπόθεση της 17 Νοέμβρη. Γιατί η 17 Νοέμβρη, μια εξωκοινοβουλευτική οργάνωση –ύστερα από 3 δεκαετίες στη παρανομία- είχε ήδη εκπνεύσει όταν συνελήφθη το 2002, και μάλιστα με τη συνδρομή της Σκότλαντ Γιαρντ και του FBI.

Αντίθετα η Χρυσή Αυγή διανύει  μέρες θριάμβου της ατζέντας της. Θερίζει τους μπαμπούλες που καλλιεργήθηκαν ως τρόπος άσκησης της πολιτικής σε καθεστώς δημοκρατίας και εκβιάζει το ίδιο το σύστημα που της άφησε χώρο να αναπνεύσει. Αποφάσισε να νεκραναστήσει το παρακράτος από τα βάθη της ελληνικής ιστορίας σε εκ νέου παράγοντα άσκησης πολιτικής, και πάτησε πάνω στη θεωρία των παιγνίων που κύκλοι στο περιβάλλον του πρωθυπουργού τζόγαραν στο «σύστημα των δυο άκρων».

Το αποτέλεσμα; Η δημόσια ζωή βρέθηκε αιχμάλωτη ενός νοσηρού φαύλου κύκλου, ο οποίος τροφοδοτείται διαρκώς με χυδαία επεισόδια (ο χ κλώτσησε, ο ψ έφτυσε, ο π απείλησε, τραυμάτισε κτλ.) και μεταβάλλεται σε κέντρο ενός κόσμου, απομονωμένου και σε καθεστώς πλήρους ψυχικής διαταραχής. Δεν πρέπει να επιτρέψουμε η καθημερινότητα μας να γίνει μια απέραντη trash tv, μια ταινία τρόμου. Oύτε η ατζέντα του διχασμού να ακινητοποιήσει κάθε αντίσταση στη ανεργία που φτάνει το 30%, στη κοινωνική απόγνωση, το φόβο και την κατάθλιψη. Αν ο πρωθυπουργός θέλει να σώσει τη χώρα, πρέπει πρώτα ο ίδιος να δώσει τέλος στον εκφυλισμό της πολιτικής ζωής. Να διορθώσει τα λάθη που έκανε. Κυρίως το ότι υπονόμευσε το θεσμικό ρόλο της αξιωματικής αντιπολίτευσης για λόγους στρατηγικής. Αν δεν το κάνει αυτός, θα το κάνει κάποιος άλλος. Η κοινωνία διαθέτει τρόπους να εξυφαίνει ένα δίχτυ ασφαλείας από τον φόβο, τη διχόνοια και την αυτοκαταστροφή και αργά η γρήγορα θα το αποδείξει. Η ιστορία δεν καλοπιάνει πάντα τους μπαμπούλες.

*Ο Νίκος Άγουρος είναι δημοσιογράφος. Σπούδασε Global Media and Communications στη London School of Economics, και Επικοινωνία και ΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Εχει εργαστεί στο «Βήμα της Κυριακής», ως διευθυντής σύνταξης του ενθέτου «ΒΗΜΑmen» και εργάζεται στον περιοδικό Τύπο από το 2000.